Το εύρος των αλλαγών που θα επιφέρει στην αγορά εργασίας η μετάβαση στην πράσινη οικονομία, διερευνά η μελέτη που εκπόνησε η Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού Κύπρου (ΑνΑΔ) με τίτλο: «Εντοπισμός αναγκών σε πράσινα επαγγέλματα και δεξιότητες στην κυπριακή οικονομία 2024-2030».
Βασικός σκοπός της εν λόγω μελέτης είναι η ολοκληρωμένη εξέταση και ανάλυση της πράσινης οικονομίας και των πράσινων επαγγελμάτων, η παροχή προβλέψεων για την απασχόληση και τις ανάγκες σε τομείς οικονομικής δραστηριότητας και σε επαγγέλματα της πράσινης οικονομίας και ο εντοπισμός των αναγκών σε πράσινες δεξιότητες για την περίοδο 2024-2030.
Υπενθυμίζεται ότι η Κύπρος, στη βάση των εθνικών κατανομών για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, καλείται να πετύχει σημαντικά φιλόδοξους εθνικούς στόχους, που περιλαμβάνουν τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και της διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, την ολοκληρωμένη διαχείριση των αποβλήτων και των λυμάτων καθώς και των υδάτινων πόρων.
Σήμερα ωστόσο, η Κύπρος παραμένει αρκετά πίσω συγκριτικά με άλλες χώρες της ΕΕ στην επίτευξη των στόχων, με τις κυριότερες προκλήσεις να αποτελούν η διαχείριση των αποβλήτων, το χαμηλό ποσοστό ανακύκλωσης, η ενεργειακή αποδοτικότητα, η υποδομή δικτύου ενέργειας νέας γενιάς, οι βιώσιμες μεταφορές, η διαχείριση των συνεχώς μειωμένων υδατικών πόρων, η βιώσιμη γεωργία και η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat), η πράσινη οικονομία είναι όλες οι δραστηριότητες που παράγουν αγαθά και υπηρεσίες για τη μέτρηση, πρόληψη, περιορισμό, ελαχιστοποίηση και διόρθωση της περιβαλλοντικής ζημιάς στο νερό, τον αέρα και το έδαφος, καθώς και τα προβλήματα σχετικά με απόβλητα, θόρυβο και οικοσυστήματα. Έτσι, η πράσινη οικονομία περιλαμβάνει τεχνολογίες, αγαθά και υπηρεσίες που μειώνουν τον περιβαλλοντικό κίνδυνο και ελαχιστοποιούν τη ρύπανση και τις ανάγκες σε φυσικούς πόρους.
Η συνολική απασχόληση στους τομείς οικονομικής δραστηριότητας με συμμετοχή στην πράσινη οικονομία της Κύπρου αποτελεί μέρος της συνολικής απασχόλησης, με το μερίδιό τους να ανέρχεται από 23,7% κατά το 2024, στο 24,2% το 2030. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα το 2030, 122.315 άτομα ή σχεδόν ένας στους τέσσερις απασχολουμένους να εργάζεται σε τομείς με συμμετοχή στην πράσινη οικονομία. Η ετήσια συνολική ζήτηση εκτιμάται στις 3.125 άτομα ή 2,7% και αποτελεί το 24,8% των συνολικών αναγκών της κυπριακής οικονομίας.
Ο μεγαλύτερος, με αισθητή διαφορά, αριθμός απασχολουμένων στους πράσινους τομείς θα εργοδοτείται στον τομέα των Επαγγελματικών, επιστημονικών και τεχνικών δραστηριοτήτων. Σχεδόν ένας στους τρεις απασχολουμένους της πράσινης οικονομίας θα εργοδοτείται στον τομέα αυτό, παρουσιάζοντας επίσης και τις μεγαλύτερες ετήσιες συνολικές ανάγκες απασχόλησης με 873 άτομα ή 2,3% κατά την περίοδο 2024-2030.
Δεύτερος σε μέγεθος πράσινος τομέας, παρουσιάζοντας επίσης σημαντική αυξητική τάση, είναι ο τομέας της Ενημέρωσης και επικοινωνίας. Ο τομέας αναμένεται να συνεχίσει το σημαντικό δυναμικό ανάπτυξής του, με αποτέλεσμα πάνω από ένας στους έξι απασχολουμένους της πράσινης οικονομίας να εργοδοτείται στον τομέα αυτό. Οι ετήσιες συνολικές ανάγκες απασχόλησης του τομέα θα ανέλθουν στα 808 άτομα ή 4,1%, με τις αναπτυξιακές ανάγκες (648 άτομα) να αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος τους (80,2%).
