Εκλογές 1946: Η αναμέτρηση που οδήγησε στον Εμφύλιο
Οι κομβικής πολιτικής σημασίας βουλευτικές εκλογές του 1946
Οι εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946 έγιναν σε μία από τις κρισιμότερες περιόδους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Ήταν οι πρώτες εκλογές από τότε που η δικτατορία Μεταξά (4 Αυγούστου 1936) και ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος με την Κατοχή είχαν διαταράξει τον ομαλό κοινοβουλευτικό βίο στην Ελλάδα.
Στην Ελλάδα επικρατεί αναβρασμός και οι ισορροπίες μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και Αριστεράς είναι εξαιρετικά εύθραυστες. Οι πληγές της εμφύλιας διαμάχης των Δεκεμβριανών του ’44 είναι ακόμα ανοιχτές.
«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 31.3.1946, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Γράφει ο Γιώργος Ρωμαίος στο «ΒΗΜΑ» της 6ης Αυγούστου 2008.
«Οι εκλογές του 1946, με απλή αναλογική, ανέτρεψαν το πολιτικό σκηνικό του 1936. Τα Δεκεμβριανά, οι παρεμβάσεις των Αγγλων και κυρίως των Αμερικανών, η άλωση ολόκληρου του κρατικού μηχανισμού από τη βασιλοδεξιά και η αποχή του ΚΚΕ έστρωσαν τον δρόμο στην κυριαρχία της Δεξιάς, η οποία μετείχε στις εκλογές ως “Ενωμένη Παράταξη των Εθνικοφρόνων”- δεν ήταν τυχαίος ο χαρακτηρισμός της Δεξιάς ως παράταξης των “Εθνικοφρόνων”!
»Χωρίς δυσκολία απέσπασε το 55,12% των ψήφων και 206 έδρες. Αν σε αυτές προστεθεί το ποσοστό 8,85% και 29 έδρες των κομμάτων του Ζέρβα και του Τουρκοβασίλη, η Δεξιά θα ελέγχει στη Βουλή τις 235 έδρες σε σύνολο 354.
»Η πρώτη κυβέρνηση Τσαλδάρη ορκίστηκε στις 18 Απριλίου 1946, 18 ημέρες μετά τις εκλογές! Τόσες ημέρες διήρκεσαν οι διαβουλεύσεις των «συνεταίρων» της εθνικόφρονας παράταξης για τη διανομή των υπουργείων!
»Η πρώτη “δουλειά” του Τσαλδάρη ήταν να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις προς τους Αγγλους και να «αποκαταστήσει» τον βασιλιά. Την 1η Σεπτεμβρίου 1946 διεξάγεται δημοψήφισμα- “ολίγον νόθον”- και με 68,3% επικυρώνεται η επάνοδος στον θρόνο του βασιλιά Γεωργίου Β΄ (του “εστεμμένου φελλού” κατά τον εκδότη της “Καθημερινής” Γεώργιο Βλάχο).
»Είναι η “τελευταία δουλειά” των Αγγλων και η αρχή του τέλους του Κ. Τσαλδάρη. Τη συνέχεια αναλαμβάνουν οι Αμερικανοί…
»Η “πρώτη δουλειά” των Αμερικανών ήταν να «παραιτήσουν» τον Τσαλδάρη και να “τσουβαλιάσουν” όλα τα κόμματα σε μια κυβέρνηση, την αποκληθείσα “κατευναστική”, με πρωθυπουργό τον βαθύπλουτο οικονομολόγο Δημ. Μάξιμο- δικό του και το Μέγαρο Μαξίμου!
Απροκάλυπτες οι προθέσεις των Αμερικανών. Εμπλοκή όλων των κομμάτων στη “διαχείριση” του Εμφυλίου…
»Αυτή όμως η “επτακέφαλη” κυβέρνηση δεν ικανοποιούσε τους Αμερικανούς. Απουσίαζε ο αρχηγός των Φιλελευθέρων Θεμ. Σοφούλης. Είχε αρνηθεί να μετάσχει.
»Στις 30 Αυγούστου 1947 καταφθάνει στην Αθήνα ο διευθυντής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Χέντερσον, με εντολή του Λευκού Οίκου να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο ώστε να σχηματισθεί κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Σοφούλη και με συμμετοχή του Τσαλδάρη και του Βενιζέλου. Ο Σοφούλης υπέκυψε και φορτώθηκε όλες τις ευθύνες της διαχείρισης του Εμφυλίου».
