ΥΠΕΞ: Eίμαστε έτοιμοι ακόμη και σήμερα για συνομιλίες
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η ε/κ πλευρά είναι έτοιμοι να παρακαθίσουν ακόμα και σήμερα σε μια συνάντηση είτε με τον Τ/κ ηγέτη, είτε με τον ΓΓ του ΟΗΕ, είτε με τον ΓΓ και τον Τ/κ ηγέτη, δήλωσε ο Υπουργός Εξωτερικών Κωνσταντίνος Κόμπος, σημειώνοντας ωστόσο ότι είναι η τ/κ πλευρά που θέτει όρους και προϋποθέσεις ακόμα και για μια κοινωνική συνάντηση των δύο ηγετών.
«Εμείς δεν έχουμε κάτι να κρύψουμε, τουναντίον επιθυμούμε να βρούμε τον τρόπο να προχωρήσουμε σε μια ουσιαστική διαπραγμάτευση. Και ο τρόπος να φτάσεις εκεί είναι συνομιλώντας».
Στον πρώτο απολογισμό των πεπραγμένων του Υπουργείου στον ένα χρόνο από την ανάληψη της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη, ο Κωνσταντίνος Κόμπος τόνισε πως η βασική επιδίωξη είναι η λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως προσδιορίζεται στα ψηφίσματα των ΗΕ. Ανέφερε ωστόσο πως «δεν μπορεί η λογική της άρσης αδιεξόδου να είναι η λογική της μέσης γραμμής. Αυτή είναι μια επικίνδυνη και πρόχειρη γραμμή γιατί πολύ απλά αγνοεί τα σημεία αφετηρίας».
Αν ο ένας εκκινεί εντός της νομιμότητας του ΣΑ του ΟΗΕ, είπε, και ο άλλος απόλυτα εκτός, τότε η μέση γραμμή είναι στο πλαίσιο της παρανομίας. Θα ήθελε, συνέχισε, να καταλάβει τι είναι αυτή η μέση γραμμή που κάποιοι ζητούν κι εμείς «δεν εντοπίσαμε ή δεν έχουμε καταλάβει τι μας ζητούν. Η παραπομπή σε εκ των προτέρων άρνηση λόγω άγνοιας του τι προτείνεται, είναι τουλάχιστον προσχηματική και αφελής. Διότι ξέρουμε πολύ καλά από πού εμείς εκκινούμε και από πού η άλλη πλευρά».
Ως δεύτερος στόχος της εξωτερικής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας, ανέφερε στην αρχική του τοποθέτηση ο κ. Κόμπος, είναι η δημιουργία συνθηκών επωφελών για την επανένωση του τόπου και ως τέτοια θεωρεί και το διορισμό της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ, προσθέτοντας ότι συνεχίζονται οι προσπάθειες για τον διορισμό απεσταλμένου από πλευράς ΕΕ με έμφαση στη διασύνδεση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας με το Κυπριακό. Ανέφερε ότι τα δύο αυτά ζητήματα αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία.
Αναφέρθηκε και στην δέσμη 14 μέτρων της κυβέρνησης για τους Τουρκοκύπριους. «Το μήνυμα είναι σαφές. Εμείς συνεχίζουμε την προσπάθεια, πάντα και αποκλειστικά εντός του πλαισίου του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, παρά τη σταθερή άρνηση και ρητορική της άλλης πλευράς».
Για τις προσπάθειες αναβάθμισης ή εντύπωσης αναβάθμισης του ψευδοκράτους, ο Υπουργός αναφέρθηκε σε «παρείσφρηση στον Οργανισμό Τουρκόφωνων Κρατών», λέγοντας ότι συνεχίζεται η προσπάθεια αποτροπής επικύρωσης του τροποποιητικού πρωτοκόλλου της Συμφωνίας της Σαμαρκάνδης του 2022, που περιλαμβάνει τροποποίηση του άρθρου της συμφωνίας Nakhichevan για αποδοχή του ψευδοκράτους ως οντότητα με καθεστώς παρατηρητή και με ταυτόχρονες προσκλήσεις του ψευδοκράτους σε συναντήσεις του εν λόγω οργανισμού.
