Κλείνουν φέτος, 50 χρόνια τούρκικης κατοχής του βόρειου γεωγραφικού τμήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσα από μία πορεία εξελίξεων, ανατροπών, χαμένων ή και κακώς διαχειρισμένων ευκαιριών, που διατήρησαν αυτό το ίδιο στάτους κβο, με τους κινδύνους της παγίωσης των ντε φάκτο ή και της μετατροπής τους σε ντε γιούρε δεδομένων, να αιωρούνται στην ατμόσφαιρα. Ενδεχομένως πιο επικίνδυνα από ποτέ.
Αφήνω τη μνήμη να κυλίσει στο παρελθόν. Παιδάκι σχεδόν τεσσάρων χρόνων τότε, να μαζεύει εικόνες πρωτόγνωρες από της προσφυγιάς το μεταίχμιο, στο περιβόλι της γιαγιάς στο χωριό, κάτω από τα δέντρα και σε συσκότιση το βράδυ για ασφάλεια. Εικόνες καταστροφής και πόνου, τα προσφυγάκια στο Ελένειο Δημοτικό Σχολείο να παίρνουν πρωινό συσσίτιο, μη μπορώντας να καταλάβουμε το γιατί και το «δεν ξεχνώ» να αποτελεί το κυρίαρχο σημείο αναφοράς όλων των επόμενων χρόνων.
Η κατοχή έμεινε
Τα χρόνια περνούσαν και η κατοχή έμενε. Διαδηλώσεις σε κάθε θλιβερή επέτειο, έχοντας ήδη προσθέσει άλλη μία, με την ίδρυση του ψευδοκράτους. Συζητήσεις στο σχολείο, με αντικείμενο το Κυπριακό, αλλά με όρους κομματικής επιχειρηματολογίας, στο πλαίσιο και των ελεγχόμενων, περιορισμένων ίσως καλύτερα, ακουσμάτων και παραστάσεων της δεκαετίας του ’80.
Η ελληνική σημαία βασική συνιστώσα σε κάθε δράση μας, το σύνθημα «τα σύνορά μας είναι στην Κερύνεια» να συντροφεύει την ανάσα μας σε κάθε ζητωκραυγή και το περήφανο, «μπορεί σε κάποια μάχη γραμμένο η μοίρα να ‘χει… για σένα Κύπρος αγάπη μας γλυκιά, για σένα Ελλάδα καημέ κι’ ελπίδα μας», να επιβεβαιώνουν το ελληνοπρεπές μας πρόσταγμα, όντας κλασσικό παράδειγμα και η Κύπρος, ακόμα μιας αλύτρωτης πατρίδας, αποδίδοντας μειοδοτικές τάσεις και ανθελληνικές προσεγγίσεις σε οτιδήποτε το διαφορετικό, ακόμα και μέσα στον ίδιο τον κομματικό χώρο.
Ομοσπονδιακοίvs αντιομοσπονδιακοί
Μεγαλώνοντας περισσότερο και ιδιαίτερα στα φοιτητικά χρόνια, αναδείξαμε ακόμα μια έντονη διάσταση ανάμεσά μας. Ομοσπονδιακοί και αντιομοσπονδιακοί. Έννοιες που για πολλούς δεν είχαν ουσιαστική πολιτική βαρύτητα, με κάποιους βέβαια να αναδεικνύουν και τη συνομοσπονδιακή εναλλακτική επιλογή. Κάποτε κάποιος πολιτικός μάλιστα είχε πει το αμίμητο, ως προς την «ομοιότητα» αυτών των πολιτικών εννοιών: «Η ΣΕΚ είναι Συνομοσπονδία, η ΠΕΟ Ομοσπονδία, ποια είναι η διαφορά τους στον τρόπο λειτουργίας;» Θα αποφύγω να απαντήσω βέβαια, καθώς δεν θυμάμαι ποιος πολιτικός είχε θέσει αυτό το «πεζοδρομιακό» ερώτημα, όπως βέβαια και για λόγους ευγένειας.
Πατριώτες… προδότες
Παράλληλα, πριν και μετά, μάθαμε και ακούσαμε για έννοιες που αφορούσαν τους «ενδοτικούς», τους «απορριπτικούς», τους «πατριώτες», τους «προδότες», τον «μακροχρόνιο αγώνα», τις «χαμένες ευκαιρίες», τους πρόσφυγες από την Αμμόχωστο «που ετοίμαζαν τα πράγματά τους για να γυρίσουν πίσω», σε μια λογική του «εμείς» και οι «άλλοι». Όσο περνούσαν τα χρόνια, οι παραπομπές σε νέες έννοιες, χωρίς ιδιαίτερη αξιακή σημασία, αυξάνονταν, όπως για παράδειγμα αυτές της «εκ του σύνεγγυς», των ΜΟΕ και των ανοικτών οδοφραγμάτων. Παράλληλα, ως φοιτητές δώσαμε τους δικούς μας επικοινωνιακούς, κυρίως, αγώνες για τη Βόρειο Ήπειρο και τη Μακεδονία, με το συλλεκτικό πλέον αυτοκόλλητο στη φοιτητική μου τσάντα, «Macedonia is Greece», να παραπέμπει στο ένδοξο ιστορικό παρελθόν. Αλήθεια τελικά, πόση αναντιστοιχία ανάμεσα στο πρέπει, στο θέλω, στο μπορώ και στο γίνεται. Πόση αμετροέπεια μεταξύ της στιγμιαίας πολιτικής του «μπαλκονιού» και της τελικής και ποδηγετημένης πολιτικής πράξης; Από την ένωση, στο ενιαίο κράτος, στη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, στη συνομοσπονδία, στα δύο κράτη, στη διχοτόμηση και συνεχίζουμε! Από το Βάλντχαϊμ, στον Κουεγιάρ, στις ιδέες Γκάλι, στο Σχέδιο Ανάν, στο Κραν Μοντανά.
