Τοποθετούν ογκόλιθους για προστασία των Αλυκών από τη διάβρωση
Στη λήψη έκτακτων μέτρων προστασίας του υφιστάμενου παραλιακού δρόμου εντός της περιοχής του δικτύου Natura 2000 στις Αλυκές Λάρνακας προχωρούν οι αρμόδιες Υπηρεσίες για σκοπούς αντιμετώπισης της διάβρωσης.
Συγκεκριμένα, το έργο αφορά τοποθέτηση φυσικών ογκολίθων για προσωρινή θωράκιση της ακτογραμμής και προστασίας του οδοστρώματος. Η προσωρινή θωράκιση θα έχει μήκος περίπου 220 μέτρα και η κατάληψη γης από το έργο δεν θα υπερβαίνει το υφιστάμενο έρεισμα του δρόμου που οδηγεί στον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων και στη μονάδα αφαλάτωσης.
Έκθεση Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης υιοθετεί τη λήψη έκτακτων μέτρων θωράκισης του παραλιακού δρόμου, σημειώνοντας ότι αποτελεί αναγκαιότητα για την προστασία των αλοφυτικών οικοτόπων. Από το εν λόγω έργο δεν προκύπτει καμία απώλεια φυσικών οικοτόπων και μόνο σχετικά μικρό μήκος της παραλίας θα καταληφθεί από ογκόλιθους. Κατά το στάδιο της κατασκευής, όμως, ενδέχεται να προκύψουν προσωρινές επιπτώσεις από αυξημένες οχλήσεις, συσσωρευτικά και με άλλα προγραμματιζόμενα έργα στην περιοχή όπως την κατασκευή και λειτουργία της τρίτης φάσης αποχετευτικού συστήματος Λάρνακας.
Κατά τη διάρκεια της ολοκληρωμένης εξέτασης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου στην περιοχή του Δικτύου Natura 2000 Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) και Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «Αλυκές Λάρνακας», διαπιστώθηκε ότι λήψη έκτακτων μέτρων θωράκισης του παραλιακού δρόμου αποτελεί αναγκαιότητα για την προστασία των αλοφυτικών οικοτόπων και η συγκεκριμένη επέμβαση δεν πρέπει να αποτελέσει προηγούμενο για μελλοντικά έργα στην συγκεκριμένη ή σε άλλες περιοχές Natura 2000.
Η λήψη έκτακτων μέτρων προσωρινής θωράκισης μπορεί να προχωρήσει μόνο αν εφαρμοστούν συγκεκριμένα μέτρα μετριασμού για ελαχιστοποίηση των οχλήσεων στα είδη χαρακτηρισμού. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν:
1) Τα κατασκευαστικά έργα να εκτελεστούν την περίοδο Ιούλιο – Δεκέμβριο. Σε περίπτωση ανάγκης παράτασης της περιόδου εργασιών να πραγματοποιείται διαβούλευση έγκαιρα και εκ των προτέρων με το Τμήμα Περιβάλλοντος και την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας ώστε να διασφαλίζεται η ελαχιστοποίηση των οχλήσεων στα είδη πτηνοπανίδας.
2) Οι εργασίες θα περιοριστούν μόνο στις απολύτως αναγκαίες για την προσωρινή θωράκιση και προστασία από την διάβρωση.
3) Δεν θα προκύψει καμία διαπλάτυνση του υφιστάμενου δρόμου είτε κατά τη φάση της εκτέλεσης των εργασιών είτε μετά το πέρας αυτών.
4) Δεν θα γίνει καμία επέμβαση στην περιοχή που εφάπτεται του δρόμου προς την ενδοχώρα και καλύπτεται από αλοφυτική βλάστηση.
5) Κατά τη φάση εκτέλεσης των εργασιών και κατά μήκος της περιοχής εκτέλεσης εργασιών, θα πρέπει να τοποθετηθεί προσωρινή περίφραξη στην πλευρά του δρόμου, που βρίσκεται προς την ενδοχώρα, ώστε να αποφευχθεί τυχόν καταπάτηση της αλοφυτικής βλάστησης. Η περιοχή εκτέλεσης των εργασιών θα πρέπει να οριοθετηθεί και να περιφραχθεί πριν από την έναρξη των εργασιών, ενώ η περίφραξη του εργοταξίου θα πρέπει να αφαιρεθεί και να απομακρυνθεί μετά το τέλος των εργασιών.
6) Αν, στην περιοχή, προκύπτει ανάγκη προσωρινής φύλαξης υλικών που θα χρησιμοποιηθούν στη θωράκιση, ο χώρος φύλαξης τους θα πρέπει να εγκριθεί εκ των προτέρων από το Τμήμα Περιβάλλοντος. Τα υλικά θα παραμείνουν τον λιγότερο δυνατό χρόνο στην περιοχή ΕΖΔ/ΖΕΠ και προς αυτό θα γίνει ο απαραίτητος προγραμματισμός.
7) Σε περίπτωση ανάγκη εκτέλεσης επιπρόσθετων εργασιών ή αλλαγής σχεδιασμού να προηγηθεί διαβούλευση με το Τμήμα Περιβάλλοντος και την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας.
8) Τα υλικά (ογκόλιθοι) που θα χρησιμοποιηθούν στην προσωρινή θωράκιση να προέρχονται από αδειοδοτημένα λατομεία.
