Table of Contents
Τη συμπαράσταση μεγάλου πλήθους ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών απολαμβάνει ο ζωγράφος Μιχάλης Μαδένης που ενεπλάκη με τηΔικαιοσύνη μετά από αγωγή που του κατέθεσε ο φωτογράφος και καθηγητής στο τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών Θεσσαλονίκης, Γιώργος Κατσάγγελος.
Η αστική δικαιοσύνη έκανε δεκτή την αγωγή του φωτογράφου και καθηγητή σε βάρος του εικαστικού. Ο καθηγητής είχε στραφεί σε βάρος του εικαστικού καταγγέλλοντάς τον ότι τον αντέγραψε σε έκθεση που παρουσίασε στην Εθνική Βιβλιοθήκη και το ΚΠΣΝ.
Τι αναφέρει η πλευρά του ζωγράφου και οι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών που του συμπαραστέκονται:
Το ιστορικό της υπόθεσης
Το 2022 παρουσιάστηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος έκθεση ζωγραφικών έργων του Μιχάλη Μαδένη, με τίτλο «Εξόριστοι» και θέμα τους ψυχικά πάσχοντες. Η στενή σχέση των έργων με φωτογραφίες του λευκώματος του καθηγητή Γιώργου Κατσάγγελου Σιωπή-Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης (επιμ. Α. Βαλαβανίδου, Θεσσαλονίκη 2001) ήταν προφανής και δηλώθηκε ρητά και από τον επιμελητή της έκθεσης Ν.Π. Παΐσιο τόσο στον κατάλογο που εξέδωσε η ΕΒΕ, όσο και στο συνοδευτικό κείμενο στον τοίχο της έκθεσης.
Μετά το τέλος της έκθεσης ο Γ. Κατσάγγελος κατέθεσε αγωγή εναντίον του Μιχάλη Μαδένη και της ΕΒΕ με την κατηγορία της «αντιγραφής», διεκδικώντας υπέρογκα ποσά, την μη επανέκθεση των έργων αυτών και την απόσυρση του καταλόγου.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση το αντικείμενο της διαφοράς ήταν στην ουσία κατά πόσο ένας ζωγράφος μπορεί να αποδώσει μορφές που υπάρχουν σε καλλιτεχνικές φωτογραφίες με πανομοιότυπο τρόπο αλλά σε ένα διαφορετικό καλλιτεχνικό αφήγημα στους ζωγραφικούς του πίνακες.
Η μεταφορά σε άλλη μορφή τέχνης
Πιστεύουμε πως η πρωτόδικη απόφαση είναι ατυχής, εξαφανίζει την καλλιτεχνική αξία του έργου του Μιχάλη Μαδένη και εξουθενώνει τον ίδιο τον δημιουργό, ψυχικά, ηθικά και φυσικά, παραγνωρίζοντας ότι η μεταφορά σε άλλη μορφή τέχνης συνιστά νέα δημιουργία, καθώς ο τρόπος (το «πώς») και όχι το θέμα (το «τι») είναι αυτό που καθορίζει την αυτονομία της εκάστοτε τέχνης.
Είναι φανερό για εμάς ότι η συγκεκριμένη απόφαση αντιτίθεται στην καλλιτεχνική ελευθερία και στην ελευθερία της έκφρασης και έτσι, στην ουσία, «κλείνει την πόρτα» σε ένα ιδιαίτερα διαδεδομένο και σημαντικό διεθνώς καλλιτεχνικό κίνημα, μέσα στο οποίο υπάρχοντα αντικείμενα, έργα τέχνης ή εικόνες τους προσλαμβάνουν, χωρίς ιδιαίτερη διαφοροποίηση, ή και κάποιες φορές, χωρίς καμία διαφοροποίηση, ένα άλλο νόημα.
Η σημασία της τέχνης αυτής έγκειται στο γεγονός ότι το έργο τέχνης ή η εικόνα που χρησιμοποιεί ή οικειοποιείται ο καλλιτέχνης, πρέπει να συνεχίσει να είναι αναγνωρίσιμο, προκειμένου να επιτελέσει την λειτουργία του, να λειτουργήσει δηλαδή με ένα διαφορετικό ή διαφοροποιημένο νόημα και να ασκήσει κριτική σε πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα.
Η απόφαση του δικαστηρίου
Η αναπάντεχη αυτή απόφαση (ελήφθη χωρίς το απλούστερο: την αυτοψία σε, έστω και ένα, έργο και των δύο πλευρών) αγνοεί προκλητικά ότι μεγάλο μέρος αριστουργηματικών ζωγραφικών έργων έχει βασιστεί σε φωτογραφίες. Έχουμε τη συνείδηση ότι υπερασπιζόμενοι τον Μιχάλη Μαδένη υπερασπιζόμαστε την ελευθερία της έκφρασης και της δημιουργίας και ελπίζουμε στο αίσιο τέλος της υπόθεσης αυτής κατά τη συζήτηση της έφεσης.
