Φιάσκο με το Πόθεν Έσχες – Μαρκίδης: «Δεν έχει και λόγο ο κόσμος να ξέρει…»
Κάθε άλλο παρά διασφαλίζεται η απόλυτη διαφάνεια στο θέμα της δήλωσης των περιουσιακών στοιχείων Πολιτικά Εκτεθειμένων Προσώπων (ΠΕΠ) και άλλων αξιωματούχων, με την τροπή που λαμβάνει η συζήτηση στο Κοινοβούλιο.
Αυτό καθίσταται σαφές και από τα διαμειφθέντα στη χθεσινή συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής Θεσμών, κατά τη διάρκεια της οποίας απασχόλησε για πολλοστή φορά η τροποποίηση των δύο νομοθεσιών για το Πόθεν Έσχες πολιτειακών και άλλων αξιωματούχων (νομοθεσίας «49» και 50», αντίστοιχα).
Τα όσα ειπώθηκαν από βουλευτές και προσκεκλημένους δείχνουν ότι πλέον προωθείται η λύση της δήλωσης κεφαλαιουχικής κατάστασης («capital statement», όπως είχε προτείνει ο Γιώργος Λουκαΐδης) και η δημοσιοποίηση μόνο «καθαρής κεφαλαιουχικής/περιουσιακής θέσης».
Με απλά λόγια, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, οι υπουργοί και οι βουλευτές μέσω εγκεκριμένου ελεγκτή/λογιστή θα υποβάλλουν δήλωση με τα περιουσιακά στοιχεία, η οποία θα τίθεται ενώπιον της ειδικής επιτροπής του Κοινοβουλίου. Η τελευταία, με τη σειρά της θα έχει την ευχέρεια να εξετάζει με τη συνδρομή του διευθυντή Τμήματος Φορολογίας την αυθεντικότητα της δήλωσης (επιβεβαίωση του αληθούς της δήλωσης).
Στη συνέχεια, αυτό που θα δημοσιοποιείται θα είναι ένας αριθμός χρηματικού ποσού που θα αντιπροσωπεύει την περιουσιακή κατάσταση έκαστου αξιωματούχου. Δηλαδή, θα αφαιρούνται τυχόν δάνεια που έχει το Πολιτικά Εκτεθειμένο Πρόσωπο από την αξία της περιουσίας του και η διαφορά που θα προκύπτει θα είναι το μοναδικό δημοσιευθέν στοιχείο.
Εισήγηση Μαρκίδη
Τη σχετική εισήγηση έκανε ο Έφορος Φορολογίας, Σωτήρης Μαρκίδης, στα αρχικά στάδια της συνεδρίασης, χωρίς να καταγράφεται έντονη διαφωνία από πλευράς βουλευτών. Αφού πρώτα ζήτησε τον λόγο, είπε: «Εγώ πιστεύω ότι πρέπει να δημοσιοποιείται μόνο ένα στοιχείο και να μην εξαιρείται κανένας, ούτε η σύζυγος, ούτε τα παιδιά και να το εξηγήσω: Η καθαρή περιουσιακή θέση που έχει ο καθένας.Δεν έχει σημασία εάν η καθαρή περιουσιακή θέση κάποιου είναι €1 εκατ. κι έχει ας πούμε 10 οικόπεδα και έχει την ίδια ώρα δάνεια {…}. Δεν έχει σημασία σε ό,τι αφορά την εξέταση. Και το γεγονός ότι δεν θα δημοσιοποιούνται τα περιουσιακά στοιχεία της συζύγου ή των παιδιών, αυτό δημιουργεί εν δυνάμει παράθυρα ώστε κάποιος να αποκρύψει στοιχεία, ενώ αν δημοσιοποιείται η καθαρή θέση όλων, από εκεί και πέρα προστατεύονται –θεωρώ- και τα προσωπικά δεδομένα και δεν έχει και λόγο ο κόσμος να ξέρει ο καθένας από εσάς αν είναι πάνω στη σύζυγο ή στο παιδί το οικόπεδο {…}. Αυτή είναι η δική μου εισήγηση».
Ο κ. Μαρκίδης, διευκρίνισε πωςαν ένας αξιωματούχος έχει περιουσία €2 εκατ. και δάνειο €800.000, τότε αρκεί να δημοσιοποιηθεί το χρηματικό ποσό του €1.200.000 (διαφορά μετά την αφαίρεση των ποσών), που θα αποτελεί την καθαρή του περιουσιακή θέση. «Η εισήγηση η δική μου είναι να φαίνεται ένας αριθμός» επανέλαβε ο Έφορος Φορολογίας.
Οι αρχικές πρόνοιες
Η πιο πάνω εισήγηση, όπως σημειώσαμε, δεν απορρίφθηκε. Πάντως, η τροπή του θέματος είναι πολύ διαφορετική από τα όσα συζητούνταν στα αρχικά στάδια, την άνοιξη του 2021. Θυμίζουμε ότι δρομολογήθηκε η δημιουργία πλατφόρμας από το Τμήμα Υπηρεσιών Πληροφορικής (ΤΥΠ), συνδεδεμένης με άλλες υπηρεσίες και τμήματα του κράτους, ούτως ώστε τα περιουσιακά στοιχεία που δηλώνουν βουλευτές και άλλοι πολιτειακοί αξιωματούχοι αυτόματα να τυγχάνουν επιβεβαίωσης ή απόρριψης. Επιπλέον, υπήρχαν πρόνοιες διαφάνειας μέσω δημοσιοποίησης στοιχείων. Ακόμα και δηλώσεις για τιμαλφή και άλλη κινητή περιουσία (χρυσαφικά, ρολόγια rolex, πανάκριβες τσάντες, πίνακες ζωγραφικής). Η εισήγηση του κ. Μαρκίδη, ωστόσο, με την οποία δεν υπήρξαν ενστάσεις, προνοεί δημοσιοποίηση μόνο καθαρής περιουσιακής θέσης. Πέραν τούτου, βάσει των όσων συζητούσαν μέχρι τώρα οι βουλευτές προνοείται η δημοσιοποίηση της περιουσιακής κατάστασης πολιτειακών αξιωματούχων με την ανάληψη του αξιώματος και την αποχώρηση απ’ αυτό.
