Αβέρωφ Νεοφύτου: Η αλήθεια για τη φορολογική μεταρρύθμιση – Πώς αφήνει εκτός κάδρου τους πραγματικά αδύναμους (πίνακας)

Ανακοινώθηκε πριν λίγες ημέρες η πρόταση της κυβέρνησης για φορολογική μεταρρύθμιση. Αν και κατ’ αρχήν η οποιαδήποτε προσπάθεια εκσυγχρονισμού είναι θετική εξέλιξη, υπογραμμίζει ο Αβέρωφ Νεοφύτου, θα επιχειρήσουμε απλά και τεκμηριωμένα, μια σύγκριση του φορολογικού συστήματος που είναι σε ισχύ σήμερα με αυτό που θα ισχύσει σε περίπτωση εφαρμογής των προτάσεων της κυβέρνησης, τόσο για τους πολίτες όσο και για τις επιχειρήσεις.

Η φορολόγηση των νομικών προσώπων

Με τα δεδομένα που ισχύουν σήμερα, η φορολόγηση των νομικών προσώπων είναι η ακόλουθη:

• 12,5% εταιρικός φόρος στα κέρδη και ακολούθως 17% φορολόγηση στο μέρισμα.

Συνεπώς, αν ένας Κύπριος (φορολογικός κάτοικος και domicile) ιδιοκτήτης κυπριακής εταιρείας επιλέξει να δώσει ως μέρισμα το 100% των κερδών στους μετόχους, το σύνολο της φορολογικής επιβάρυνσης που προκύπτει είναι 12,5% + (87,5 Χ 17%) = 27,4%

Αν καταβάλει π.χ. το 70% των κερδών ως μέρισμα στους μετόχους (ή ακόμα κι αν δεν καταβάλει ούτε και ένα σεντ μέρισμα), οφείλει η εταιρεία να πληρώσει τη γνωστή Έκτακτη Αμυντική Εισφορά (ΕΑΕ) επί του 70% των κερδών, οπότε η φορολόγηση θα είναι 12,5% + (70 Χ 17%), που ισούται με 24,4% φορολογική επιβάρυνση.

Με βάση τις προτάσεις που παρουσίασε η κυβέρνηση, δηλαδή αύξηση του εταιρικού φόρου στο 15% και μείωση της Έκτακτης Αμυντικής Εισφοράς για την άμυνα στα μερίσματα από 17% σε 5%, τότε τα δεδομένα διαμορφώνονται ως εξής:

Αν κάποιος Κύπριος (φορολογικός κάτοικος και Domicile) ιδιοκτήτης κυπριακής εταιρείας δώσει ως μέρισμα το 100% των κερδών στους μετόχους, το σύνολο της φορολογίας που επιβαρύνεται κάποιος θα είναι 15% + (85 Χ 5%) που ισούται με 19,25% φορολογική επιβάρυνση.

Αν μια εταιρεία επιλέξει να μην καταβάλει μέρισμα για το έτος, τότε η φορολόγηση θα είναι μόνο ο εταιρικός φόρος του 15%.

Συνεπώς, συγκρίνοντας τις δύο περιπτώσεις παρατηρούμε ότι στην πρώτη περίπτωση μια κυπριακή εταιρεία θα επωφεληθεί κατά 30% περίπου μείωση φορολογίας, ενώ στη δεύτερη περίπτωση μια κυπριακή εταιρεία θα επωφεληθεί με μια μείωση φορολογίας της τάξης του 38,5% περίπου.

Σημειώνουμε επίσης ότι με βάση την προτεινόμενη μεταρρύθμιση, το Τμήμα Φορολογίαςθα μπορεί να αίρει το εταιρικό πέπλο. Αν δηλαδή το Τμήμα Φορολογίας θεωρήσει ότι ο μισθός που λαμβάνει ο μέτοχος της εταιρείας, ως διευθυντής-υπάλληλός της, είναι χαμηλός ενώ το μέρισμα του ως μέτοχος είναι υψηλό, τότε το Τμήμα Φορολογίας μπορεί να αναθεωρήσει τον μισθό του διευθυντή στη βάση μιας θεωρητικής τιμής ελεύθερης αγοράς, και να μειώσει το ποσό που η εταιρεία μπορεί να πληρώσει ως μέρισμα.

Επειδή η αύξηση του εταιρικού φόρου από το 12,5% στο 15% αντισταθμιζόταν κατ’ ισχυρισμό από τη μείωση στο 5% της ΕΑΕ επί των μερισμάτων, το πιο πάνω σημείο μπορεί να καταστήσει την προσπάθεια μεταρρύθμισης σε κάποιες περιπτώσεις ετεροβαρή κατά του φορολογούμενου. Αντιλαμβανόμαστε το σκεπτικό του Τμήματος Φορολογίας αλλά είναι πολύ επικίνδυνο να γίνονται τέτοιες παρεμβάσεις στις εταιρείες που ενδεχομένως να πλήξουν τη χώρα ως κέντρο παροχής υπηρεσιών.

