Table of Contents
Μια εικόνα μας καλεί να φανταστούμε το μέλλον … Ας σκεφτούμε ένα εργοστάσιο στη Νότια Κορέα, όπου ρομπότ και άνθρωποι εργάζονται πλάι-πλάι, δημιουργώντας ένα νέο μοντέλο κοινωνίας. Μπορεί να μοιάζει ξένο ή τρομακτικό, αλλά ίσως είναι πλέον αναγκαίο.
Σύμφωνα με νέα στοιχεία, το 10% του εργατικού δυναμικού της συγκεκριμένης χώρας αποτελείται από ρομπότ, μια τεχνολογική εξέλιξη, που όμως έχει κοινωνικές διακλαδώσεις. Γιατί; Τα ρομπότ δεν είναι απλώς μηχανές. Μπορούν να θεωρηθούν ως λύση σε μία από τις βασικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει πλέον ο πλανήτης, το γήρας.
Με δείκτη γονιμότητας στο χαμηλό 0,72 το 2023 και 1.102 ρομπότ ανά 10.000 εργαζόμενους -τα περισσότερα στον κόσμο-, η Νότια Κορέα αντιμετωπίζει μια δημογραφική κρίση που τη θέτει σε «εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης».
Σε αυτή την περίπτωση τα ρομπότ, προσπαθούν να καλύψουν τα κενά που αφήνει η υπογεννητικότητα. Προσφέρουν «ανάσες» σε όλων των ειδών τις βιομηχανίες, βρίσκοντας έτσι το «κλειδί», τη στιγμή που άλλες χώρες του πλανήτη, δεν έχουν βρει καν την… πόρτα.
Η περίπτωση της Ελλάδας: Μια κοινωνία που «γερνάει -Πλήττεται το εργατικό δυναμικό
Η Κοινωνία μας «γερνάει». Η Ελλάδα είναι αντιμέτωπη με μια αθόρυβη, αλλά βαθιά κρίση: τη δημογραφική πρόκληση που απειλεί να αλλάξει το πρόσωπο της εργασίας.
Ωστόσο, εδώ, τα κενά που προκύπτουν στην εργασία, τόσο από τη συνεχή μείωση των γεννήσεων, όσο και από τη φυγή των νέων στο εξωτερικό, δεν μπορούν να καλυφθούν με τη χρήση ρομπότ, καθώς απέχουμε… χιλιόμετρα από αυτά τα τεχνολογικά «θαύματα».
Η Ελλάδα έχοντας το 23% του πληθυσμού της 65 ετών και άνω εντάσσεται στις πλέον γερασμένες χώρες της Ε.Ε.
Οι ηλικίες 30-44, οι «σούπερ ήρωες» της παραγωγικότητας, μειώνονται ανησυχητικά – 26.400 άτομα λιγότερα μόνο την τελευταία χρονιά! Όπως ακριβώς είχε συμβεί και την περίοδο 2022-2023.
Λιγότεροι νέοι σημαίνει λιγότερες ιδέες, κλειστά μαγαζιά, ανεκπλήρωτα όνειρα. Και το βάρος πέφτει στους ηλικιωμένους, που καλούνται να στηρίξουν το μέλλον με όλο και λιγότερους ανθρώπινους πόρους.
Ποιος θα δουλεύει όταν οι γενιές που έρχονται δεν αρκούν; Ποιος θα φροντίζει τους ανθρώπους που μας μεγάλωσαν;
Εδώ, η τεχνολογία δίνει μια απάντηση γεμάτη προοπτικές. Τα ρομπότ μπορούν να καλύψουν τα κενά της εργασίας και να φροντίσουν όσους το χρειάζονται. Είναι τα έξυπνα συστήματα που κουβαλούν φάρμακα σε νοσοκομεία, που προσφέρουν φροντίδα σε ανθρώπους που το χρειάζονται ή που καθιστούν την αγροτική παραγωγή βιώσιμη σε απομακρυσμένα μέρη.
Μια «φανταστική» ματιά από την Ελλάδα του… αύριο
Ας φανταστούμε ένα μικρό νησί στο Αιγαίο, όπου οι κάτοικοι είναι κυρίως ηλικιωμένοι. Η νεολαία έχει φύγει, αναζητώντας ευκαιρίες αλλού.
Εκεί, ένα ρομπότ δεν θα ήταν απλώς μια μηχανή, αλλά ένας σύμμαχος. Βοηθά στη φροντίδα των ηλικιωμένων, μεταφέρει ψώνια, κάνει ακόμα και τις δουλειές του σπιτιού.
Ένας αγρότης στη Θεσσαλία, που παλεύει να κρατήσει τα χωράφια του, βλέπει τα ρομπότ να αναλαμβάνουν κοπιαστικές εργασίες, δίνοντάς του «χέρι βοηθείας», αλλά και χρόνο να μεγαλώσει τα παιδιά του.