Υπέρ του εικαστικού Μιχάλη Μαδένη τάχθηκαν οι:
Αλέξανδρος Αβρανάς, σκηνοθέτης, σεναριογράφος
Δημήτρης Αγγελής, ποιητής, διευθυντής περιοδικού Φρέαρ
Ηώ Αγγελή, ζωγράφος, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
Νίκος Αγγελίδης, ζωγράφος
Γιάννης Αδαμάκης, ζωγράφος
Νίκος Αλιβιζάτος, ομοτ. Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Νομική Σχολή (ΕΚΠΑ)
Δημήτρης Αναστασίου, ζωγράφος
Νικόλας Ανδρικόπουλος, εικονογράφος-συγγραφέας παιδικών βιβλίων, ζωγράφος
Κωνσταντίνος Ι. Ανδρουλιδάκης, Καθηγητής Φιλοσοφίας (Πανεπιστήμιο Κρήτης)
Γιάννης Αντιόχου, ποιητής
Ελευθερία Αρβανιτάκη, τραγουδίστρια
Γιώργος Βέης, ποιητής
Αλέξης Βερούκας, ζωγράφος
Ιωσήφ Βιβιλάκης, θεατρολόγος, πρώην πρόεδρος τμήματος Θεατρικών Σπουδών (ΕΚΠΑ)
Στέλιος Βιρβιδάκης, ομότιμος καθηγητής Φιλοσοφίας στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ
Κώστας Βραχνός, συγγραφέας-μεταφραστής
Μαρία Γιαννακάκη, ζωγράφος
Νίκος Α. Γκιώνης, εκδότης (εκδόσεις Πόλις)
Μίλτος Γκολέμας, ζωγράφος
Θεόδωρος Γρηγοριάδης, συγγραφέας
Στέφανος Δασκαλάκης, ζωγράφος
Γιάννης Δημητρακάκης, Αναπληρωτής καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης
Στέφανος Δημητρίου, καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Νίκος Διαμαντής, σκηνοθέτης, Διευθυντής Δημοτικού Θεάτρου Πειραια
Φραγκίσκος Δουκάκης, ζωγράφος
Νίκη Ελευθεριάδη, ζωγράφος
Ζυράννα Ζατέλη, συγγραφέας
Ντένης Ζαχαρόπουλος, ιστορικός και κριτικός τέχνης
Γιώργος Ζιάκας, ζωγράφος, σκηνογράφος
Ειρήνη Ηλιοπούλου, ζωγράφος
Ιουλίτα Ηλιοπούλου, ποιήτρια
Γιώργος Χ. Θεοχάρης, ποιητής, διευθυντής περιοδικού Εμβόλιμον
Παύλος Καλλιγάς, τ. Καθηγητής Αρχαίας Φιλοσοφίας (ΕΚΠΑ)
Νίκος Καραθάνος, σκηνοθέτης, ηθοποιός
Εύα Καραϊτίδη, εκδότρια (εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας)
Λουίζα Καραπιδάκη, ιστορικός τέχνης, μέλος της AICA
Δημήτρης Κατσιγιάννης, ζωγράφος
Άννα Καφέτση, ιστορικός τέχνης, Διευθύντρια του Annex-M (OMMA), ιδρυτική διευθύντρια ΕΜΣΤ
Ιωάννα Καφίδα, ζωγράφος, διδάσκουσα στην ΑΣΚΤ
Βρασίδας Καραλής, Καθη¬γητής Βυζαντινών και Νεο¬ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ
Κατερίνα Καρύδη, εκδότρια (εκδόσεις Ίκαρος)
Διονύσης Καψάλης, ποιητής
Γιώργος Κεντρωτής, συγγραφέας, καθηγητής Ιονίου Πανεπιστημίου
Κωνσταντίνος Κερεστετζής, ζωγράφος
Χρήστος Κεχαγιόγλου, ζωγράφος
Γιάννης Κιουρτσάκης, συγγραφέας
Άννα Κοκκίνου, σκηνοθέτρια, ηθοποιός
Δημήτρης Κόκορης, καθηγητής, Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής ΑΠΘ
Γιάννης Κονταράτος, ζωγράφος
Λήδα Κοντογιαννοπούλου, ζωγράφος
Μ.Ζ. Κοπιδάκης, ομοτ. Καθηγητής κλασικής φιλολογίας ΜΙΘΕ
Γιώργος Κουμεντάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Λυκούργος Κουρκουβέλας, Επίκουρος καθηγητής, ΕΚΠΑ
Γιώργος Κουρουπός, συνθέτης
Γιάννης Κυνηγόπουλος, συλλέκτης
Αλέκος Κυραρίνης, ζωγράφος
Όλια Λαζαρίδου, ηθοποιός, σκηνοθέτρια
Αλέκος Λεβίδης ζωγράφος, Ακαδημαϊκός
Θανάσης Μακρής, ζωγράφος
