Ο πρώτος Στρατηγικός Διάλογος ανάμεσα σε Ηνωμένες Πολιτείες και Κυπριακή Δημοκρατία αποτελεί την ουσιαστική επιβεβαίωση ότι πλέον στην Ουάσιγκτον δεν τοποθετούν τη Λευκωσία κάτω από την ομπρέλα των τουρκο-αμερικανικών σχέσεων. Η χρονική στιγμή που πραγματοποιήθηκε ο πρώτος διάλογος καταδεικνύει και την πολιτική σημασία του όλου εγχειρήματος.
Μονίμως, για δεκαετίες, η προσοχή κοίταζε προς την Ουάσιγκτον αναζητώντας μια δήλωση ή μία φράση οποία θα μπορούσε να ερμηνευθεί κατά τρόπο θετικό σε σειρά ζητημάτων. Παραμονές προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, υπήρχε πάντα το ερώτημα στη Λευκωσία ως προς την επόμενη ημέρα σε περίπτωση αλλαγής κυβέρνησης και τι σημαίνει για την Κύπρο. Οι αμερικανικές κυβερνήσεις άλλαζαν, όμως εκείνο που δεν άλλαζε ήταν η προσέγγιση τους προς την Κύπρο ιδιαίτερα σε επίπεδο υπουργείου Εξωτερικών.
Είναι κοινά αποδεκτό ότι μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον σε επίπεδο Στέιτ Ντιπάρτμεντ κανείς δεν ασχολείτο με την Κύπρο και εάν το έπραττε ήταν πάντα εντός της τουρκικής διάστασης, δηλαδή με γνώμονα τα συμφέροντα των ΗΠΑ στις σχέσεις με την Τουρκία. Και γι’ αυτό και οι πλείστες αποφάσεις που λαμβάνονταν στόχευαν στο να μην ενοχλήσουν την Άγκυρα.
Η συστηματική δουλειά που έγινε τουλάχιστον τον τελευταίο ένα-ενάμισι χρόνο έδειξε πως οι δύο χώρες μπορούν να συνεργαστούν πάνω σε μια εντελώς διαφορετική βάση με την Κύπρο να αποκτά τη δική της σφαίρα επιρροής και όχι να αποτελεί κομμάτι μιας σφαίρας επιρροής άλλης χώρας.
Η χρονική στιγμή κατά την οποία πραγματοποιήθηκε, την περασμένη Τετάρτη, ο πρώτος Στρατηγικός Διάλογος ανάμεσα σε Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και Κυπριακή Δημοκρατία έχει τη δική της σημασία. Ήταν η πρώτη συνάντηση μόλις τέσσερις μήνες μετά την ανακοίνωση του διαλόγου αυτού. Πιο σημαντικό, ίσως, είναι το γεγονός ότι πραγματοποιείται παραμονές των εκλογών στις ΗΠΑ για την ανάδειξη νέου Προέδρου.
Τι σημαίνει αυτό:
- Πρώτον, ο διάλογος ανάμεσα στις δύο χώρες κινείται ανεξάρτητα του εκλογικού αποτελέσματος και δεν θα καθορίζεται από το ποιος είναι ο ένοικος του Λευκού Οίκου.
- Δεύτερον, σε πρακτικό επίπεδο σημαίνει ότι οριζόντια σε επίπεδο αμερικανικής διοίκησης (administration) έχουν αυτή την περίοδο ασχοληθεί με την Κύπρο.
- Τρίτον, η Κύπρος έχει καταφέρει να έχει το «δικό της φάκελο» στην αμερικανική γραφειοκρατία και να μην αποτελεί μέρος κάποιου «άλλου φακέλου».
Η ατζέντα του Στρατηγικού Διαλόγου περιλαμβάνει μια σειρά σημαντικών ζητημάτων που κινούνται σε διάφορα επίπεδα συνεργασίας ανάμεσα στις δύο χώρες. Πιο συγκεκριμένα η ατζέντα περιλαμβάνει τα εξής:
- Επιβεβαίωση της προόδου της ένταξης της ΚΔ στο Αμερικανικό Πρόγραμμα Απαλλαγής Θεωρήσεων (Visa Waiver Program), πιθανώς εντός 2025.
- Συμφωνία για ενίσχυση των δυνατοτήτων και επέκτασης του Εκπαιδευτικού Κέντρου CYCLOPS στη Λάρνακα, με κοινή χρηματοδότηση ΗΠΑ και ΚΔ, το επόμενο χρονικό διάστημα.
- Ενίσχυση των δυνατοτήτων της ΚΔ στον τομέα της επιβολής του νόμου, μέσω της συνέχισης της συνεργασίας με τις Αμερικανικές αρχές (FBI, Αμερικανικό Υπ. Δικαιοσύνης, INL), και την ανακοίνωση αριθμού παροχής εξειδικευμένης εκπαίδευσης σε στελέχη των Κυπριακών διωκτικών αρχών στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα, θα ανακοινωθούν προγράμματα του Bureau of International Narcotics and Law Enforcement Affairs (INL), μεταφορά της έδρας στη Λευκωσία ενός εμπειρογνώμονα Resident Legal Advisor (RLA) και εξειδικευμένες εκπαιδεύσεις στο οικονομικό έγκλημα από το Internal Revenue Service των ΗΠΑ, καθώς επίσης και η ένταξη της ΚΔ, με αμερικανική χρηματοδότηση, στο International Law Enforcement Academy (ILEA).