Η τεχνολογία δεν αντικαθιστά την ανθρώπινη παρουσία, τη συμπληρώνει. Φέρνει πίσω κάτι που έχει αρχίσει να χάνεται: την ισορροπία. Την ελπίδα ότι, ακόμα κι αν λιγοστεύουν τα χέρια, η κοινωνία μπορεί να συνεχίζει να υπάρχει.
Λιγότερα μωρά, περισσότερα… εμπόδια -Τι γίνεται στην Ευρώπη;
Οι γεννήσεις μειώνονται δραματικά επίσης σε χώρες όπως Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία, Φινλανδία και στις χώρες της Βαλτικής (μαζί τους και η Ελλάδα), με πτώση άνω του 25% την τελευταία δεκαετία.
Το 1960, η Ε.Ε. «καλωσόριζε» 7 εκατομμύρια μωρά, ενώ σήμερα παρακολουθεί ένα τρομακτικό σενάριο όπουοι άνθρωποι δεν σκέφτονται καν να φέρουν στον κόσμο μια νέα ζωή.
Όλο και περισσότερες γυναίκες καθυστερούν να μπουν στη διαδικασία της μητρότητας, με τη μέση ηλικία για το πρώτο παιδί να φτάνει τα 30 έτη το 2022. Την ίδια στιγμή, οι γεννήσεις από μητέρες άνω των 40 έχουν διπλασιαστεί.
Ρομπότ και άνθρωποι μπορούν μαζί;
Δεν είναι όλα εύκολα. Η τεχνολογία έχει και σκοτεινές πλευρές. Τα ρομπότ μπορούν να προσφέρουν πολλά: παραγωγικότητα, καινοτομία, ακόμα και λύσεις σε προβλήματα όπως η δημογραφική κρίση. Όμως, μπορούν να φέρουν και κινδύνους, ιδίως αν η χρήση τους δεν συνοδευτεί από σοφία και προνοητικότητα.
Υπάρχει ο κίνδυνος να χαθεί η επαφή μας με την εργασία, να αυξηθούν οι κοινωνικές ανισότητες.
Η ρομποτική ενσωματώνεται στις κοινωνίες, όμως εγείρει προβληματισμούς:
- Απώλεια θέσεων εργασίας: Η αντικατάσταση ανθρώπων από ρομπότ μπορεί να αυξήσει τις κοινωνικές ανισότητες, καθώς οι λιγότερο καταρτισμένοι δυσκολεύονται να προσαρμοστούν.
- Εξάρτηση από την τεχνολογία: Όσο περισσότερο εξαρτόμαστε από τις μηχανές, τόσο πιο εύκολο είναι να χάσουμε σημαντικές δεξιότητες. Επιπλέον, αν οι συσκευές αποτύχουν, μπορεί να αντιμετωπίσουμε σοβαρά προβλήματα.
- Ηθικά διλήμματα: Πόσο μπορούμε να εμπιστευόμαστε τις μηχανές σε αποφάσεις που αφορούν ανθρώπινες ζωές; Είναι ασφαλές; Αυτό κανείς δεν μπορεί να το απαντήσει ακόμα. Επίσης, αν τα ρομπότ αντικαταστήσουν τους ανθρώπους σε δουλειές όπως η φροντίδα ηλικιωμένων ή παιδιών, υπάρχει κίνδυνος οι άνθρωποι, να απομονωθούν κοινωνικά.
- Περιβαλλοντικές επιπτώσεις: Η παραγωγή και χρήση ρομπότ απαιτούν πρώτες ύλες και ενέργεια, κάτι που μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον.
Όλα αυτά βέβαια, είναι θεωρητικά, εφόσον τόσο η Ελλάδα, αλλά ακόμα και η Ευρώπη δεν είναι τόσο εξελιγμένες τεχνολογικά. Όμως όταν η υπογεννητικότητα είναι ένα άλυτο πρόβλημα που δεν λέει να αντιμετωπιστεί, οι χώρες θα πρέπει να στραφούν σε νέες τεχνολογικές ιδέες.
Παρά τους κινδύνους, η τεχνολογία προσφέρει προοπτικές. Τα ρομπότ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την επαφή των ανθρώπων, τα γέλια παιδιών στις γειτονιές. Ωστόσο αναλαμβάνουν το βάρος της εργασίας, δίνοντας τη δυνατότητα στους ανθρώπους να επικεντρωθούν σε όσα έχουν σημασία: αγάπη, δημιουργία, ζωή. Η σωστή ενσωμάτωση της τεχνολογίας μπορεί να γεφυρώσει την κρίση.
Πηγή: To Vima