Οι αρχές και αξίες
Σήμερα στα 54 μου χρόνια, νοιώθω πως είμαστε η γενιά που μεγάλωσε με συνθήματα κενά ή απροσδιόριστου πολιτικού περιεχομένου. Η γενιά όμως, που γαλουχήθηκε όμορφα, και νοιώθω τυχερός και ευλογημένος, για όσα έχω διδαχθεί, υιοθετήσει και εκφράσει, πλην όμως 50 χρόνια μετά, είμαστε αυτή η γενιά που πρέπει να πάρει αποφάσεις για την επόμενη και για όλες τις επόμενες γενιές. Η γενιά που δεν πρέπει να επιτρέψει να μετατραπεί η ιστορική και εθνική υπερηφάνεια των παιδιών μας, σε μια στηλίτευση αρχών και αξιών, με εντελώς διαφορετικές παραστάσεις και δεδομένα από τα δικά μας, σε μια άλλη εποχή.
Ως πατέρας ενός 10χρονου αγοριού, που μεγαλώνει με τις αρχές και τις αξίες της φυλής μας, αρνούμαι να τον εγκλωβίσω σε συνθήματα που οδηγούν σε καταστροφικές ψευδαισθήσεις και σε ουτοπικούς μονόδρομους. Έχουμε όλοι την ευθύνη να δώσουμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας τα απαιτούμενα εφόδια για την επόμενη ημέρα, καθώς θα κριθούμε όλοι μας από την ίδια την αμείλικτη ιστορία.
Επανακαθορισμός βηματισμού
Μέσα από τη συστηματική εμπλοκή μου σε ευρωπαϊκά σώματα, ακόμα και στην πρόσφατη παρέμβασή μου στην ολομέλεια της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ), σχετικά με τα 50 χρόνια κατοχής, μπορώ να αντιλαμβάνομαι ότι αναδεικνύεται πλέον και δυστυχώς το γεγονός πως, οι Ευρωπαίοι εταίροι μας δεν «ασχολούνται», δεν ευαισθητοποιούνται όσο θα έπρεπε με το Κυπριακό. Αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη ίσως πρόκληση και την ανάγκη επανακαθορισμού του βηματισμού μας και της επιχειρηματολογίας μας. Επιβεβλημένα, για να μπορούν να έχουν πραγματική σημασία και ουσία, τα όποια ψηφίσματα, οι όποιες παρεμβάσεις, μετατρέποντας τις επικίνδυνες προκλήσεις σε θετικές προοπτικές.
Είναι ακριβώς γι’ αυτούς τους λόγους και μέσα από αυτό τον προβληματισμό που θεωρώ πως, παράλληλα με τις κορώνες και τους αφορισμούς, ένθεν και ένθεν, θα πρέπει να πούμε τις βιωματικές μας αλήθειες, μέσα από το πρίσμα ενός κόσμου που αλλάζει, επανατοποθετείται ή και αποπροσανατολίζεται.
Ο θουκιδίδειος ρεαλισμός
Σε αυτό το πλαίσιο, βασικό ερώτημα προς απάντηση, πιστεύω πως θα πρέπει να είναι το «50 χρόνια πριν ή 50 χρόνια μετά;» Ίσως η συνομιλία με τον εαυτό μας, σε αυτό το στάδιο, να είναι ενδόμυχα ιδιαίτερα επωφελής.
Τέλος, είναι εξίσου σημαντικό, αυτά που λέμε μεταξύ μας, ανάλογα και με το ακροατήριο πολλές φορές,να μπορούμε να τα εκφράσουμε, να τα υποστηρίξουμε και να γίνουν κατανοητά προς υιοθέτηση και στο εξωτερικό. Βασικό πλεονέκτημα και σημείο αναφοράς, αποτελεί το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο και η ισότιμη αντιμετώπιση των Κρατών Μελών.
Αν πετύχουμε αυτή τη δυνατότητα διασύνδεσης, σε συνάρτηση και με την αξιοποίηση των συμμαχιών στη βάση του Θουκυδίδειου ρεαλισμού περί αμοιβαίου οφέλους, τότες ίσως να μπορέσουμε να απαντήσουμε ακόμα πιο εύκολα στο ερώτημα που έχει τεθεί από την αρχή. «50 χρόνια πριν ή 50 χρόνια μετά;», με στόχο την αποτροπή επανάληψης του εν λόγω διλήμματος στην επόμενη 50κονταετή θλιβερή επέτειο.
*Γενικός Γραμματέας ΣΕΚ
Πηγή: Φilenews