- Επιβεβαίωση της εμβάθυνσης της συνεργασίας στον τομέα της άμυνας σύμφωνα με τον Οδικό Χάρτη Διμερούς Αμυντικής Συνεργασίας, ενώ συζητήθηκε και η επέκταση της χρονικής περιόδου της άρσης του περιορισμού πώλησης αμυντικών εξοπλισμών από τις ΗΠΑ. Ακόμη, θα δοθεί αριθμός υποτροφιών προς Κύπριους στρατιωτικούς σε Αμερικανικές στρατιωτικές ακαδημίες. Επίσης, ξεκίνησε διαδικασία υπογραφής Συμφωνίας Ανταλλαγής Διαβαθμισμένων Πληροφοριών.
- Συμφωνήθηκε η προώθηση συγκεκριμένων προγραμμάτων συνεργασίας στον τομέα της έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας, όπως δημιουργία Προγράμματος Ανταλλαγής σε αναδυόμενες τεχνολογίες, προώθηση κοινών προγραμμάτων Αμερικανικών και Κυπριακών ιδρυμάτων, δημιουργία Green Artificial Intelligence Cloud Data Centres στην Κύπρο, και η δημιουργία περιφερειακού Maritime Cybersecurity Centre of Excellence.
- Συμφωνήθηκε η ενίσχυση παροχής τεχνογνωσίας προς τις κυπριακές αρχές στον τομέα της αντιμετώπισης καταστροφών, όπως η αντιμετώπιση πυρκαγιών και η παροχή σχετικών μέσων.
- Συζητήθηκαν τρόποι επέκτασης της συνεργασίας στον τομέα της εκκένωσης αμάχων λόγω της ασταθούς κατάστασης στη Μέση Ανατολή.
- Ενισχύεται συνεργασία στον τομέα της παιδείας, ιδιαιτέρως σε ότι αφορά στην κινητικότητα φοιτητών και εκπαιδευτικών, και τις επόμενες ημέρες πρόκειται να υπογραφεί Μνημόνιο Συνεργασίας για το Πρόγραμμα Fulbright Student English Teaching Assistant Program για τη χρηματοδότηση εκπαιδευτών Αγγλικής γλώσσας .
- Υιοθέτηση από την ΚΔ της διακήρυξης της 5ης Μαρτίου 2024 των Βέλτιστων Πρακτικών αναφορικά με τις Αρχές της Διεθνούς Διάσκεψης της Ουάσιγκτον για τα κλεμμένα έργα τέχνης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος κατά την περίοδο 1933-1945.
- Πληροφόρηση από την αμερικανική πλευρά για ενίσχυση των δυνατοτήτων της ΚΔ στον τομέα της Κυβερνοασφάλειας (Cybersecurity), ενώ αποφασίστηκε όπως η ΚΔ ενταχθεί σύντομα στο Global Engagement Centre’s Framework to Counter Foreign State Information Manipulation.
- Αποφασίστηκε η προώθηση Μνημονίου Συνεργασίας στον τομέα της Οικονομικής Συνεργασίας, ιδιαιτέρως για ενίσχυση των προσπαθειών προσέλκυσης επενδύσεων, σε συνέχεια του υφιστάμενου διμερούς Σχεδίου Δράσης Οικονομικής Διπλωματίας.
Ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζέιμς Ο’Μπράιαν, ο οποίος ήταν επικεφαλής της αμερικανικής αντιπροσωπείας στον πρώτο Στρατηγικό Διάλογο – σε συνέντευξή του στον Αντέννα σημείωσε: «Ο κατάλογος μεγαλώνει… Αλλά το πιο σημαντικό σε τέτοιου είδους διαλόγους είναι ότι οικοδομείς τη συνήθεια της συνεργασίας και εισέρχεσαι σε βαθύτερη φιλία και συνεταιρισμό. Είμαι πραγματικά εντυπωσιασμένος από το πόσες φορές, διαφορετικοί άνθρωποι στις αντιπροσωπείες, έλεγαν ότι ήδη εργάζονται για κάτι, ήδη μιλούν με άλλους ανθρώπους για κάποια ζητήματα και έτσι συνεχίζεται η συνεργασία. Ξέρετε υπήρχαν δεκάδες άνθρωποι σήμερα που έχουν όλοι μεταξύ τους μια πολύ καλή συνεργασία. Και αυτό είναι ένα σημαντικό θεμέλιο για το μέλλον».
