Σημαντική κινητικότητα στο Κυπριακό το πρώτο τρίμηνο του έτους – Προσδοκίες της ελληνοκυπριακής πλευράς για ουσιαστικές εξελίξεις – Στόχος η επανέναρξη συνομιλιών από το σημείο που έμειναν στο Κραν Μοντανά – Νέα φόρμουλα διαδικασίας στο τραπέζι – Συζητήσεις χωρίς «φως στο τούνελ» για οδοφράγματα
Θα κλείσουν οι κύκλοι που άνοιξαν το 2024 ή ο «μύλος» θα συνεχίσει να γυρίζει χωρίς αποτέλεσμα; Αυτό είναι το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου στο Κυπριακό για τους επόμενους δώδεκα μήνες. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το νέο έτος θα φέρει σημαντικά ορόσημα, που θα ζωντανέψουν ξανά την κινητικότητα και τις προσδοκίες.
Advertisement
Αρχίζοντας από τα καθιερωμένα, την ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται να κυκλοφορήσουν οι δύο εξαμηνιαίες εκθέσεις του Αντόνιο Γκουτέρες για την Ειρηνευτική Δύναμη και τις Καλές Υπηρεσίες. Το περιεχόμενο των εκθέσεων θα αναλυθεί σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας στις 14 Ιανουαρίου, ώστε τα μέλη του Οργάνου του ΟΗΕ να αποφασίσουν την ανανέωση της θητείας των κυανόκρανων στην Κύπρο για ακόμη ένα χρόνο.
Έχει μεγάλο ενδιαφέρον πώς ακριβώς ο Γενικός Γραμματέας καταγράφει στην έκθεση του τα πεπραγμένα των τελευταίων έξι μηνών, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της Μαρία Άνχελα Ολγκίν και τις δικές του συναντήσεις με τους δύο ηγέτες. Όπως επίσης εάν θα μπει στη διαδικασία να δώσει περισσότερα στοιχεία για τις προθέσεις του ενόψει πενταμερούς. Αν και θεωρείται απίθανο τη δεδομένη στιγμή να ξεφύγει από το πλαίσιο των ίσων αποστάσεων, το οποίο αναμένεται να εκδηλωθεί και στις αναφορές του για την κατάσταση επί του εδάφους με τις παραβιάσεις στη νεκρή ζώνη.
Το δεύτερο πεδίο ενδιαφέροντος είναι το ανοιχτό κεφάλαιο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Μετά τα Θεοφάνια οι διαπραγματευτές των δύο κοινοτήτων θα συναντηθούν ξανά ώστε να συζητήσουν το ενδεχόμενο προγραμματισμού μιας συνάντησης ηγετών για το θέμα των οδοφραγμάτων. Ο Ερσίν Τατάρ μπορεί δημοσίως να αποδέχθηκε την πρόσκληση και να ανακοίνωσε ότι η συνάντηση θα γίνει στις 20 ή 21 Ιανουαρίου, μέχρι τώρα δεν έδωσε στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ επίσημη και οριστική απάντηση.
Μπορεί σήμερα να αποτελεί είδηση η διεξαγωγή της συνάντησης στη Λευκωσία, ωστόσο η στάση του κατοχικού ηγέτη δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας ότι θα υπάρξει κατάληξη σε συμφωνία. Ο Τατάρ εξακολουθεί να προβάλλει ως μόνη επιλογή τη δημιουργία σημείου διέλευσης στη Μια Μηλιά χωρίς ανταλλάγματα, απορρίπτοντας κατηγορηματικά τις εισηγήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς για διάνοιξη των οδοφραγμάτων στο Πυρόι ή τα Κόκκινα.
Εκείνες τις ημέρες, δηλαδή το τελευταίο δεκαήμερο του Ιανουαρίου, εκτιμάται ότι πραγματοποιήσει την επίσκεψη της στην Κύπρο η Ρόζμαρι Ντι Κάρλο για επαφές προετοιμασίας της άτυπης διευρυμένης συνόδου. Η επίσκεψη αναμένεται ότι θα οριστικοποιηθεί και ανακοινωθεί μετά τις 9 Ιανουαρίου, καθώς μέχρι τότε ο ΟΗΕ θα συνεχίσει να υπολειτουργεί λόγω των διακοπών των εορτών.
