Τρομάζει η αύξηση περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών
Αύξηση καταγράφουν κάθε χρόνο τα περιστατικάσεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων αλλά και άσκηση οικογενειακής βίας σε βάρος παιδιών, με τις αρμόδιες υπηρεσίες να ανησυχούν ιδιαίτερα. Ωστόσο το γεγονός ότι αυτά τα περιστατικά καταγγέλλονται θεωρείται τουλάχιστον θετικό αφού η σιωπή έχει γίνει κατορθωτό να σπάσει και οι παιδόφιλοι φτάνουν στις δικαστικές αίθουσες.
Χαρακτηριστική είναι η αναφορά στον «Φ» από τη βοηθό διευθύντρια του Τμήματος Καταπολέμησης Εγκλήματος, υπεύθυνη της Υποδιεύθυνσης Διαχείρισης Υποθέσεων Ευάλωτων Προσώπων (Υ.Δ.Υ.Ε.Π.) Κούλλα Λαμπριανίδου, ότιπλέον ο σκοτεινός αριθμός των εγκλημάτων αυτών άρχισε να φωτίζεται.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΥΔΥΕΠ, τα τελευταία έξι χρόνια, δηλαδή από το 2018 μέχρι και το 2023 συμπεριλαμβανομένου και του α’ τρίμηνου του 2024,έχουν καταγγελθεί στην Αστυνομία 1552 περιστατικά, σεξουαλικής κακοποίησης ανήλικων. Παράλληλα, την πενταετία 2018-2022 καταγγέλθηκαν 1910 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας (όχι σεξουαλικής) σε βάρος παιδιών. Οι αριθμοί αυτοί τρομάζουν, αφού είναι μόνο τα περιστατικά που έρχονται στην επιφάνεια, ενώ δεν περιλαμβάνονται και οι υποθέσεις παιδικής πορνογραφίας.
Σύμφωνα με την κ. Λαμπριανίδου, οι καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων δεν αφορούν πάντα περιπτώσεις βίας στην οικογένεια. Είναι πολύ μικρός ο αριθμός των υποθέσεων που αφορούν και τα δύο, αφού ένα πολύ μικρό ποσοστό παιδιών που καταγγέλλουν, κακοποιούνται σεξουαλικά από το οικογενειακό περιβάλλον. Οι περισσότερες υποθέσεις αφορούν φιλικό περιβάλλον, συγγενείς, γείτονες κ.ά.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε η κ. Λαμπριανίδου, κατά το 2018 υποβλήθηκαν 167 αναφορές ή καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων, το 2019 – 211, το 2020 – 197, το 2021 άλλες 278, το 2022 – 303 και το 2023 – 315 που ήταν και οι περισσότερες που καταγράφηκαν ποτέ. Για φέτος, μέχρι και τις 11 Απριλίου, έχουν διερευνηθεί 81 υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης ανήλικων. Ο αριθμός αυτός αφορά μόνο κακοποιήσεις ανηλίκων και όχι υποθέσεις που αφορούν παιδική πορνογραφία.
1910 άσκηση βίαςεντός οικογένειας
Όσον αφορά στις καταγγελίες για κακοποιήσεις ανηλίκων στα πλαίσια του νόμου της βίας στην οικογένεια, η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη. Συνολικά καταγγέλθηκαν από το 2018 μέχρι και το 2022, 1910 περιστατικά βίας κατά ανηλίκων εντός της οικογένειας, γεγονός που δείχνει πόσο εύκολα ένα παιδί πέφτει θύμα ενδοοικογενειακής βίας. Για το 2023 αν και δεν έχουν ετοιμαστεί τα στατιστικά στοιχεία, εντούτοις φαίνεται να κυμαίνονται στα ίδια επίπεδα με αυτά του 2022. Τα πλείστα από τα περιστατικά αυτά καταγγέλλονται από τις σχολικές μονάδες όπου τα παιδιά ομολογούν σε δασκάλους ή καθηγητές, είτε σε συμμαθητές τους, ότι έπεσαν θύμα κακοποίησης.
Συγκεκριμένα, το 2018 καταγγέλθηκαν 220 περιστατικά οικογενειακής βίας με θύματα παιδιά, το 2019 άλλα 290, το 2020 -329, το 2021 εκτοξεύτηκαν στα 497 και το 2022 έφτασαν στον πρωτοφανή αριθμό των 574.
Συγκριτικά με τα προηγούμενα έτη, επισημαίνει η κ. Λαμπριανίδου, όπως φαίνεται και από τα στοιχεία, έχει παρατηρηθεί αύξηση στα περιστατικά που καταγγέλλονται στην Αστυνομία σε σχέση με την ενδοοικογενειακή βία αλλά και τη σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για πολλούς και σημαντικούς λόγους. Ωστόσο η ίδια προσθέτει ότι δεν είναι σίγουρο ότι υπάρχει πραγματική αύξηση. Ο σκοτεινός αριθμός των εγκλημάτων αυτών άρχισε να φωτίζεται, επισημαίνει.
