Αυτή τη στιγμή δεν τίθεται θέμα επιδιαιτησίας, όπως είχε γίνει το 2004 με το Σχέδιο Ανάν, τονίζει ο Ελληνοκύπριος διαπραγματευτής, Μενέλαος Μενελάου. Στο Β’ Μέρος της συνέντευξης που παραχώρησε στον «Φ» ο Μ. Μενελάου ξεκαθαρίζει ότι εκείνοι οποίοι καθοδηγούν τη διαδικασία είναι οι δύο πλευράς και όχι τα Η.Ε. και υπογραμμίζει πως το κλειδί για να γνωρίζουμε εάν θα υπάρξει διέξοδος κρατείται από την τουρκική πλευρά.
Ο Ελληνοκύπριος διαπραγματευτής τονίζει ακόμα ότι δεν τίθεται θέμα παραίτησης των Ηνωμένων Εθνών από την προσπάθεια τους στο Κυπριακό. «Ο ρόλος των Ηνωμένων Εθνών, όπως καθορίζεται από το Καταστατικό Χάρτη, είναι ακριβώς να συνεχίζουν να παρέχουν την αιγίδα τους, για την ειρηνική επίλυση των διεθνών προβλημάτων» σημειώνει ο Μενέλαος Μενελάου και προσθέτει πως «δεν υπάρχει θέμα παραίτησης. Αυτή η προσέγγιση ότι έχουμε κουραστεί και πρέπει να τα παρατήσουμε είναι η προέκταση της θέσης που εκφράζεται από τουρκικής πλευράς ότι δεν υπάρχει κοινό έδαφος».
Το πλήρες κείμενο του Β’ μέρους της συνέντευξης:
– Υπάρχει ο κίνδυνος κάποια στιγμή να σταματήσουν οι διαπραγματεύσεις;
– Τώρα είμαστε στο σημείο στο οποίο προσπαθούμε να επιτύχουμε την επανέναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Είχαμε το διορισμό της Προσωπικής Απεσταλμένης του ΓΓ και τους διαδοχικούς κύκλους επαφών της με όλους τους εμπλεκόμενους. Σίγουρα εμείς δεν επιθυμούμε και δεν θα πρέπει τα πράγματα να οδηγηθούν σε τέλμα. Καταβάλουμε και θα συνεχίσουμε να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για ευοδωθεί ο στόχος για αναζωογόνηση της διαδικασίας και της προοπτικής συνολικής λύσης.
– Υπάρχει προοπτική επανέναρξης των συνομιλιών;
– Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι εμείς κάνουμε και θα συνεχίσουμε να κάνουμε εκείνο που μας αναλογεί, όλα όσα είναι στο δικό μας χέρι, για να στεφθεί με επιτυχία η προσπάθεια του ΓΓ και της Προσωπικής του Απεσταλμένης. Έχουμε λειτουργήσει δημιουργικά και εποικοδομητικά για να υποβοηθήσουμε τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα. Θα συνεχίσουμε να το πράττουμε. Κατά πόσον θα μπορέσουμε να φτάσουμε στην υλοποίησή του στόχου, εξαρτάται από το βαθμό ανταπόκρισης και των υπολοίπων εμπλεκομένων, κυρίως της Τουρκίας και αυτό είναι κάτι το οποίο θα διαφανεί στην πράξη.
Αυτή τη στιγμή το εμπόδιο είναι η επιμονή της τουρκικής πλευράς
– Κάποιοι θεωρούν ότι για να επιτευχθεί αυτό που περιγράψατε θα πρέπει να γίνει μια υποχώρηση, μια χειρονομία καλής θέσης, από ελληνοκυπριακής πλευράς. Όντως αυτό είναι το κλειδί, δηλαδή, για να δούμε ξανά συνομιλίες θα πρέπει να δώσει κάτι η ε/κ πλευρά ή υπάρχει μια άλλη διέξοδος για να δούμε ξανά τους δύο ηγέτες να κάθονται και να συζητούν;
– Το κλειδί για να μπορέσουμε να έχουμε βάσιμες προσδοκίες ότι μπορεί να αναζωογονηθεί η διαπραγματευτική διαδικασία και κατ’ επέκταση η προοπτική συνολικής λύσης του Κυπριακού είναι η επίδειξη απτής πολιτικής βούλησης από μέρους της τουρκικής πλευράς, πρώτα από όλα για σεβασμό στο συμφωνημένο πλαίσιο και τη βάση λύσης του Κυπριακού που είναι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα. Ένα κράτος με μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα. Αυτή τη στιγμή το βασικότερο εμπόδιο είναι η επιμονή της τουρκικής πλευράς σε θέσεις οι οποίες βρίσκονται εκτός αυτού του πλαισίου. Από εκεί και πέρα η ε/κ πλευρά έχει προβεί διαχρονικά σε πολύ σημαντικά βήματα τα οποία δεν πρέπει να υποτιμούνται. Να πω ένα παράδειγμα. Δεν είναι καθόλου μικρό βήμα από μέρους των ελληνοκυπρίων, λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά και πληθυσμιακά δεδομένα της Κύπρου, το ότι έγινε αποδεκτή η ομοσπονδιακή λύση με πολιτική ισότητα όπως ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ. Ήταν μια πραγματιστική επιλογή υπό το βάρος των δεδομένων που δημιουργήθηκαν μετά το δίδυμο έγκλημα του 1974. Την οποία και εμείς πρέπει να δούμε ως την ελπιδοφόρα οδό που μπορεί να μας οδηγήσει στη δικαίωση, σε ένα ασφαλές και σταθερό μέλλον.
– Ο ρόλος των Ηνωμένων Εθνών σε όλη αυτή την πορεία, σε όλη αυτή την προσπάθεια ποιος είναι; Ακούγονται πολλά και διάφορα γύρω από το ρόλο του ΟΗΕ. Επί της ουσίας όμως, ποιος είναι ο ρόλος του ΟΗΕ και πόσο καθοριστικός είναι;
– Ο ρόλος των Ηνωμένων Εθνών είναι υποβοηθητικός. Παρέχουν τις καλές τους υπηρεσίες. Αυτή είναι η αποστολή η οποία είναι καθορισμένη για τους αξιωματούχους των ΗΕ με βάση τον Καταστατικό Χάρτη του Οργανισμού και τους όρους εντολής τους, οι οποίοι απορρέουν από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Βέβαια, και αυτό δεν ισχύει μόνο στην περίπτωση της Κύπρου, η δυνατότητα τους να ασκήσουν αυτό το ρόλο και ο βαθμός της αποτελεσματικότητας τους, είναι αντανάκλαση του ευρύτερου περιβάλλοντος εντός του οποίου λειτουργούν. Άλλα ήταν τα δεδομένα στο διεθνές σύστημα για παράδειγμα στην εποχή της αποαποικιοποίησης, της αντιφασιστικής νίκης, της άνθησης των οικουμενικών αξιών της ελευθερίας και της ισότητας και άλλα είναι στο σημερινό κόσμο.
– Μπορεί να μην μπορούν να επιβάλουν ή να προτείνουν συμβιβαστικές λύσεις αλλά μπορεί να έρθουν με μια δική τους πρόταση, η οποία να φέρνει κοντά τις θέσεις των δύο πλευρών; Ή αφήνουν τις δύο πλευρές μόνες τους να συζητούν μέχρι να καταλήξουν σε κάτι;
– Η αποστολή των καλών υπηρεσιών του ΟΗΕ έχει υποβοηθητικό ρόλο στο πλαίσιο του Χάρτη και των ψηφισμάτων. Οι άμεσα εμπλεκόμενοι σε μια ειρηνευτική διαδικασία είναι εκείνοι οι οποίοι καθοδηγούν τα πράγματα και αποφασίζουν με βάση την ελεύθερη βούληση τους. Άλλος ρόλος για τα ΗΕ δεν υπάρχει εκτός αν αυτός τους αποδοθεί με τη σύμφωνη γνώμη όλων των εμπλεκομένων σε μια ειρηνευτική διαδικασία. Όπως είχε γίνει στο παρελθόν και στην περίπτωση της Κύπρου το 2004, με την επιδιαιτησία για το σχέδιο Ανάν. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει τέτοιο θέμα.
Προέκταση αυτού που λέει η τουρκική πλευρά
– Βλέποντας το Κυπριακό, από μια ευρύτερη οπτική γωνία, επειδή είπατε, για τα ΗΕ υπάρχει το γενικότερο πλαίσιο, υπάρχουν και άλλα ζητήματα, ίσως και πιο σοβαρά προβλήματα από το Κυπριακό. Αυτό πόσο επηρεάζει τη συμπεριφορά των ΗΕ, έχοντας να αντιμετωπίσουν μια κατάσταση, η οποία θεωρείται παγωμένη, αλλά συνάμα και ρευστή.