Όσον αφορά στα επαγγέλματα με συμμετοχή στην πράσινη οικονομία, ο μεγαλύτερος αριθμός των απασχολουμένων εντοπίζεται στην επαγγελματική κατηγορία των Πτυχιούχων. Η επαγγελματική αυτή κατηγορία θα παρουσιάσει τις μεγαλύτερες με διαφορά ετήσιες συνολικές ανάγκες απασχόλησης την περίοδο 2024-2030, που θα ανέλθουν στα 1.528 άτομα ή 3,4%, με το μεγαλύτερο μέρος τους (72,5%) να αποτελείται από αναπτυξιακές ανάγκες.
Σημαντικές ανάγκες απασχόλησης θα παρουσιαστούν, επίσης, στους Τεχνίτες, οι οποίοι αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη επαγγελματική κατηγορία. Οι ετήσιες συνολικές ανάγκες απασχόλησης της περιόδου 2024-2030, θα ανέλθουν στα 690 άτομα ή 2,3%, με τις ανάγκες λόγω αποχωρήσεων (359 άτομα) να είναι ελαφρώς μεγαλύτερες από τις αναπτυξιακές ανάγκες (331 άτομα).
Βασική προϋπόθεση για την επίτευξη του στόχου της μετάβασης σε μια πράσινη οικονομία αποτελεί ο εφοδιασμός του ανθρώπινου δυναμικού με τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες. Ιδιαίτερα σημαντική είναι, επίσης, η απόκτηση νοοτροπίας ανάπτυξης και διά βίου μάθησης, ώστε το ανθρώπινο δυναμικό να αναβαθμίζει και να εμπλουτίζει σε συνεχή βάση τόσο τις βασικές όσο και τις εξειδικευμένες γνώσεις και δεξιότητες του επαγγέλματος που εξασκεί.
Προς αυτή την κατεύθυνση, εντοπίστηκαν οι κύριες θεματικές κατηγορίες γνώσεων και δεξιοτήτων σε επαγγέλματα με συμμετοχή στην πράσινη οικονομία που μπορούν να αξιοποιηθούν στον σχεδιασμό εξειδικευμένων δραστηριοτήτων κατάρτισης.
Η πλειονότητα των πράσινων δεξιοτήτων που εντοπίστηκαν αποτελούν νέες δεξιότητες, που σχετίζονται με την απόκτηση δεξιοτήτων για τις νέες πράσινες τεχνολογίες, την περιβαλλοντική νομοθεσία και τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Οι δεξιότητες αυτές, λόγω των παραγόντων που τις επηρεάζουν, εξελίσσονται συνεχώς και απαιτούν κυρίως υψηλό βαθμό εξειδίκευσης. Σημαντικός, επίσης, αριθμός από τις πράσινες δεξιότητες που εντοπίστηκαν, είναι προσαρμοσμένες υφιστάμενες δεξιότητες, οι οποίες θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικές για την ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας, όπως η διαχείριση έργων, ο στρατηγικός σχεδιασμός, η επιχειρηματικότητα, η βελτιστοποίηση διαδικασιών, η διαχείριση προσωπικού και η διαχείριση ποιότητας.
Η μελέτη καταλήγει σε συγκεκριμένες εισηγήσεις, που αποσκοπούν στην έγκαιρη και προγραμματισμένη αντιμετώπιση της μελλοντικής κατάστασης στην αγορά εργασίας από τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία. Οι εισηγήσεις αφορούν στις στρατηγικές της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης.
Απαραίτητα συστατικά στοιχεία για την εφαρμογή και αποτελεσματικότητα των προτάσεων αποτελούν η συνέργεια και συμπληρωματικότητα των πολιτικών: περιβαλλοντικών, οικονομικών, κοινωνικών, εκπαίδευσης/κατάρτισης και απασχόλησης. Για το λόγο αυτό, είναι επιβεβλημένη η εφαρμογή ενός συνεκτικού πλαισίου συνεργασίας και συντονισμού ανάμεσα στους φορείς, οι οποίοι έχουν την ευθύνη για τη διαμόρφωση και εφαρμογή των στρατηγικών αυτών, ώστε οι παρεμβάσεις να έχουν τη μέγιστη αποτελεσματικότητα και το λιγότερο δυνατό κόστος σε οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους.
Η μελέτη και η σύνοψή της, καθώς και τα αναλυτικά αποτελέσματα των προβλέψεων βρίσκονται στην ιστοσελίδα της ΑνΑΔ.