H επίθεση στο Λιτόχωρο και η έναρξη του Εμφυλίου
Το πρωινό των εκλογών του 1946 σημειώνεται και η επίθεση ανταρτών του ΚΚΕ στο Αστυνομικό Τμήμα του Λιτοχώρου. Γράφει ο Θεόδωρος Αυγερινός στο «ΒΗΜΑ» της 26 Ιουνίου 2017:
«Το Μάϊο του 1945, μετά την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας και την απελευθέρωση όλων των κρατουμένων από τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως και τις φυλακές, επέστρεψε στην Ελλάδα κι ο Ν. Ζαχαριάδης, ο οποίος ανέλαβε πάλι την ηγεσία του κόμματος.
»Στη ΙΙ σύνοδο της νεοεκλεγμένης Κεντρικής Επιτροπής τον Φεβρουάριο του 1946, προτάθηκε η συγκρότηση μιας νέας οργάνωσης, για τη διεξαγωγή ενός καινούργιου ένοπλου αγώνα, για την κατάκτηση της εξουσίας.
»Με άλλα λόγια, η ηγεσία στάθμιζε ακόμη, ως αδύνατες τις κυβερνητικές δυνάμεις και τις δικές της αρκετά ισχυρές, για ένα τέτοιο νέο εγχείρημα. Ένας πρόσθετος λόγος ήταν ότι όλες οι λοιπές βαλκανικές χώρες ήταν ήδη κομμουνιστικές, γεγονός που ήταν πολύ ενισχυτικός παράγοντας για μια τέτοια πολεμική κίνηση.
«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 1.4.1946, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
»Όμως ως φαίνεται, το ΚΚΕ δεν υπολόγισε πάλι ορθά τη στάση των Άγγλων. Αλλά θα πρέπει να αναφερθεί ότι στην επαρχία επικρατούσε ήδη ένα εμφυλιοπολεμικό πνεύμα, γιατί όπου επικρατούσαν οι δεξιοί κυνηγούσαν με μίσος του αριστερούς, και αντίθετα. Στις εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946, το ΚΚΕ δεν πήρε μέρος και κάλεσε τους Έλληνες ψηφοφόρους, να μην πάνε να ψηφίσουν.
»Την προηγούμενη των εκλογών, ένα ανταρτικό άγημα, επιτέθηκε στο αστυνομικό τμήμα του Λιτόχωρου, στους πρόποδες του Ολύμπου. Η εντολή είχε δοθεί από «τον Ζαχαριάδη, στον Μάρκο Βαφειάδη και τον καπετάν Γιώργη Κικίτσα, όταν ο Γενικός Γραμματέας πέρασε από τη Θεσσαλονίκη στις 21 Μαρτίου, πηγαίνοντας στην Πράγα.
»Αν και η επίθεση αυτή, κατά μια ευρύτατα διαδεδομένη άποψη, σήμανε την έναρξη του Εμφυλίου, με τα διαθέσιμα σήμερα στοιχεία, διαμορφώνεται μια κάπως διαφορετική εικόνα.
»Σύμφωνα με τον Αλέξη Ρόσιο (Υψηλάντη), ο οποίος ήταν επικεφαλής της ομάδας, που επιτέθηκε στο Λιτόχωρο, στόχος ήταν μια
“… ισχυρή και άγρια τρομοκρατική ομάδα, που δρούσε εξοντωτικά στην περιοχή Κατερίνης – Λιτοχώρου… Η ημερομηνία της 30ης προς την 31η Μαρτίου ήταν συμπτωματική. Ψάχναμε να εντοπίσουμε τη συμμορία τέσσερις μέρες, στάθηκε αδύνατον. Και μόνο στις 30 του μηνός αποβλέπαμε να δώσουμε ένα μάθημα σε μια παρακρατική συμμορία ….” (Αλέξης Ρόσιος /Υψηλάντης, Στα φτερά του οράματος, Θεσσαλονίκη, 1997, σελ. 223)». (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΣΤ, σελ. 119, Αθήνα 2000)
Γεγονός πάντως είναι ότι στο τέλος του καλοκαιριού του 1946 ο εμφύλιος ήταν σε πλήρη εξέλιξη»και μοιραία οι εκλογές του 1946 χαρακτηρίζονται ως οι εκλογές που οδήγησαν στον Εμφύλιο.
Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ
