«Ιερή» παρανομία στην περιοχή του Κάβο Γκρέκο
Μεγάλης κλίμακας αυθαίρετες χωματουργικές επεμβάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν εκχέρσωση / αποψίλωση βλάστησης, εκσκαφές και επιχωματώσεις, καθώς και παράνομες κατασκευαστικές εργασίες, σε τεμάχιο γης εκκλησιαστικής ιδιοκτησίας, με στόχο την ανέγερση μονής, χωρίς τις απαιτούμενες περιβαλλοντικές εγκρίσεις και πολεοδομικές / οικοδομικές άδειες, πραγματοποιούνται τις τελευταίες εβδομάδες στην περιοχή του Κάβο Γκρέκο.
Μετά από καταγγελίες που υποβλήθηκαν στην υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, δόθηκαν οδηγίες για άμεση διενέργεια επιτόπιας επίσκεψης, ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσο οι καταγγελίες ήταν βάσιμες. Κλιμάκιο του Τμήματος Περιβάλλοντος επισκέφθηκε άμεσα την περιοχή και επιβεβαίωσε τις σχετικές καταγγελίες για παράνομη ανέγερση μονής, προχωρώντας παράλληλα σε ενέργειες για παύση των αυθαίρετων εργασιών.
Συγκεκριμένα, στις 19/3/2024, το Τμήμα Περιβάλλοντος διερεύνησε περιστατικό αυθαίρετων επεμβάσεων και παράνομων κατασκευών εντός δύο περιοχών του δικτύου Natura 2000, της Ειδικής Ζώνης Διατήρησης (ΕΖΔ) και της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) Κάβο Γκρέκο. Από τη διερεύνηση διαπιστώθηκαν αυθαίρετες χωματουργικές επεμβάσεις και παράνομες κατασκευαστικές εργασίες για ανέγερση μονής, σε τεμάχιο γης εκκλησιαστικής ιδιοκτησίας, το οποίο ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Κωνσταντίας – Αμμοχώστου. Σύμφωνα με το Τμήμα Περιβάλλοντος, οι πιο πάνω ενέργειες γίνονται χωρίς τις απαιτούμενες περιβαλλοντικές εγκρίσεις και πολεοδομικές / οικοδομικές άδειες.
Το Τμήμα Περιβάλλοντος προχώρησε άμεσα σε συγκεκριμένες ενέργειες. Μια από αυτή αφορούσε συνάντηση με εκπρόσωπο του Ιερού Ναού Αγίας Νάπας και ενημέρωση του: α) Για τις παράνομες ενέργειες, β) την υποχρέωση για άμεσο τερματισμό των οικοδομικών εργασιών και γ) την υποχρέωση για άμεση λήψη μέτρων προς αποκατάσταση της νομιμότητας. Περαιτέρω το Τμήμα Περιβάλλοντος προχώρησε σε ενημέρωση του έπαρχου Αμμοχώστου και του Δήμαρχου Αγίας Νάπας για λήψη άμεσων μέτρων προς εφαρμογή και επιβολή της κείμενης νομοθεσίας, καθώς και διασφάλιση του τερματισμού των εργασιών και αποκατάσταση της νομιμότητας. Για το θέμα ενημερώθηκαν παράλληλα το Τμήμα Δασών και η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας για τις δικές τους ενέργειες.
Στις 21/3/2024, κλιμάκιο της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας πραγματοποίησε επιτόπια επίσκεψη και προχώρησε στην επίδοση εξώδικου προστίμου ύψους €2.000, λόγω της υποβάθμισης βιοτόπου και όχλησης της άγριας πανίδας, με βάση τις πρόνοιες του περί Προστασίας και Διαχείρισης Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμου. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τις πρόνοιες της νομοθεσίας, ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας μπορεί να αποταθεί με μονομερή (ex-parte) αίτησή του στο δικαστήριο και να ζητήσει την έκδοση διατάγματος για τον άμεσο τερματισμό κάθε εργασίας, που εκτελείται κατά παράβαση της νομοθεσίας, καθώς και την άμεση απομάκρυνση από την περιοχή των εργασιών όλων των μέσων που χρησιμοποιούνται για την εκτέλεση τους.
Παράλληλα, στις 21/3/2024, το Τμήμα Περιβάλλοντος απέστειλε σχετική επιστολή προς τον έπαρχο Αμμοχώστου, τον Δήμαρχο Αγίας Νάπας και τον διευθυντή Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, με κοινοποίηση στον διευθυντή Τμήματος Δασών και στον προϊστάμενο της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας.
Σύμφωνα με το Τμήμα Περιβάλλοντος, το υπό ανέγερση έργο εμπίπτει στο Δεύτερο Παράρτημα του περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμου (Ναοί και άλλοι χώροι θρησκευτικής συγκέντρωσης). Με βάση τις πρόνοιες του υπό αναφορά νόμου, θα έπρεπε να υποβληθεί Έκθεση Πληροφοριών στο Τμήμα Περιβάλλοντος, στα πλαίσια έκδοσης πολεοδομικής άδειας / άδειας οικοδομής, ώστε η Περιβαλλοντική Αρχή να προχωρήσει στην εξέταση του έργου.
Σημειώνεται επίσης ότι το υπό ανέγερση έργο εμπίπτει εξ ολοκλήρου εντός των προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura 2000 ΕΖΔ και ΖΕΠ Κάβο Γκρέκο. Συνεπώς, η αδειοδότηση του υπόκειται στις πρόνοιες του περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και Άγριας Ζωής Νόμου, καθότι λόγω μεγέθους και χρήσης, απαιτείτο η υποβολή Μελέτης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΜΕΟΑ).
Στην επιστολή τονίζεται ότι το Τμήμα Περιβάλλοντος δεν προβαίνει σε διαδικασίες αξιολόγησης έργων τα οποία είναι σε προχωρημένο στάδιο κατασκευής ή/και έχουν ολοκληρωθεί, χωρίς να εφαρμόζονται καταρχήν οι πρόνοιες του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου ή/και του περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμου για κατασκευές και χωρίς να λαμβάνονται τα ανάλογα μέτρα, με βάση τις πρόνοιες των εν λόγω νομοθεσιών.
Καταλήγοντας, το Τμήμα Περιβάλλοντος ζητά από τον έπαρχο Αμμοχώστου, τον Δήμαρχο Αγίας Νάπας και τον διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως όπως ενημερωθεί για περαιτέρω ενέργειες όσον αφορά τον τερματισμό εργασιών και τη λήψη μέτρων για τις εν λόγω παράνομες επεμβάσεις.
Στις 21/3/2024, το Τμήμα Περιβάλλοντος απέστειλε επίσης επιστολή προς τον μητροπολίτη Ιεράς Μητρόπολης Κωνσταντίας – Αμμοχώστου, με κοινοποίηση στον έπαρχο Αμμοχώστου, στον Δήμαρχο Αγίας Νάπας, στον διευθυντή Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, στον διευθυντή Τμήματος Δασών και στον προϊστάμενο Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας.
Όπως σημειώνεται, το υπό ανέγερση έργο εμπίπτει εξ ολοκλήρου εντός των προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura 2000 ΕΖΔ και ΖΕΠ Κάβο Γκρέκο. Σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και Άγριας Ζωής Νόμου, καθώς και του περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμου, για το εν λόγω έργο θα έπρεπε να υποβληθούν στο Τμήμα Περιβάλλοντος προς εξέταση, στα πλαίσια της χορήγησης πολεοδομικής άδειας ή/και άδειας οικοδομής, ΜΕΟΑ και Έκθεση Πληροφοριών, αντίστοιχα. Ως εκ τούτου, το Τμήμα Περιβάλλοντος ζητά από τον μητροπολίτη Ιεράς Μητρόπολης Κωνσταντίας – Αμμοχώστου όπως προχωρήσει στον άμεσο τερματισμό των εργασιών.