Την ίδια στιγμή, όλες οι εταιρείες θα καταβάλλουν αυξημένοκατά 20% εταιρικό φόρο: 2,5 ποσοστιαίες μονάδες περισσότερο, με βάση την αύξηση του εταιρικού φόρου από το 12,5% στο 15%. Και αυτό θα φέρει τις εταιρείες ξένων συμφερόντων περίπου στον ίδιο παρονομαστή με τις κυπριακές εταιρείες και θα έχουν περίπου την ίδια φορολογική επιβάρυνση.

Φυσικά, εδώ έχουμε μια υπόθεση ότι η αύξηση στο ποσοστό του εταιρικού φόρου με τον οποίο θα επιβαρύνονται οι εταιρείες ξένων συμφερόντων θα αντισταθμίσει τη μείωση με την οποία θα επωφεληθούν οι κυπριακές εταιρείες. Αυτό είναι κάτι που θα φανεί στην πράξη. Ενδεχομένως, η αύξηση αυτή στον εταιρικό φόρο για τις εταιρείες ξένων συμφερόντων να μην επιφέρει αύξηση στα κρατικά έσοδα όπως υπολογίζεται.

Να μην υπονομευθεί η Κύπρος ως επενδυτικός προορισμός

Η Κύπρος δεν θα θεωρείται πλέον χώρα με χαμηλό φορολογικό συντελεστή. Αυτό είναι κάτι που πιθανόν, σε βάθος χρόνου, να έχει αντίκτυπο σε κάτι που χτίσαμε εδώ και δεκαετίες. Γιατί ένας επενδυτής να επιλέξει την Κύπρο και όχι μια άλλη χώρα με χαμηλότερη φορολογική επιβάρυνση;

Φυσικά υπάρχει και η άλλη άποψη, ότι με την αύξηση του εταιρικού φόρου στο 15% θα μπορέσουμε ως χώρα να κάνουμε νέες διμερείς συμφωνίες για αποφυγή διπλής φορολογίας με περισσότερα κράτη. Και αυτό γιατί ορισμένες χώρες έχουν ρήτρα ότι μπορούν να συνάψουν τέτοιες συμφωνίες με κράτη όπου ο εταιρικός φόρος είναι τουλάχιστον στο μισό ποσοστό από το δικό τους. Άρα η αύξηση του εταιρικού φόρου από το 12,5% στο 15% ενδεχομένως να παράσχει την ευχέρεια για συνομολόγηση συμφωνιών αποφυγής διπλής φορολογίας με χώρες που έχουν εταιρικό φόρο σε επίπεδα από 25% μέχρι 30%.

Τί θα συμβεί με τη φορολόγηση των φυσικών προσώπων

Πάμε τώρα στη φορολόγηση των φυσικών προσώπων. Με βάση τις κυβερνητικές προτάσεις, θα έχουμε αύξηση στο αφορολόγητο ποσό της τάξης των €1.000, εκπτώσεις €1.000 ευρώ για κάθε παιδί και εκπτώσεις για δόσεις στεγαστικού δανείου ή ενοικίου πρώτης κατοικίας μέγιστου ύψους €1.500 ευρώ.

Το ΥΠΟΙΚ επέλεξε να παραχωρήσει εκπτώσεις για παιδιά και για δόσεις στεγαστικού δανείου αντί της επιλογής της πίστωσης. Αν επέλεγαν να παραχωρήσουν πιστώσεις, τότε το όφελος για κάθε φορολογούμενο θα ήταν το ίδιο, ανεξαρτήτως από το ύψος του εισοδήματος του φορολογούμενου. Αντί αυτού όμως, προτιμήθηκε η επιλογή της παραχώρησης έκπτωσης, όπου προκύπτει μεγαλύτερο όφελος για φυσικά πρόσωπα που έχουν αυξημένα εισοδήματα, αφού επωφελούνται με βάση τον υψηλότερο συντελεστή από τον οποίον επιβαρύνονται. Η προσέγγιση αυτή δεν βοηθά τους ευάλωτους ή τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα – που έχουν και τη μεγαλύτερη ανάγκη.

Πέραν των πιο πάνω, έγινε και εισήγηση για εκπτώσεις σε φυσικά πρόσωπα, για πράσινες αναβαθμίσεις του νοικοκυριού, μέχρι €1.000 σε κάθε σύζυγο, το έτος που γίνεται η αναβάθμιση, πχ. μέχρι πέντε έτη, η οποία μπορεί να παραχωρηθεί για ενεργειακές αναβαθμίσεις σπιτιών, τοποθέτηση φωτοβολταϊκών, αντλίας θερμότητας, μέχρι και για ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Όμως, και πάλι οι εκπτώσεις αυτές και πάλι βοηθούν μόνο νοικοκυριά που έχουν το δικό τους σπίτι και όχι τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά που διαμένουν σε διαμερίσματα.