«Εδώ να αναφέρουμε ότι παρά την μη επικύρωση, σε περιπτώσεις που η φιλοξενούσα χώρα ήταν η Τουρκία ή το Αζερμπαϊτζάν, προσκλήθηκε η παράνομη αποσχιστική οντότητα. Σε άλλες περιπτώσεις αποτράπηκε παρά την ασφυκτική πίεση της Τουρκίας. Πρέπει να είναι αντιληπτό ότι ο Οργανισμός έχει μετατραπεί εν μέρει σε όχημα ειδικού σκοπού. Το περιβάλλον είναι σημαντικής επιρροής της Τουρκίας και αυτά καθιστούν δυσχερή την προσπάθειά μας. Παρ όλα αυτά, αυτή η προσπάθεια θα συνεχιστεί με αμείωτη ένταση», είπε.
Έκανε αναφορά στις προσπάθειες συμπερίληψης από την Τουρκία του ψευδοκράτους σε στρατιωτικές ασκήσεις, όπως αυτή του Φοίνικα της Ανατολίας τον Ιούνιο του 2023, που διοργανώθηκε στην Τουρκία, και κατόπιν διαβημάτων η Ισπανία και η Πολωνία αποχώρησαν από την εν λόγω άσκηση
Αποστολή Ολγκίν
Όσον αφορά το χρονικό όριο των καθηκόντων της κ. Ολγκίν, ο Κωνσταντίνος Κόμπος σημείωσε ότι η δημιουργία ενός τεχνητού χρονοδιαγράμματος είναι κάτι που προβάλλει η άλλη πλευρά, το οποίο «ακούμε και μας ανησυχεί» και πρόσθεσε ότι η δική μας πλευρά εύχεται η αποστολή της να τέλειωνε και σήμερα με ένα θετικό αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, εάν κάποιος υποθέτει πως θα φτάσει ημερολογιακά σε μια χρονική στιγμή, εξαμήνου ή άλλου, και υπάρχει προοπτική, απλά θα σταματήσει (η προσπάθεια της κ. Ολγκίν) διότι «το χρονόμετρο έχει μηδενιστεί, δεν έχει καλή αντίληψη πώς λειτουργούν αυτά τα πράγματα».
Σημείωσε επίσης τις επισκέψεις της απεσταλμένης σε Λονδίνο και Παρίσι αυτό το διάστημα και είπε ότι αναμένουν την επιστροφή της στην Κύπρο για ν’ ακούσουν «πώς θα προχωρήσουμε παρακάτω πάντως εντός του πλαισίου που θέτει το ΣΑ».
Επισήμανε ότι «παραμένουμε πλήρως προσηλωμένοι στη βούλησή μας να προχωρήσουμε σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις», προσθέτοντας ότι «δυστυχώς ακούμε μια ρητορική από την άλλη πλευρά που δεν είναι καθόλου μα καθόλου εποικοδομητική, ενθαρρυντική».
«Παρ’ όλα αυτά η δική μας πλευρά θα εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες που έχει, πάντα εντός του πλαισίου που η διεθνής νομιμότητα θέτει κι απαιτεί», είπε.
Δεν υποθέτω ή φαντάζομαι, συνέχισε, ότι υπάρχει οποιοσδήποτε Ε/κ που θα παρότρυνε την πλευρά μας να μπει σε μια διαδικασία που εκ των προτέρων θα λύνει το Κυπριακό στη βάση της κυριαρχικής ισότητας ή ίσων όρων. «Αυτό θα επιβεβαίωνε το συμπέρασμα πριν καν ξεκινήσουμε και θα ήταν καταστροφικό για τον τόπο και για όλους του Κυπρίους».
Σφετερισμός ε/κ περιουσιών στα κατεχόμενα
Ως προς το ζήτημα του σφετερισμού περιουσιών, ο κ. Κόμπος είπε ότι διαμορφώθηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών πλάνο αντιμετώπισης, το οποίο έχει τεθεί σε εφαρμογή σε συνεργασία με αρμόδιες Αρχές και υπηρεσίες και περιλαμβάνει διάφορα πεδία φάσης με συγκεκριμένα καθοδηγητικά κριτήρια. «Για πρώτη φορά διαμορφώθηκε μια προσέγγιση που αποσκοπεί στη δημιουργία ανασφάλειας στους συμμετέχοντες στην αλυσίδα σφετερισμού των ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα».
Κληθείς να πει περισσότερα για το πλάνο, ο Υπουργός Εξωτερικών είπε ότι πρόκειται για πλάνο που εγκρίθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο τέλος του 2023 και περιλαμβάνει μια σειρά από κριτήρια που στοχοποιούν την αλυσίδα σφετερισμού. Η έμφαση δίδεται κάποιες φορές στην αγοραπωλησία αυτή καθ’ αυτή, υπάρχουν όμως μεσάζοντες σε αυτή, όπως διαφημιστές και άλλοι, που αποτελούν σημαντικό κομμάτι του προβλήματος, πρόσθεσε.