Σημειώνεται ότι η άμεση περιοχή περιλαμβάνει τον παραλιακό δρόμο που οδηγεί στον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων και στη μονάδα αφαλάτωσης. Στην παραλία που βρίσκεται ανατολικά (κάτω) από τον δρόμο δεν εντοπίζονται παράκτιοι οικότοποι λόγω του πολύ στενού πλάτους της παραλίας. Δυτικά του δρόμου προς την ενδοχώρα, εφάπτεται έκταση με αλοφυτική βλάστηση, ενώ εντοπίζονται και θέσεις με το στενοενδημικό Limonium mucronulatum, το οποίο περιλαμβάνεται ως κρισίμως κινδυνεύον στο Κόκκινο Βιβλίο για τη Χλωρίδα της Κύπρου. Το είδος αυτό εντοπίζεται μόνο στις Αλυκές Λάρνακας σε περιοχές όπου αναπτύσσονται αλοφυτικοί θαμνώνες.
Η εν λόγω παραλία χρησιμοποιείται από είδη πτηνοπανίδας, ιδιαίτερα αποδημητικά και διαχειμάζοντα είδη. Μήκος περίπου 220 μέτρων της εν λόγω παραλίας θα αλλοιωθεί από την τοποθέτηση των ογκολίθων. Σημειώνεται ότι το παραλιακό μέτωπο της προστατευόμενης περιοχής έχει συνολικό μήκος περίπου 3χλμ. Ενδεχόμενη διαπλάτυνση του δρόμου ή χάραξη άλλης όδευσης εντός της περιοχής εξάπλωσης των αλοφυτικών οικοτόπων θα δημιουργούσε πολύ μεγαλύτερη διατάραξη στα ενδιαιτήματα των ειδών χαρακτηρισμού της προστατευόμενης περιοχής.
Δεν είναι δυνατή η περαιτέρω διαπλάτυνση του δρόμου
Τον Δεκέμβριο 2022, ο δρόμος που οδηγεί στον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων και στη μονάδα αφαλάτωσης εμφάνισε έντονα προβλήματα διάβρωσης και ο Δήμος Λάρνακας προχώρησε σε διαπλάτυνση του δρόμου, για ασφαλή επαναφορά της κυκλοφορίας στην περιοχή. Η διαπλάτυνση έγινε με τη χρήση θραυστών σκύρων και αφορούσε μήκος περίπου 150 μέτρων και πλάτους περίπου 4 μέτρων προς την πλευρά όπου αρχίζει η ανάπτυξη αλοφυτικών οικοτόπων στην περιοχή. Παρ’ όλα αυτά, η διαπλάτυνση περιορίστηκε σε σημείο όπου αναπτύσσονται ακακίες και δεν επήλθε επηρεασμός των αλοφυτικών οικοτόπων.
Όμως, με τη συγκεκριμένη διαπλάτυνση, ο δρόμος πλέον εφάπτεται με την ανάπτυξη των αλοφυτικών οικοτόπων, συνεπώς σε περίπτωση περαιτέρω διάβρωσης της ακτής, δεν θα είναι δυνατή η περαιτέρω διαπλάτυνση του δρόμου, καθώς αυτή θα απαιτεί την αποψίλωση αλοφυτικών οικοτόπων.
Μετά από συσκέψεις αρμόδιων φορέων αποφασίσθηκε ότι θα πρέπει να γίνει μια πρόχειρη θωράκιση του παραλιακού δρόμου για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο περαιτέρω διάβρωσης. Τον Νοέμβριο του 2023, το Τμήμα Δημοσίων Έργων, απέστειλε στο Τμήμα Περιβάλλοντος κατασκευαστικά σχέδια για έκτακτα μέτρα προστασίας του δρόμου μέσω προσωρινής θωράκισης με ογκόλιθους.
Στις 19 Μαρτίου του 2024 συνεδρίασε η Ad hoc Επιτροπή για προκαταρκτική συζήτηση της λήψης έκτακτων μέτρων προστασίας από τη διάβρωση του παραλιακού δρόμου που οδηγεί στην αφαλάτωση Λάρνακας. Τα μέλη της Ad hoc Επιτροπής συμφώνησαν ότι η μόνη λύση για την αντιμετώπιση της διάβρωσης και της προστασίας της αλοφυτικής βλάστησης είναι η θωράκιση με ογκόλιθους και ζήτησαν όπως αποσταλούν συγκεκριμένα στοιχεία από το Τμήμα Δημοσιών Έργων που να περιλαμβάνουν την αποτύπωση του έργου σε χάρτη, την ακριβή κατάληψη γης και την ποσότητα και τύπο των ογκολίθων που θα χρησιμοποιηθούν ώστε να μπορεί να εκδοθεί άμεσα Έκθεση Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης που να περιλαμβάνει όρους για την προστασία της αλοφυτικής βλάστησης και γενικότερα της προστατευόμενης περιοχής από το εν λόγω έργο.
Στις 21 Μαρτίου, πραγματοποιήθηκε επιτόπου επίσκεψη και συνάντηση του υπουργού Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων και της υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος για συζήτηση του θέματος της προσωρινής θωράκισης του δρόμου. Στην εν λόγω συνάντηση αποφασίσθηκε όπως προχωρήσει η προσωρινή θωράκιση του δρόμου.
Στις 24 Απριλίου, συνεδρίασε εκ νέου η Ad hoc Επιτροπή για αξιολόγηση των στοιχείων. Τον Μάιο του 2024 εκδόθηκε Έκθεση Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης που περιλαμβάνει όρους για την προστασία της αλοφυτικής βλάστησης και γενικότερα της προστατευόμενης περιοχής από το εν λόγω έργο.