Μιχάλης Μακρόπουλος, συγγραφέας-μεταφραστής
Τάσος Μαντζαβίνος, ζωγράφος
Κυριάκος Μαργαρίτης, συγγραφέας
Μαρία Μήτσορα, συγγραφέας
Τάκης Μαυρωτάς, διευθυντής εικαστικού προγράμματος Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη
Ανδρέας Μήτσου, συγγραφέας
Σπύρος Μοσχονάς, ιστορικός τέχνης
Νίκος Μόσχος, ζωγράφος
Άγγελος Μουζακίτης, Αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνικής Θεωρίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Νίκος Μπακουνάκης, συγγραφέας, Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Βιβλίου και Πολιτισμού
Τίμος Μπατινάκης, ζωγράφος
Μαρία Μπαχά, ζωγράφος
Εμμανουήλ Μπιτσάκης, ζωγράφος
Γεωργία Μπλιάτσου, εικαστικός
Παντελής Μπουκάλας, συγγραφέας, δημοσιογράφος
Στρατής Μπουρνάζος, ιστορικός, επιμελητής κειμένων
Θανάσης Θ. Νιάρχος, συγγραφέας
Δημήτρης Νόλλας, συγγραφέας
Αχιλλέας Ντελλής, κριτικός κινηματογράφου
Νίκος Ξυδάκης, συνθέτης
Μιχάλης Πάγκαλος, Διδάσκων στο Τμήμα Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ, διευθυντής του περιοδικού Άνθρωπος
Αλέξης Πανσέληνος, συγγραφέας
Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς, αρχιτέκτων-πολεοδόμος
Γιάννης Παπαθεοδώρου, αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στη Σχολή ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών
Αχιλλέας Παπακώστας, ζωγράφος
Κώστας Παπανικολάου, ζωγράφος
Κώστας Παπατριανταφυλλόπουλος, ζωγράφος
Βασίλης Παπατσαρούχας, σκηνογράφος, ενδυματολόγος
Σμαράγδα Παπούλια, ζωγράφος
Πάρις Πετρίδης, φωτογράφος
Σταύρος Πετσόπουλος, εκδότης (εκδόσεις Άγρα)
Αγνή Πικιώνη, αρχιτέκτων
Κωνσταντίνος Πίττας, φωτογράφος
Κυριάκος Ρόκος, γλύπτης
Δάφνη Ρόκου, φωτογράφος
Γιώργος Ρόρρης, ζωγράφος
Ρουμπίνα Σαρελάκου, χαράκτρια
Νικόλας Σεβαστάκης, συγγραφέας, καθηγητής ΑΠΘ
Κορνήλιος Σελαμσής, συνθέτης
Στέλλα Σερέφογλου, σκηνοθέτρια
Κώστας Σιαφάκας, ζωγράφος
Ερρίκος Σοφράς, φιλόλογος-μεταφραστής
Ντίνος Σιώτης, ποιητής, διευθυντής περιoδικών (δε)κατα και Poetix
Ντανιέλα Σταματιάδη, εικονογράφος
Ελεωνόρα Σταθοπούλου, ηθοποιός, ζωγράφος, συγγραφέας
Βασιλική Τσακίρη, μέλος ΣΕΠ, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
Τζούλια Τσιακίρη, εκδότρια (εκδόσεις Το Ροδακιό)
Αγγελική Τσίγκου, αρχιτέκτων, φωτογράφος
Μαρία Φιλοπούλου, ζωγράφος
Ούρσουλα Φωσκόλου, συγγραφέας
Διονύσης Φωτόπουλος, σκηνογράφος
Δίας Α. Χαραλαμπόπουλος, ομότ. Καθηγητής Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Κώστας Χαραλάμπους, σκηνοθέτης
Γιώργος Χατζημιχάλης, ζωγράφος
Θανάσης Χατζόπουλος, ποιητής, παιδοψυχίατρος, ψυχαναλυτής
Κυριάκος Χαραλαμπίδης, ποιητής
Γιάννης Ψυχοπαίδης, ζωγράφος
Αλέξανδρος Ψυχούλης, Εικαστικός, Καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Avi Sharon, ελληνιστής
Joshua Barley, νεοελληνιστής (Οξφόρδη-Αθήνα)
Torsten Israel, ελληνιστής (Manheim-Αθήνα)
Gilles Ortlieb, συγγραφέας, νεοελληνιστής (Παρίσι)
Avi Sharon, νεοελληνιστής (Νέα Υόρκη).
Πηγή: To Vima