Πέραν των χωριστών συναντήσεων με τους δύο ηγέτες, η Βοηθός Γενική Γραμματέας του ΟΗΕ δεν αποκλείεται να ζητήσει κοινή συνάντηση με Χριστοδουλίδη και Τατάρ ώστε να συζητηθούν οι λεπτομέρειες της άτυπης συνόδου, που αποφασίστηκε στο δείπνο της 15ης Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη. Η ατζέντα και η διαδικασία που θα ακολουθηθεί, αφού όπως όλα δείχνουν η σύνθεση έχει «κλειδώσει».
Η σημαντική συζήτηση με στόχο την επανέναρξη των συνομιλιών θα πραγματοποιηθεί στην παρουσία των δύο ηγετών, των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας – Τουρκίας και του αρμόδιου υφυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου. Εκ των πραγμάτων η σύνοδος δεν μπορεί να προγραμματιστεί πριν από τον Μάρτιο. Ο Ερσίν Τατάρ υπέδειξε ως τοποθεσία την Ελβετία, κάτι που ο ΟΗΕ -μέχρι στιγμής- δεν επιβεβαιώνει και δεν διαψεύδει.
Πάντως ο κατοχικός ηγέτης διατηρεί την προδιάθεση του να βάλει στο τραπέζι τις αξιώσεις για κυριαρχική ισότητα και ισότιμο διεθνές καθεστώς. Τουλάχιστον έτσι δηλώνει, εμμένοντας στη θέση πως δεν θα συζητήσει για επιλογές εντός του συμφωνημένου πλαισίου. Ωστόσο η ελληνοκυπριακή πλευρά προσδοκεί σε αλλαγή στάσης, εκτιμώντας ότι υπάρχει ενδεχόμενο να προκύψει κάτι τέτοιο με οδηγίες της Άγκυρας.
Αυτή η εκτίμηση αποτελεί μέρος ενός συνολικού πακέτου, το οποίο περιλαμβάνει επίσης τα ευρωτουρκικά και τα ελληνοτουρκικά. Η ελληνοκυπριακή πλευρά είναι διατεθειμένη να μπει σε μια τέτοια διευρυμένη συζήτηση, υπό την προϋπόθεση ότι θα προκύψει μια αμοιβαία επωφελής συμφωνία, χωρίς να παραβιάζεται το Διεθνές Δίκαιο και να παραγνωρίζονται τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης έχει ήδη προτείνει μια διαδικασία συνομιλιών σε τρία τραπέζια, διαχωρίζοντας και τυπικά τα δύο κομμάτια της εξωτερικής πτυχής. Στο πρώτο να γίνει συζήτηση για τις εγγυήσεις στην παρουσία Ελλάδας – Τουρκίας – Ηνωμένου Βασιλείου. Στο δεύτερο, χωρίς εκπροσώπηση του Λονδίνου, να συζητηθεί το θέμα των στρατευμάτων. Και στο τρίτο τραπέζι οι δύο πλευρές να συζητούν τη διακυβέρνηση. Με αυτό τον τρόπο θεωρείται ότι μπορεί να επιτευχθεί η διασύνδεση της προόδου στα τρία ανοιχτά κεφάλαια, τα οποία και ο ΟΗΕ θεωρεί ως τα μεγάλα «αγκάθια».
Η πρόταση της ελληνοκυπριακή πλευράς συμβαδίζει με τη διαδικαστική φόρμουλα που επεξεργάστηκε ο Αντόνιο Γκουτέρες μαζί με την Μαρία Άνχελα Ολγκίν. Έναν οδικό χάρτη με πρώτο στάδιο τις συνομιλίες για τις εγγυήσεις, τα στρατεύματα και το διαμοιρασμό εξουσιών στη βάση του πλαισίου που κατατέθηκε προφορικά στο Κραν Μοντανά. Για τα πρώτα δύο προβλέπεται εμπλοκή των εγγυητριών δυνάμεων. Εάν υπάρξει κατάληξη τότε η διαδικασία μπορεί να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο, με συζήτηση των υπόλοιπων πτυχών όπως το περιουσιακό και το εδαφικό.
Πηγή: Cyprus Times