Το πλάνο υλοποιείται, είπε, και επιδιώκεται να δημιουργηθεί ανησυχία, χωρίς να έχουν την ψευδαίσθηση ότι μπορούν να σταματήσουν το φαινόμενο, όσο κι αν το επιθυμούν αυτό. «Στον σχεδιασμό αυτό δεν υπάρχει καμία πρόθεση για νομοθετική ρύθμιση». Είναι μια άλλη συζήτηση, συνέχισε, τί γίνεται με τις αγοραπωλησίες με την συγκατάθεση του ε/κ ιδιοκτήτη κι εκεί «μπορεί να συζητηθεί μια νομοθετική ρύθμιση».
Έχουν αναλύσει μια σειρά από κριτήρια για την έκταση του σφετερισμού, την γεωγραφική κάλυψη κτλ, πρόσθεσε, κι αυτά βρίσκονται στα χέρια των υπηρεσιών του κράτους που έχουν συνταγματικά την αρμοδιότητα της υλοποίησης και το ΥΠΕΞ έχει τον συντονιστικό κι εποπτικό ρόλο.
Νεκρή ζώνη
Η συναντίληψη στην Πύλα δυστυχώς δεν υλοποιείται λόγω της άρνησης στην άλλη πλευρά κι αυτός μας ανησυχεί, ανέφερε ο κ. Κόμπος. Ανησυχεί και ο ΟΗΕ εδώ, είπε, και παραμένει το ζήτημα ως «μια ενεργή απειλή για την διατάραξη του κλίματος στην προσπάθεια για επανέναρξη των συνομιλιών, αλλά και επί του εδάφους».
Συμβούλιο της Ευρώπης
Ο κ. Κόμπος ανέφερε ακόμη ότι στο Συμβούλιο της Ευρώπης, μετά από έντονη και συντονισμένη προσπάθεια εξασφαλίστηκε η διατήρηση της διαδικασίας επιτήρησης ενώπιον της Επιτροπής Αναπληρωτών Υπουργών, ως προς την Τέταρτη Διακρατική προσφυγή, Κύπρος εναντίον Τουρκίας σε σχέση με την πτυχή του περιουσιακού. «Η διατήρηση της εν λόγω πτυχής επιτεύχθηκε με μετατόπιση της στάσης τεσσάρων κρατών μελών σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά», είπε.
Επιπλέον, συνέχισε, παρά τις προσπάθειες της Τουρκίας, το ίδιο όργανο έλαβε την απόφαση συμπερίληψης της επόμενης εξέτασης αυτής της πτυχής της τέταρτης διακρατικής τον Σεπτέμβριο του 2024, αντί τον Μάρτιο ή και Ιούνιο όπως δις επιχείρησε η Τουρκία και κατόπιν ψηφοφορίας αυτό δεν κατέστη δυνατόν.
Σε ερώτηση για το διάβημα που είχε κάνει στον Βρετανό Ύπατο Αρμοστή για το Κυπριακό, ο κ. Κόμπος είπε ότι ήταν μια συζήτηση που έγινε, εξηγώντας ότι στην συνέντευξη που είχε δώσει τότε ο Βρετανός διπλωμάτης σε κυριακάτικη εφημερίδα αναφερόταν στον τρόπο δρομολόγησης προόδου στο Κυπριακό, σε μια περίοδο που εκκινούσε η προσπάθεια της κ. Ολγκίν.
Σε συνεννόηση με όλους τους εταίρους η ΚΔ για συνέχιση Αμάλθειας, λέει ο Κόμπος
Η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται σε συνεννόηση με όλους τους εταίρους για την επανέναρξη της μεταφοράς ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους Παλαιστίνιους στη Γάζα μέσω του θαλάσσιου διαδρόμου «Αμάλθεια», ενώ ήδη άρχισαν να συγκεντρώνονται χρήματα στο Tαμείο που έχει δημιουργηθεί γι’ αυτό το σκοπό, δήλωσε ο Υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος.
Είπε πως όταν θα είναι σε πλήρη λειτουργία η πλατφόρμα των ΗΠΑ, «αναμένονται πέραν των 1500 τόνων εβδομαδιαία (βοήθειας) κι αυτό μπορεί να αυξηθεί».