Στρεβλώσεις σε βάρος των οικογενειών

Σημειώνουμε επίσης ότι αν και η κυβέρνηση επέλεξε να μην εφαρμόσει την ενιαία φορολόγηση του νοικοκυριού, δηλαδή του οικογενειακού εισοδήματος, καταλήγουμε να χρησιμοποιείται το οικογενειακό εισόδημα μόνο για σκοπούς αποκλεισμού, αφού οι εκπτώσεις που ανακοινώθηκαν αφορούν μόνο νοικοκυριά με συνολικό ακαθάριστο εισόδημα έως €80.000. Για παράδειγμα, σε ένα νοικοκυριό με 2 παιδιά που εργάζονται και οι δύο γονείς με εισόδημα €40.000 ο κάθε ένας, δηλαδή συνολικό εισόδημα €80.000, θα έχει συνολική έκπτωση €4.000 από το φορολογητέο εισόδημα για τα παιδιά και θα δικαιούται μέχρι και €1.500 έκπτωση για ενοίκιο ή δόσεις στεγαστικού δανείου, δηλαδή συνολικές εκπτώσεις €5.500. Εάν το διπλανό νοικοκυριό έχει συνολικό εισόδημα €80.001, άσχετα αν εργάζεται ο ένας ή και οι δύο γονείς, και άσχετα αν έχει ακόμα και τρία ή τέσσερα παιδιά θα πάρει μηδέν φορολογικές εκπτώσεις.

Οι προτάσεις της κυβέρνησης επίσης δεν αντιμετωπίζουν στρεβλώσεις μεταξύ νοικοκυριών με το ίδιο συνολικό οικογενειακό εισόδημα. Για παράδειγμα, ας πάρουμε δύο νοικοκυριά που έχουν το ίδιο συνολικό εισόδημα της τάξης των €60.000 και 3 παιδιά. Στο πρώτο νοικοκυριό εργάζονται και οι δύο γονείς και συνεπώς παίρνουν και οι δύο τις εκπτώσεις που έχουν ανακοινωθεί, αλλά και την αύξηση στο αφορολόγητο εισόδημα. Στη δεύτερη περίπτωση, εργάζεται μόνο ο ένας σύζυγος, αλλά ο συνολικό εισόδημα του νοικοκυριού είναι το ίδιο. Στην περίπτωση αυτή μόνο ο ένας γονιός θα λάβει τις εκπτώσεις, καθώς και μόνο ο ένας γονιός θα επωφεληθεί από την αύξηση στο αφορολόγητο, και συνεπώς θα καταβάλλει πολύ ψηλότερη φορολογία.Παρά το γεγονός ότι τα δύο νοικοκυριά έχουν το ίδιο συνολικό εισόδημα και τον ίδιο αριθμό παιδιών.

Συνεχίζοντας με το παράδειγμα του νοικοκυριού που έχει συνολικό εισόδημα €60.000 και τρία παιδιά, ας δούμε πόση φορολογία καταβάλλει με το φορολογικό σύστημα που είναι σε ισχύ. Αν το εισόδημα μοιράζεται μεταξύ των δύο συζύγων ώστε ο κάθε ένας από αυτούς λαμβάνει εισόδημα €30.000, τότε πληρώνουν φόρο εισοδήματος 2.200 ο κάθε ένας, δηλαδή σύνολο €4.400. Αν ο ένας σύζυγος λαμβάνει εισόδημα €40.000 και ο άλλος€20.000, τότε πληρώνουν φορολογία €4.885 και €100 αντίστοιχα. Δηλαδή συνολική φορολογία €4.985. Αν όμως μόνο ο ένας από τους δύο συζύγους εργάζεται και έχει εισόδημα €60.000, τότε καταβάλλει €10.885 ως φόρο.

Με υλοποίηση των κυβερνητικών προθέσεων, τότε στις τρεις πιο πάνω περιπτώσεις τα νοικοκυριά θα καταβάλουν €2.600, €3.800 και €9.800 αντίστοιχα. Όπως παρατηρούμε, και στις τρεις περιπτώσεις το νοικοκυριό θα έχει κάποια ελάφρυνση η οποία κυμαίνεται από €1.085 ως €1.800 ετησίως.