Καρφιά Μυλωνά σε Μαρκίδη
Τη σφαίρα της συζήτησης στη συνεδρίαση της επιτροπής απασχόλησε και το ζήτημα του μηχανισμού ελέγχου των περιουσιακών δηλώσεων αξιωματούχων. Με βάση τη μέχρι τώρα προτεινόμενη λύση, τον έλεγχο θα τον έχει η ειδική επιτροπή που θα απαρτίζεται από βουλευτές και θα συνεπικουρεί το έργο της ο Έφορος Φορολογίας. Ο βουλευτής, Ζαχαρίας Κουλίας, μάλιστα, επέμενε ότι η εμπλοκή του Εφόρου Φορολογίας είναι η πιο πρακτική λύση για τον έλεγχο της γνησιότητας των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων, καθώς έχει προσβάσεις σε όλες τις σχετικές υπηρεσίες. Ο συνάδελφός του Παύλος Μυλωνάς, όμως, εξέφρασε επιφυλάξεις, ρίχνοντας καρφιά στον κ. Μαρκίδη. «Συνάδελφοι, συγγνώμη αλλά θα το πω» είπε ο Μυλωνάς και συμπλήρωσε: «Ο κ. Μαρκίδης ήταν βοηθός Έφορος Φορολογίας τότε. Είχαμε καταγγελία το 2016 ότι οι τελευταίες φορολογικές δηλώσεις πολιτικών αρχηγών είχαν γίνει το 2003, 2005, 2007… Μην μου λέτε τώρα… Οι φορολογικές δηλώσεις των πολιτικών αρχηγών ήταν ανενημέρωτες, συμπεριλαμβανομένου και του Πρόεδρου της Δημοκρατίας το 2001».
Ο κ. Μαρκίδης πήρε τον λόγο για να τοποθετηθεί. Δεν απάντησε για την περίοδο που ήταν δεύτερος τη τάξει στο Τμήμα Φορολογίας, αλλά για την κατάσταση στο παρόν στάδιο που εκτελεί χρέη Εφόρου: «Η φορολογική δήλωση των Πολιτικά Εκτεθειμένων Προσώπων είναι ξεκαθαρισμένη μέχρι το 2022».
Η συζήτηση αναλώθηκε και στο θέμα «δήλωσης κεφαλαιουχικής κατάστασης» (capital statement). Συγκεκριμένα, ο Σύνδεσμος Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου, μέσω του γενικού διευθυντή του, Κυριάκου Ιορδάνου, κατέθεσε έντυπο με τον τρόπο που θα υποβάλλεται το «capital statement».Οι βουλευτές άνοιξαν συζήτηση για το κόστος του εγκεκριμένου λογιστή/ελεγκτή που θα τους ετοιμάζει αυτή τη δήλωση.
Τέθηκε και ζήτημα συμπερίληψης αξιωματούχων που δηλώνουν Πόθεν Έσχες στη βάση του Νόμου «50» (δήλωση και έλεγχος περιουσιακών στοιχείων ορισμένων δημόσια εκτεθειμένων προσώπων και ορισμένων αξιωματούχων της Κυπριακής Δημοκρατίας) στο νόμο των πολιτειακών αξιωματούχων («49»-Πόθεν Έσχες Πρόεδρου, υπουργών και βουλευτών). Δηλαδή,«μετεγγραφή» αξιωματούχων όπως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και ο αναπληρωτής κυβερνητικός εκπρόσωπος, καθώς και οι διευθυντές των γραφείων του Πρόεδρου της Δημοκρατίας.
Με βάση τα διαμειφθέντα, τα εγειρόμενα ζητήματα θα συζητηθούν εκ νέου στις κοινοβουλευτικές ομάδες για διαμόρφωση τελικών θέσεων. Οι εκκρεμότητες έχουν να κάνουν με τον τρόπο δήλωσης του capital statement (πρόταση ΣΕΛΚ), τη δημοσιοποίηση ή όχι των περιουσιακών στοιχείων και την συμπερίληψη αξιωματούχων στο Νόμο «49».
Δυσφορία
Η συζήτηση προκαλούσε δυσφορία σε αρκετούς, καθώς τίθονταν προς συζήτηση θέματα που –υποτίθεται- είχαν ξεκαθαρίσει προ μηνών. Ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής Θεσμών, Δημήτρης Δημητρίου, σε μια στιγμή, σχολίασε μεγαλοφώνως: «Μα πόσες φορές να κάνουμε την ίδια συζήτηση ρε παιδιά; Πόσες φορές;». Σε άλλη περίπτωση ο Δημητρίου μίλησε για την εισήγηση Μαρκίδη και υπέδειξε εμμέσως ότι δεν εξυπηρετείται η διαφάνεια: «Αν η απόφαση μας είναι να δηλώνεται η καθαρή περιουσιακή θέση, ένας αριθμός, αυτό αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει. Βλέπω τους δημοσιογράφους απέναντι… Αλλά είναι ένα βάρος το οποίο θα πρέπει να το σηκώσουμε».