Μιλώντας σε διάσκεψη Τύπου για τον απολογισμό του πρώτου έτους στο Υπουργείο Εξωτερικών, ο Κωνσταντίνος Κόμπος ανακοίνωσε ότι τις επόμενες μέρες στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της ΚΔ στην Νέα Υόρκη θα πραγματοποιηθεί ενημερωτική ημερίδα σε επίπεδο Μονίμων Αντιπροσώπων που θα συνδιοργανωθεί με την Κυβέρνηση των ΗΠΑ για την «Αμάλθεια».
«Η θαλάσσια δίοδος, η οποία αίρει κατ’ εξαίρεση και κατ’ αποκλειστικότητα τον ναυτικό αποκλεισμό της Γάζας έχει ιδιαίτερη σημασία. Έχει αναγνωριστεί διεθνώς, έχει λάβει ισχυρή και πολύπλευρη στήριξη σε διπλωματικό και όχι μόνο επίπεδο», ανέφερε. Ο κ. Κόμπος σημείωσε τις πάρα πολλές συναντήσεις που έχουν γίνει, από την τηλεδιάσκεψη με ομολόγους του των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ηνωμένου Βασιλείου, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της ΕΕ μέχρι τις επισκέψεις της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωκοινοβουλίου.
Υπενθύμισε επίσης τη Σύνοδο των ανώτερων αξιωματούχων, με συμμετοχή 36 χωρών, 4 οργανισμών, 2 οντοτήτων και όλα αυτά επιπροσθέτως στη διεθνή κάλυψη της οποίας έτυχε αυτή η πρωτοβουλία με ιδιαίτερα θετικά σχόλια, όπως σημείωσε. «Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στην επιστολή που απέστειλε ο Αμερικανός Πρόεδρος προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ευχαριστώντας για την ηγετική στάση της πλευράς μας στην πρωτοβουλία αυτή», ανέφερε.
Το Ταμείο «Αμάλθεια», συνέχισε, το οποίο είναι δομημένο με βάση διεθνή πρότυπα, με διαφάνεια και ισχυρή λογοδοσία, θα διοικείται από ένα Συμβούλιο με μονάδα διαχείρισης, φορέα υλοποίησης, φορέα ελέγχου, με σκοπό να προβαίνει σε αγορές, εξασφάλιση πλωτών μέσων, αγορά υπηρεσιών για τη λειτουργία του διαδρόμου, ανάπτυξη υφιστάμενων υποδομών της Κυπριακής Δημοκρατίας, εξασφάλιση εξοπλισμού που θα μείνει στην Κυπριακή Δημοκρατία και υποστήριξη σε ό,τι αφορά την πτυχή των logistics. «Όλα αυτά πρόκειται να αφορούν σε κρατικές συνεισφορές», ανέφερε.
Ο ΥΠΕΞ είπε ότι η συνεισφορά ύψους 15 εκ. δολαρίων από τα ΗΑΕ στο Ταμείο τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ενεργά αποδεικνύει την εμπιστοσύνη ενός από τους βασικούς εταίρους «και ευχαριστούμε τα ΗΑΕ για τη συνεργασία. Αυτά τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν ακριβώς για τους σκοπούς που αναφέραμε. Το δεδομένο είναι ότι πρώτον, η Κύπρος σε αυτή την προσπάθεια δεν είναι μόνη, δεύτερον, δημιουργείται η βάση ευρωστίας, η οποία θα επιτρέψει στη συνέχιση αυτής της προσπάθειας σε βάθος χρόνου», ανέφερε.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση για το πότε μπορεί να επαναρχίσει τη λειτουργία του ο ανθρωπιστικός διάδρομος, ο κ. Κόμπος είπε ότι η αναφορά στην 1η Μαΐου, για τη λειτουργία της προσωρινής λιμενικής υποδομής που οι ΗΠΑ θα κατασκευάσουν στη Γάζα για την ανθρωπιστική βοήθεια, είναι «εντός λογικών χρονικών ορίων, ενδεχομένως να είναι λίγο πριν ή λίγο πιο μετά».
Ένας σημαντικός αριθμός Αμερικανών στρατιωτικών που θα εμπλέκονται σε αυτή την προσπάθεια είναι σε απόλυτο συντονισμό και συνεργασία με τη δική μας πλευρά, ανέφερε.
Μέχρι να φτάσουμε σ’ εκείνο το στάδιο, έγινε ο σχεδιασμός μέσω της προσωρινής πλατφόρμα, μέσω του World Central Kitchen, που είχε την ευθύνη της παραλαβής και διανομής, αλλά συνέβη αυτό το τραγικό, όπως είπε, περιστατικό και δημιουργήθηκε πρόβλημα στα πρωτόκολλα ασφαλείας «πρωτίστως στην άλλη πλευρά».