Αυθαίρετες επεμβάσεις σε περιοχή ιδιαίτερης οικολογικής αξίας
Οι αυθαίρετες επεμβάσεις και παράνομες κατασκευαστικές εργασίες πραγματοποιούνται στην τοποθεσία Κορακίστρα / Μαζερή του Κούκου. Με βάση το Ιδεόγραμμα Ανάπτυξης της ισχύουσας Δήλωσης Πολιτικής Αγίας Νάπας, η οποία δημοσιεύτηκε το 2015 και εγκρίθηκε το 2017, πρόκειται για περιοχή χαρακτηρισμένη ως δασική έκταση. Η καθορισμένη χρήση γης αφορά Ακτή και Περιοχή Προστασίας της Φύσης (ΠΦ), ενώ η περιοχή εμπίπτει σε Πολεοδομική Ζώνη Προστασίας (Δα1).
Η περιοχή όπου έχουν ήδη πραγματοποιηθεί μεγάλης κλίμακας αυθαίρετες επεμβάσεις και παράνομες κατασκευαστικές εργασίες βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα δύο περιοχών του δικτύου Natura 2000, της ΕΖΔ και της ΖΕΠ Κάβο Γκρέκο. Παράλληλα, το τεμάχιο γης εκκλησιαστικής ιδιοκτησίας είναι περίκλειστο εντός του Κρατικού Δάσους Αγίας Νάπας και του Εθνικού Δασικού Πάρκου Κάβο Γκρέκο.
Στην περιοχή απαντώνται σημαντικοί και προστατευόμενοι τύποι φυσικών οικοτόπων χαρακτηρισμού της ΕΖΔ Κάβο Γκρέκο, όπως δενδρώδεις θαμνώνες με αόρατους, φρύγανα αποτελούμενα από μαζιά και θρουμπιά, καθώς και δάση ελιάς και χαρουπιάς.
Επιπρόσθετα, το τεμάχιο γης εκκλησιαστικής ιδιοκτησίας εμπίπτει εντός καθορισμένου γνωστού διαδρόμου – περάσματος διέλευσης αποδημητικών άγριων πτηνών, καθώς και αναγνωρισμένης σημαντικής περιοχής για τα πουλιά. Στην περιοχή απαντώνται σημαντικά και προστατευόμενα είδη άγριων πτηνών χαρακτηρισμού της ΖΕΠ Κάβο Γκρέκο, όπως τα ενδημικά είδη της Κύπρου, η σκαλιφούρτα και ο τρυπομάζης που φωλιάζουν στο Κάβο Γκρέκο, καθώς και αρκετά μεταναστευτικά είδη, τα οποία χρησιμοποιούν την περιοχή ως σταθμό ξεκούρασης και τροφοληψίας κατά την αποδημία (άνοιξη και φθινόπωρο), όπως ο μελισσοφάγος, το μαυροφάλκονο, το κιρκινέζι, το ασπροσιάχινο, το βαλτοσιάχινο, το καμποσιάχινο, το ορνιθοσιάχινο, η γερακίνα, το μελισσοσιάχινο, η γυπογεράκα, το διπλογέρακο, ο πετρίτης, το δεντρογέρακο, το ξεφτέρι και ο γερακαετός.
Σημειώνεται ότι, με βάση το περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Διάταγμα του 2019 (ΚΔΠ 205/2019), το οποίο εκδόθηκε δυνάμει του άρθρου 13(2) του περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμου, τα μέτρα προτεραιότητας για την ΕΖΔ Κάβο Γκρέκο, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
• «Διατήρηση των ενδιαιτημάτων των ειδών ορνιθοπανίδας που παρατηρούνται στην ΕΖΔ σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης, ώστε να διασφαλίζεται η παρουσία και η διαβίωση της, ειδικότερα όσον αφορά τα είδη του Παραρτήματος Ι των περί Προστασίας και Διαχείρισης των Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμων του 2003 έως 2015».
• «Περιορισμός ή/και απαγόρευση ενεργειών ή/και οχλήσεων ή/και δραστηριοτήτων, όπως προκύπτουν και από τον περί Δασών Νόμο του 2012 έως 2018, εντός της ΕΖΔ που δυνατόν να έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ΕΖΔ, για την αποφυγή της υποβάθμισης των φυσικών χερσαίων και θαλάσσιων οικοτόπων και των οικοτόπων των ειδών».
