Το Κυπριακό μέσα από το ναρκοπέδιο τριών εκθέσεων
Η τύχη του Κυπριακού, μέχρι και το φθινόπωρο οπόταν θα είναι και τα μεγάλα ραντεβού του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών με τους δύο ηγέτες, εξαρτάται από το πόσο αλώβητο θα διέλθει το ναρκοπέδιο των εκθέσεων που συγγράφονται αυτές τις ημέρες και θα σταλούν στον Αντόνιο Γκουτέρες.
Κομβικής σημασίας για την παραπέρα πορεία του Κυπριακού θεωρείται, απ’ όλους τους εμπλεκόμενους, ηέκθεση που θα ετοιμάσει η Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, μέσα από την οποία θα προβαίνει σε μια αποτίμηση της έως τώρα αποστολής της. Η συνέχεια εξαρτάται τόσο από τα όσο ίδια θα αναφέρει ως διαπιστώσεις της, αλλά και από το τι θα αποφασίσει ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών.
Η έκθεση Ολγκίν θα είναι έτοιμη και θα σταλεί προς τον ΓΓ ΟΗΕ μέχρι τα μέσα της ερχόμενης εβδομάδας, και σύμφωνα με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδης «ο ΓΓ θα μελετήσει την έκθεση και θα αποφασίσει τα επόμενα βήματα». Στο ενδεχόμενο η έκθεση Ολγκίν να συμπεριλάβει προτάσεις που εκφεύγουν από το πλαίσιο λύσης, η Λευκωσία εμφανίζεται αισιόδοξη ότι κάτι τέτοιο θα αποφευχθεί γιατί «όλοι, ο ΓΓ των, η κα Ολγκίν, τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΣΑ) δεσμεύονται από τα ίδια τα ψηφίσματα των ΗΕ», σημείωσε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης. Υπενθυμίζοντας ότι «το πλαίσιο είναι πολύ συγκεκριμένο, είναι καθορισμένο από το ΣΑ των ΗΕ και δεν υπάρχει κάτι να διαπραγματευτούμε εκτός του συγκεκριμένου πλαισίου».
Στη Λευκωσία εγείρονται ωστόσο ερωτηματικά για τη σπουδή του προέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ να προβεί σε εκτίμηση για το Κυπριακό πριν το σώμα ενημερωθεί επί των εξελίξεων και πριν ετοιμαστεί η έκθεση Ολγκίν. Ο Ρώσος αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ Βασίλι Νεμπένζια (πηγή ΚΥΠΕ) εξέφρασε την εκτίμηση ότι αυτό που η Ολγκίν διαπίστωσε κατά τις επαφές της στο νησί είναι «ότι τα μέρη απέχουν πολύ από τη συμβιβαστική λύση που ίσως βρεθεί». Αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο παράτασης της εντολής Ολγκίν «αλλά αυτό είναι απολύτως προνόμιο του ΓΓ επειδή είναι προσωπική απεσταλμένη».
Η έκθεση Ολκίν εκτιμάται ότι θα επηρεάσει, εν πολλοίς, και την έκθεση που θα στείλει ο ΓΓ ΟΗΕ προς το Συμβούλιο Ασφαλείας για τις Καλές Υπηρεσίες στο Κυπριακό. Στη δική του έκθεση ο ΓΓ ΟΗΕ δεν αποκλείεται να καταγράψει τις επόμενες του κινήσεις.
Το πόσο σημαντικά είναι τα κείμενα αυτά φαίνεται και μέσα από τις προσεγγίσεις των δύο πλευρών που εκφράζουν την θέση ότι οι εκθέσεις πρέπει να είναι αντικειμενικές. Ο Ερσίν Τατάρ στις δηλώσεις του, μετά τη συνάντηση με την Ολγκίν στο Λονδίνο, ανέφερε πως της ζήτησε να προετοιμάσει μια «αμερόληπτη και δίκαιη έκθεση».
Σύμφωνα με τον κ. Τατάρ, η εξάμηνη θητεία της κ. Ολγκίν έχει πλέον λήξει και οι προσπάθειές της για επανέναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας δεν έχουν αποφέρει αποτελέσματα. Επανέλαβε τη θέση ότι «δεν είναι δυνατόν να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις από εκεί που σταμάτησαν στο Κραν Μοντανά». Πρόσθεσε ότι «μια νέα διαπραγματευτική διαδικασία μπορεί να ξεκινήσει εάν γίνει αποδεκτό το κυρίαρχο ισότιμο καθεστώς του τουρκοκυπριακού λαού».
Η τρίτη έκθεση που καθορίζει το τοπίο στο Κυπριακό είναι αυτή που θα ετοιμάσει ο Κόλιν Στιούαρτ και αφορά τις δραστηριότητες της ειρηνευτικής δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο. Η Λευκωσία έχει ήδη διαμηνύσει ότι αναμένει μια αντικειμενικό αποτύπωση των όσων έχουν συμβεί επί του εδάφους. Υπάρχει σαφής διάσταση απόψεων μεταξύ κυβέρνησης και Στιούαρτ ως προς τις παραβιάσεις που έχουν γίνει εντός της νεκρής ζώνης.
Το βράδυ της Δευτέρας, λίγο μετά τη συνάντηση του με τον Κ. Στιούαρτ ο ΠτΔ υπέδειξε πως «όλοι γνωρίζουν –και οι ξένες διπλωματικές αποστολές που είναι στην Κύπρο και γενικότερα η διεθνής κοινότητα – ποιος στρατιωτικοποιεί και ποιος παραβιάζει συνεχώς τη νεκρή ζώνη». Θέλοντας να προϊδεάσει και το τι αναμένει από τον Στιούαρτ ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης σημείωσε πως «διαχρονικά οι εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών προσπαθούν να κρατήσουν μια ισορροπία». Η Λευκωσία φροντίζει παράλληλα να υπογραμμίσει πως δεν πάει καιρός «που είδαμε σε ποιους επιτέθηκαν» παραπέμποντας στα γεγονότα της Πύλας και τις επιθέσεις εναντίον μελών της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.
Στη Λευκωσία υπάρχει ανησυχία ότι ο Κόλιν Στιούαρτ θα επιχειρήσει να ισοζυγίσει τις παραβιάσεις του κατοχικού στρατού με την τοποθέτηση κάποιων καμερών παρατήρησης από πλευράς των αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας.Γι’ αυτό σπεύδει να κάνει κάποιες υποδείξεις προς την πλευρά των Ηνωμένων Εθνών.