Η ΚΔ δεν μπορεί να ρυθμίσει αυτό το θέμα, αλλά βρισκόμαστε, δήλωσε, σε επαφή και σε συνεργασία με όλους τους εταίρους και μέχρι την κατασκευή της προσωρινής λιμενικής υποδομής από τις ΗΠΑ διερευνούμε τί άλλες δυνατότητες υπάρχουν.
Ανέφερε, επίσης, ότι μέρος του φορτίου του πλοίου Jennifer, που δεν μπόρεσε να ξεφορτωθεί στη Γάζα, έχει επιστρέψει στην Κύπρο κι έχει αποθηκευτεί, ενώ υπήρξε ροή και νέας ανθρωπιστικής βοήθειας.
Σημείωσε, ακόμα, ότι άρχισε η ροή χρημάτων στο Ταμείο για την Αμάθεια ενώ υπάρχει και η ενεργός συμμέτοχή της ΕΕ. Όταν θα είναι σε πλήρη λειτουργία η πλατφόρμα των ΗΠΑ, δήλωσε, «αναμένονται πέραν των 1500 τόνων εβδομαδιαία (βοήθειας) κι αυτό μπορεί να αυξηθεί».
Ισραήλ – Χαμάς
Σε παρατήρηση ότι δεν αναφέρθηκε στην αρχική του τοποθέτηση σε πόλεμο στη Γάζα αλλά σε κρίση και πως ακόμα και οι ΗΠΑ καταδικάζουν τις πράξεις του Ισραήλ, ενώ η ΚΔ όχι, ο ΥΠΕΞ διαφώνησε παραπέμποντας σε παλαιότερες δηλώσεις του, και σημειώνοντας ότι αυτή η σύρραξη «έχει ουσιαστικά επαναπροσδιορίσει όλο το ζήτημα που αφορά την Μέση Ανατολή».
Επανέλαβε ότι η Κυβέρνηση καταδικάζει τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς κι έχει τονίσει ότι η οποιαδήποτε διάχυση ή επέκταση αυτής της σύρραξης θα είναι καταστροφική για την παγκόσμια τάξη πραγμάτων, και πρέπει τα μηνύματα που περνούν να είναι «απόλυτης αυτοσυγκράτησης».
Οποιαδήποτε επιχείρηση στη Ράφα θα είναι μια επέκταση αυτής της κατάστασης, σε σημείο που δύσκολα θα έχουμε επιστροφή, σημείωσε.
Ανέφερε επίσης ότι η Κύπρος έχει συνταχθεί με την ΕΕ και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ζητώντας άμεση ανθρωπιστική κατάπαυση του πυρός. Ο κ. Κόμπος πρόσθεσε ότι δεν έχει δει «κανέναν άλλον να έχει κάνει το παραμικρό όσον αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια, τουλάχιστον στην ευρωπαϊκή οικογένεια».
ΕΣΤΙΑ
Αναφερόμενος στον πυλώνα της εξωτερικής πολιτικής με τίτλο «ασφαλής λιμένας», ο κ. Κόμπος έκανε μνεία στο σχέδιο ΕΣΤΙΑ, που ενεργοποιήθηκε δύο φορές το 2023: τον περασμένο Απρίλιο για το Σουδάν, όταν σε 12 ημέρες επαναπατρίστηκαν 2.611 πολίτες από 28 διαφορετικές χώρες, περιλαμβανομένων και 14 Κυπρίων, και τον περασμένο Οκτώβριο, για το Ισραήλ, για επαναπατρισμό 1.088 αμάχων.
Είπε ακόμη πως έγινε μια «τεράστιας κλίμακας προετοιμασία για το ενδεχόμενο να χρειαστεί να γίνει εκκένωση για τον Λίβανο, στο πλαίσιο της οποίας συμμετείχαν πέραν των 400 εκπροσώπων από διπλωματικές αποστολές, αλλά και στρατιωτικοί από 25 χώρες, οι οποίοι λειτουργούσαν μέσα από το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΚΣΕΔ)».
Για τις παραπάνω περιπτώσεις, τόνισε, η Δημοκρατία απέσπασε τα εύσημα από τη διεθνή κοινότητα και αναδείχθηκε ενεργά ο ρόλος μας ως περιφερειακού κέντρου ασφάλειας σε περιόδους κρίσεων.
