Με το 2024 να αποτελεί το πιο θερμό έτος στην ιστορία, ο πλανήτης έκλεισε τη φετινή Πρωτοχρονιά μια δεκαετία θανατηφόρας ζέστης. Το είπε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στο μήνυμά του για το νέο έτος: «Πρόκειται για κλιματική κατάρρευση – σε πραγματικό χρόνο. Πρέπει να βρούμε την έξοδο από τον δρόμο προς την καταστροφή».
Εναν δρόμο που γίνεται ακόμη πιο κακοτράχαλος το 2025 σύμφωνα με τους επιστήμονες της βρετανικής μετεωρολογικής υπηρεσίας (Met Office), οι οποίοι εκτιμούν ότι η φετινή χρονιά θα είναι μία από τις τρεις θερμότερες που έχουν ποτέ καταγραφεί.
Και παρότι οι μετεωρολογικές προβλέψεις που ξεπερνούν το επταήμερο δεν θεωρούνται αξιόπιστες, τα τελευταία έτη οι υπολογισμοί των μελετητών σε ερευνητικό επίπεδο συμβαδίζουν σε γενικές γραμμές με τις κλιματικές τάσεις και καταδεικνύουν την κατεύθυνση των μέτρων που πρέπει να λάβουν οι κυβερνήσεις όχι μόνο για την ανάσχεση τηςκλιματικής αλλαγής, αλλά κυρίως για την αντιμετώπιση των ακραίων καιρικών φαινομένων (πλημμυρών, καυσώνων κ.ά.) που τη συνοδεύουν.
Οπως τα δραματικά γεγονότα τα οποία βίωσε η Ελλάδα την περασμένη οκταετία – από τις πλημμύρες στη Μάνδρα το 2017 έως τους καταστροφικούς κυκλώνες του «Ιανού» το 2020 και του «Ντάνιελ» το 2023 – μετατόπισαν το βάρος των πολιτικών εξαγγελιών και προτεραιοτήτων προκειμένου η Διοίκηση να αναμετρηθεί με τις νέες προκλήσεις σε επίπεδο πολιτικής προστασίας. Δεν είναι τυχαίο ότι στο μεγάλο πρόγραμμα πολεοδομικής μεταρρύθμισης «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» για την οργάνωση του χώρου στο 80% της ελληνικής επικράτειας το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια θα περιλαμβάνουν και τα μέτρα για την προσαρμογή των πόλεων στην κλιματική αλλαγή και τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης κ.λπ. καθώς και τις περιοχές προστασίας. Οι μελέτες έχουν, προσώρας, ορίζοντα ολοκλήρωσης και παράδοσης στο τέλος του 2025 καθώς χρηματοδοτούνται με περίπου 700 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Οι περιοχές Natura 2000
Παράλληλα, αναμένεται να ενδυναμωθεί η διάσταση της κλιματικής αλλαγής στην περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων έργων, ευθυγραμμιζόμενη με τις προβλέψεις του Εθνικού Κλιματικού Νόμου και να προωθηθεί η ολοκλήρωση των 23 Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών για τις 446 περιοχές του δικτύου Natura 2000 και των Σχεδίων Διαχείρισης για το σύνολο των προστατευόμενων περιοχών της χώρας.
Εντός του έτους εκτιμάται ότι θα «κλείσει» και το Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων που ξεκίνησε το 2021 με εργασίες αναδάσωσης σε 1.113.000 στρέμματα δασικών εκτάσεων που επιλέγονται με βάση οικολογικά, οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα και στόχο την ανάσχεση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Επίσης, λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας κατά την τελευταία διετία, το 2025 θα προωθηθούν έργα για τη βελτίωση της διαθεσιμότητας πόσιμου νερού (π.χ. μονάδες αφαλάτωσης) και τον περιορισμό διαρροών στις υποδομές ύδρευσης (π.χ. εφαρμογή συστημάτων τηλεμετρίας-τηλεχειρισμού για την ανίχνευση διαρροών, προμήθεια ψηφιακών υδρομέτρων κ.λπ.).
Παράλληλα, σχεδιάζεται να ολοκληρωθεί και η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ). Οσο για τις αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις, το 2025 αναμένεται να αναδειχθούν σε έργα πρώτης γραμμής, όσο οι λεγόμενες αιφνίδιες πλημμύρες (flash floods) πυκνώνουν στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, προκαλώντας καταστροφές, όπως τα μεγάλα ύψη βροχής ανήμερα τα Χριστούγεννα που πλημμύρισαν την παραλιακή στο ύψος του Αλίμου.
Μόνο το 2024, περισσότερα από 20 πλημμυρικά φαινόμενα επηρέασαν διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Εργα που κατασκευάστηκαν πριν από μισόν αιώνα είναι πλέον αδύνατο να ανταποκριθούν στη νέα πραγματικότητα που έχει δημιουργηθεί, όχι μόνο λόγω της κλιματικής κρίσης, αλλά και εξαιτίας των αλλαγών στην κάλυψη και στις χρήσεις γης που «τσιμέντωσαν» τις λεκάνες απορροής ρεμάτων και ποταμών.