Όπως φαίνεται και από τις καταγγελίες αλλά και τις καταδίκες, η ειδική ανακριτική ομάδα διερεύνησης αδικημάτων σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων με επαγγελματισμό, έχει συμβάλει στο μέγιστο στην άμεση καταπολέμηση του φαινομένου της σεξουαλικής κακοποίησης των ανηλίκων με την άψογη και καθημερινή συνεργασία με το Σπίτι του Παιδιού.
Επίσης, η δημιουργία των Επαρχιακών Κλιμακίων Διερεύνησης Υποθέσεων Βίας στην Οικογένεια, στα Επαρχιακά ΤΑΕ, έχει συμβάλει θετικά στην καταπολέμηση των φαινομένων ενδοοικογενειακής βίας, καθότι δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στα περιστατικά βίας και γίνεται άμεση διερεύνηση και διαχείριση τους, ώστε να οδηγείται όσο το δυνατόν τάχιστα η υπόθεση ενώπιον της δικαιοσύνης. Οι ανακριτές των Κλιμακίων είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των υποθέσεων αυτών και κατ’ επέκταση των θυμάτων βίας.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που συνέβαλε στην καταπολέμηση του φαινομένου, είναι η προσπάθεια την Αστυνομίας Κύπρου, να μειώσει τον σκοτεινό αριθμό των υποθέσεων για τέτοιες μορφές εγκλήματος και ουσιαστικά η προσπάθεια αυτή αποτελεί ένα κάλεσμα στο κοινό, ώστε να εξευρεθεί η κατάλληλη λύση/θεραπεία. Η ενημέρωση του κοινού η οποία επιτυγχάνεται μέσα από τις εκδηλώσεις, δράσεις και διαφωτιστικά έντυπα, που πραγματοποιούνται από την Αστυνομία, αποτελεί επίσης ένα σημαντικό μέρος της πρόληψης και ως εκ τούτου, της ευαισθητοποίησης του πολίτη στο να αναφέρει ή να καταγγείλει τα οποιαδήποτε περιστατικά βίας στην οικογένεια και σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων.
Τέλος, αναφέρει η κ. Λαμπριανίδου, η ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών οι οποίοι ακολουθώντας το πρωτόκολλο του Υπουργείου Παιδείας, φέρνουν πλέον στο φως υποθέσεις βίας και κακοποίησης ανηλίκων οποιασδήποτε μορφής. Σε πολλές περιπτώσεις κυρίως σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων αλλά και βίας στην οικογένεια, η πρώτη αναφορά γίνεται από τα σχολεία.
Σημαντική η συμβολή κλιμακίων για τη βία
Τα δύο πρώτα κλιμάκια Λεμεσού και Λευκωσίας για διερεύνηση υποθέσεων βίας στην οικογένεια, συστάθηκαν το 2020, ενώ το 2021 συστάθηκαν τα υπόλοιπα τέσσερα (Λάρνακας, Πάφου, Αμμοχώστου και Μόρφου). Τα εν λόγω κλιμάκια υπάγονται στα επαρχιακά ΤΑΕ, ενώ παράλληλα εποπτεύονται από την Υποδιεύθυνση Διερεύνησης Υποθέσεων Ευάλωτων Προσώπων, η οποία έχει επίσης συντονιστικό και υποστηρικτικό ρόλο όσον αφορά τη λειτουργία τους. Στελεχώνονται από μέλη που τυγχάνουν συνεχούς εκπαίδευσης για θέματα που αφορούν τα καθήκοντά τους, όπως νομοθεσίες, χειρισμός ευάλωτων προσώπων, λήψη οπτικογραφημένων καταθέσεων, με απώτερο στόχο την αύξηση του επαγγελματισμού τους, την ευαισθητοποίησή τους και γενικότερα την αποτελεσματικότερη εκτέλεση των καθηκόντων τους.
Τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες των Επαρχιακών Κλιμακίων Βίας στην Οικογένεια, καθορίζονται σε Αστυνομική Διάταξη, στην οποία περιλαμβάνεται ειδικό πρωτόκολλο ενεργειών το οποίο ακολουθούν στο πλαίσιο διερεύνησης τέτοιας φύσεως καταγγελιών.
Σημειώνεται ότι πρόσφατα η Βουλή ψήφισε νομοσχέδιο που ετοίμασε το Υπουργείο Δικαιοσύνης με τη βοήθεια της Επιτρόπου Νομοθεσίας, προκειμένου να εναρμονιστούν οι σχετικές πρόνοιες της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης με τους ορισμούς των όρων «βία», «βλάβη» και «ενδοοικογενειακή βία», εκεί και όπου δεν είναι ήδη εναρμονισμένοι στη νομοθεσία, ώστε να υπάρχει ομοιομορφία και συμμόρφωση τόσο με τη Σύμβαση όπως και με τις πρόσφατες συστάσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων GREVIO του Συμβουλίου της Ευρώπης.