Αναγκαία όσο ποτέ η ελάφρυνση των οικογενειών

Συγκρίνοντας την πρόταση που προήλθε από την κυβέρνηση με την πρόταση για φορολόγηση του οικογενειακού εισοδήματος που είχα υποβάλει, εύκολα παρατηρούμε ότι η εφαρμογή της τελευταίας θα πρόσφερε τεράστια ελάφρυνση στα νοικοκυριά συγκριτικά με την κυβερνητική. Συγκεκριμένα, νοικοκυριό με 3 παιδιά και €60.000 συνολικό εισόδημα, ανεξάρτητα από πόσα κερδίζει ο κάθε σύζυγος, δεν θα πληρώνει φόρο εισοδήματος.

Και αυτό γιατί ένα νοικοκυριό με αυτή τη σύνθεση θα είχε συντελεστή ισοδυναμίας 3,5 (1 μονάδα ο ένας σύζυγος, 0,5 ο άλλος σύζυγος, 0,5 τo 1o παιδί, 0,5 το 2o παιδί και 1 το 3o παιδί). Συνεπώς, το συνολικό εισόδημα του νοικοκυριού των €60.000 θα διαιρούταν με τον συντελεστή του 3,5 και θα ενέπιπτε στο πλαίσιο του αφορολόγητου. Με άλλα λόγια το όφελος για τα τρία νοικοκυριά που αναφέραμε πιο πάνω θα ήταν€4.400, €4.985 και €10.885 αντίστοιχα.

Πίνακας: σύγκριση υφιστάμενου συστήματος, της κυβερνητικής πρότασης και της πρότασης που υπέβαλα

Σημαντικές παρατηρήσεις και επισημάνσεις – με γνώμονα την προστασία των αδύναμων

Επιθυμώ, κλείνοντας αυτό το σημείωμα, να θέσω υπ’ όψιν των πολιτών κάποιες παρατηρήσεις και επισημάνσεις για τις προτάσεις που έχουν υποβληθεί από την κυβέρνηση σε σχέση με τη φορολογική μεταρρύθμιση:

1. Είναι δυσανάλογο το όφελος που προκύπτει για τις νομικές οντότητες σε σχέση με το όφελος που παρατηρείται στα φυσικά πρόσωπα.
2. Οι στρεβλώσεις στη φορολόγηση φυσικών προσώπων, όχι μόνο δεν έχουν διορθωθεί, αλλά έχουν δημιουργηθεί και επιπρόσθετες.
3. Στην κυβερνητική πρόταση απουσιάζει παντελώς η οποιαδήποτε αναφορά στο ποσοστό των συμπολιτών μας που τα εισοδήματα τους είναι κάτω από το όριο του αφορολόγητου ποσού. Αυτοί οι συμπολίτες μας είναι η πιο χαμηλή εισοδηματική τάξη, το πιο ευάλωτο κομμάτι της κοινωνίας και δεν θα έχει κανένα όφελος από τη φορολογική μεταρρύθμιση.
4. Στις κυβερνητικές προτάσεις για τη μεταρρύθμιση απουσιάζουν αναφορές σε άλλες φορολογίες που είναι σε ισχύ. Για παράδειγμα δεν υπάρχει καμία αναφορά στον τομέα των ακινήτων, όπου ο τομέας επιβαρύνεται με μια σειρά από φορολογίες, όπως για παράδειγμα Φόρο Κεφαλαιουχικών Κερδών, Φόρο Προστιθέμενης Αξίας, Μεταβιβαστικά Τέλη, δημοτικές ή κοινοτικές φορολογίες και άλλα.
5. Αν και με τις κυβερνητικές προτάσεις οι στρεβλώσεις μεταξύ κύπριων και ξένων επιχειρηματιών σμικρύνουν, ο κύπριος εργαζόμενος παραμένει σε πολύ δυσμενέστερη θέση από κάποιον ξένο λόγω του tax credit που παραχωρείται στους ξένους εργαζόμενους.

Μια πρωτοβουλία με σωστή κατεύθυνση αλλά λάθος υλοποίηση

Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι η Κυβέρνηση -για να το θέσω κομψά- δεν ενέσκυψε με την απαιτούμενη επιμέλεια στα της φορολογικής μεταρρύθμισης. Υιοθέτησε μια προσέγγιση τουλάχιστον επιφανειακή και ημιτελή, αφήνοντας ουσιαστικά εκτός κάδρου αυτούς που πραγματικά έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη: τα νοικοκυριά μεσαίου και κατώτερου εισοδήματος. Αποδείξαμε ότι υπάρχουν πολύ πιο αποτελεσματικές λύσεις, τόσο για το επίπεδο των νομικών όσο κυρίως των φυσικών προσώπων. Η αλλαγή του φορολογικού συστήματος, με δεδομένες τις συνθήκες της εποχής μας, οφείλει να θέτει στην κορυφή των προτεραιοτήτων την ανακούφιση των πιο αδύναμων. Κι αυτό, όπως προκύπτει από την ψυχρή ανάλυση των αριθμών, δεν συμβαίνει με βάση τις προτάσεις της Κυβέρνησης.

Πηγή: philenews.com