– Είναι γεγονός ότι η σημερινή πραγματικότητα, στο διεθνές επίπεδο, είναι τέτοια που δημιουργεί πολλές προκλήσεις για τον ΟΗΕ. Είναι οι πόλεμοι, οι παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, η διεύρυνση των ανισοτήτων, η αναζωπύρωση παλιών και η εμφάνιση νέων απειλών. Είναι μια κατάσταση η οποία θέτει επιτακτικά επί τάπητος την ανάγκη η ανθρωπότητα να επαναφέρει στο προσκήνιο το θεμελιώδες υπόβαθρο πάνω στο οποίο δημιουργήθηκε ο ΟΗΕ. Ένα διεθνές σύστημα βασισμένο στο διεθνές δίκαιο, που να διασφαλίζει την παγκόσμια ειρήνη, σταθερότητα και ασφάλεια. Αλλά πιστεύω ότι αυτό το πολύ δύσκολο σημερινό διεθνές περιβάλλον είναι ταυτόχρονα και μια ισχυρή υπόμνηση, ότι καμιά σύγκρουση δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως παγωμένη και καμιά απειλή δεν πρέπει να υποτιμάται. Ότι οι λεγόμενες παγωμένες συγκρούσεις διανύουν φάση σταθερής επιδείνωσης μέχρι να κακοφορμίσουν και να επιφέρουν ακόμα πιο επώδυνες και επικίνδυνες επιπλοκές. Και ότι συνεπώς είναι αδήριτη ανάγκη, η ανάληψη διπλωματικών πρωτοβουλιών για δημιουργία των προϋποθέσεων επίτευξης πολιτικών λύσεων στη βάση του διεθνούς δικαίου. Εμείς είμαστε αταλάντευτα προσηλωμένοι σε αυτή την οπτική. Είναι για αυτό τον λόγο που παρά τα πολλά σοβαρά θέματα διεθνώς, το Συμβούλιο Ασφαλείας, είχε καλέσει επανειλημμένα και εν τέλει ο Γενικός Γραμματέας και με τη δική μας μεγάλη προσπάθεια και θετική συνδρομή έχει καταφέρει να προχωρήσει στο διορισμό της προσωπικής του απεσταλμένης τον περασμένο Ιανουάριο και συνεχίζει την προσπάθεια για επίτευξη επόμενων βημάτων.
– Επειδή ενίοτε μπαίνει σαν μορφή προειδοποίησης, πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για τα Ηνωμένα Έθνη και το Γενικό Γραμματέα να αποφανθεί ότι στο Κυπριακό δεν υπάρχει άλλη προοπτική και κλείνει το θέμα;
– Ο ρόλος των Ηνωμένων Εθνών, όπως καθορίζεται από το Καταστατικό Χάρτη, είναι ακριβώς να συνεχίζουν να παρέχουν την αιγίδα τους, για την ειρηνική επίλυση των διεθνών προβλημάτων. Δεν υπάρχει θέμα παραίτησης. Αυτή η προσέγγιση ότι έχουμε κουραστεί και πρέπει να τα παρατήσουμε είναι η προέκταση της θέσης που εκφράζεται από τουρκικής πλευράς ότι δεν υπάρχει κοινό έδαφος και πρέπει το Συμβούλιο Ασφαλείας να ακυρώσει τη συμφωνημένη βάση λύσης. Δηλαδή να οριστικοποιηθεί η διχοτόμηση και τα τετελεσμένα της εισβολής και κατοχής. Μια τέτοια προσέγγιση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από εμάς. Ούτε από τη διεθνή κοινότητα. Ταυτόχρονα βέβαια, έχουμε πλήρη επίγνωση των προκλήσεων και των κινδύνων και δεν αγνοούμε ποσώς τον παράγοντα χρόνο και τες συνέπειες του. Ούτε τους κινδύνους από το ευρύτερο πολύ ρευστό περιβάλλον και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν ενδεχόμενες γενικότερες αναδιατάξεις. Για αυτό θέλουμε και εργαζόμαστε για να φτάσουμε στο στόχο το συντομότερο δυνατόν.
*Διαβάστε το Α’ μέρος της συνέντευξης του Ελληνοκύπριου διαπραγματευτή, Μενέλαου Μενελάου
Πηγή: Φilenews