Σε άλλο σημείο της συνέντευξής του σημείωσε πως έχει οικοδομηθεί μια «πολύ καλή συνεργασία για τις απειλές εναντίον της Κύπρου», και «βλέπουμε να δημιουργείται μια απειλή, είτε είναι κυβερνοαπειλή, ψηφιακή απειλή ή κάτι διαφορετικό, μοιραζόμαστε αυτή την πληροφόρηση και ήδη έχουμε δει να αξιοποιείται από την κυβέρνηση της Κύπρου. Ανταποκρίνονται με ταχύτητα στις απειλές. Ενημερώνουν τους πολίτες πώς να μείνουν ασφαλείς».
Η Κύπρος βρίσκεται σε μια περιοχή όπου οι συγκρούσεις δεν έχουν πάψει ποτέ. Εκείνο που πάντοτε αναζητούσε η Ουάσιγκτον ήταν σε τέτοιες περιοχές να υπάρχουν οι χώρες με τις οποίες να μπορεί να συνεργαστεί για την αντιμετώπιση διάφορων καταστάσεων ιδιαίτερα σε περίπτωση ανθρωπιστικής κρίσης. «Το να έχεις ένα σταθερό φίλο στην Κύπρο, μας δίνει την ευκαιρία να δούμε τί συμβαίνει από πολύ κοντά, και να είμαστε μέρος της προσπάθειας αναζήτησης λύσεων», υπέδειξε με έμφαση ο Τζέιμς Ο’Μπράιαν. 
Οι τέσσερις άξονες της συνεργασίας
Στο κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε ταυτόχρονα και Ουάσιγκτον και Λευκωσία, με την ολοκλήρωση του πρώτου Στρατηγικού Διαλόγου, καταγράφονται οι τέσσερις άξονες συνεργασίας ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κυπριακή Δημοκρατία.
Διεθνής και περιφερειακή συνεργασία: Η Κυπριακή Δημοκρατία και οι Ηνωμένες Πολιτείες ανανέωσαν τη δέσμευσή τους για την προώθηση της σταθερότητας, της ειρήνης και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη, ιδιαίτερα μετά την επιδείνωση της κατάστασης στη Μέση Ανατολή και τον συνεχιζόμενο πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Ασφάλεια, διαχείριση κρίσεων και επιβολή του νόμου: Οι δύο αντιπροσωπείες υπογράμμισαν την ενισχυμένη συνεργασία τους στον τομέα της ασφάλειας μετά την υπογραφή της δήλωσης προθέσεων το 2018. Αναγνώρισαν τη σημασία του Εκπαιδευτικού Κέντρου του Κυπριακού Κέντρου για την Ασφάλεια στην Ξηρά, την Ανοικτή Θάλασσα και τα Λιμάνια (CYCLOPS) στη Λάρνακα, το οποίο έχει εκπαιδεύσει εκατοντάδες αξιωματούχους από την ΚΔ και περισσότερες από 20 χώρες στην ασφάλεια των συνόρων, τη μη διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής, την κυβερνοασφάλεια, τη θαλάσσια ασφάλεια και άλλα. Οι δύο πλευρές σκοπεύουν να συνεχίσουν να συνεργάζονται για την επέκταση των εγκαταστάσεων, των δραστηριοτήτων και των δυνατοτήτων του Κέντρου.
Εκπαίδευση, πολιτισμός και δεσμοί μεταξύ των ανθρώπων: Η Κυπριακή Δημοκρατία και οι Ηνωμένες Πολιτείες επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για την ενίσχυση των βαθιών και διαρκών δεσμών μεταξύ των λαών των δύο εθνών. Και οι δύο πλευρές επανέλαβαν τη σημασία της ενίσχυσης των διμερών τουριστικών ροών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνώρισαν την καθοριστική σημασία του τουρισμού για την οικονομία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τη μεγάλη πρόοδο που σημείωσε η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας όσον αφορά την ένταξη στο Πρόγραμμα Απαλλαγής Θεωρήσεων των ΗΠΑ και επανέλαβαν τη σθεναρή υποστήριξή τους για την εκπλήρωση όλων των απαιτήσεων από πλευράς Κύπρου το συντομότερο δυνατό, ώστε να είναι επιλέξιμη για το πρόγραμμα, επιφέροντας σημαντικά οφέλη για την ασφάλεια και την οικονομία της εταιρικής μας σχέσης. Η Κυπριακή Δημοκρατία υπογράμμισε επίσης τη σημασία της βελτίωσης της αεροπορικής συνδεσιμότητας για τη διατήρηση και ενίσχυση των τουριστικών ροών, συμπεριλαμβανομένων από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ενέργεια, εμπόριο, τεχνολογία και θέματα διαστήματος: Σε ό,τι αφορά την ενέργεια, οι δύο χώρες τόνισαν τον κοινό στόχο για μεγαλύτερη περιφερειακή διασυνδεσιμότητα και για τον τερματισμό της ενεργειακής απομόνωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω της ανάπτυξης των πόρων φυσικού αερίου και των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, όπως το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Great Sea Interconnector.
Πηγή: Φilenews