Για την αντιμετώπιση των πλημμυρικών κινδύνων στην Αττική, όπου ζει το 40% του πληθυσμού της χώρας, σύμφωνα με τον περιφερειάρχη Αττικής Νίκο Χαρδαλιά, έχουν δρομολογηθεί 54 έργα, με υψηλό δείκτη ωρίμανσης και προϋπολογισμό 447,5 εκατ. ευρώ τα οποία αναμένεται να ολοκληρωθούν έως τα τέλη του 2028, ενώ εντός της τριετίας θα τρέξουν μελέτες ώστε να τεθούν σε τροχιά υλοποίησης, αφού εξευρεθούν πόροι, άλλα 104 έργα.
Κηφισός, Ιλισός, Πικροδάφνη
Στο επίκεντρο βρίσκονται σήμερα τρία κεντρικά υδάτινα στοιχεία: ο Κηφισός, ο Ιλισός και η Πικροδάφνη. Το πρώτο τρίμηνο του 2025 θα ξεκινήσουν στον Ιλισό εργασίες καθαρισμού, ανάλογες με εκείνες που έγιναν στο πλακοσκεπές τμήμα του Κηφισού και στον παραπόταμό του, στον Ποδονίφτη. Για τον συλλεκτήριο αγωγό του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας (έργο που ξεκίνησε προ 25ετίας αλλά δεν προχώρησε) έγινε νέα μελέτη και το έργο θα παραδοθεί στα τέλη του ερχόμενου Αυγούστου.
Επίσης, στη λίστα των εν εξελίξει έργων, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στο «Βήμα» ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Τεχνικών Εργων στην Περιφέρεια Αττικής δρ Μιλτιάδης Κύρκος, βρίσκονται αντιπλημμυρικά στον Αλιμο και στο ρέμα Κόρμπι στην Ανατολική Αττική, δεξαμενές ανάσχεσης υδάτων στα Βριλήσσια, αλλά και η μελέτη έργων στις εκβολές του Ιλισού.
«Προβληματικές περιοχές, όπως έχει προκύψει από τα σχέδια διαχείρισης κινδύνου της Αττικής, είναι οι παρακηφίσιες περιοχές και ιδιαίτερα κοντά στις εκβολές από τη λεωφόρο Αθηνών και κάτω. Πάντως, μετά τον καθαρισμό του Κηφισού είμαστε πιο προετοιμασμένοι. Στις περιοχές κινδύνου εντάσσεται και εκείνη των εκβολών του Ιλισού, στο Φάληρο. Είχε διευθετηθεί στο παρελθόν με κλειστή διατομή, πάνω στην οποία σήμερα έχουν αναπτυχθεί αστικές υποδομές περιορίζοντας σημαντικά την παροχετευτικότητά του, καθιστώντας τον ευάλωτο σε πλημμυρικά φαινόμενα σε περιόδους έντονης βροχόπτωσης. Τα νέα έργα που έχουν δρομολογηθεί – εκβάθυνση, ανακατασκευή τριών γεφυρών κ.λπ. – θα βοηθήσουν» τονίζει ο κ. Κύρκος, ο οποίος επισημαίνει ότι το επόμενο διάστημα αναμένεται ότι θα εγκατασταθεί ο εργολάβος. Εφαρμόζονται ωστόσο και άλλες λύσεις.
Σύμφωνα με τον κ. Κύρκο, στη Νέα Φιλαδέλφεια τα έργα περιλαμβάνουν δημιουργία παρακαμπτηρίων που παλαιού προβληματικού δικτύου ώστε να αποσυμφορηθεί και να καλύπτει μεγαλύτερες παροχές υδάτων. Στην υπόλοιπη Αττική, τα έργα προς άμεση δημοπράτηση, εντός του πρώτου τριμήνου του 2025, αφορούν εργασίες καθαρισμού και αποκατάστασης ενός κομβικού υδραυλικού έργου, του συλλεκτήριου αγωγού στο Αιγάλεω που καταλήγει στον Κηφισό, όπως και αντίστοιχου αγωγού στο Χαϊδάρι, κάποια έργα στο ρέμα του Περιστερίου, στην Αγία Παρασκευή, στο ρέμα της Πικροδάφνης κ.λπ. Οσο για τις τρεις λίμνες που έχουν αποκαλυφθεί από τη «Γεωμυθική» στην υπόγεια κοίτη του Κηφισού, αγνώστου βάθους και κρίσιμες για τη στατική επάρκεια του Κηφισού, ακόμη δεν έχουν μελετηθεί ώστε να γίνουν σχετικές επεμβάσεις.
Στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης αναμένεται να προχωρήσουν και περί τα 70 έργα στρατηγικών αστικών αναπλάσεων σε δήμους ανά τη χώρα, όπως ο παραλιακός ποδηλατόδρομος της Αθηναϊκής Ριβιέρας κ.λπ.
Πηγή: To Vima
