Ποιο είναι το Ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. με τους μοναδικούς ανά τον κόσμο πολιτισμικούς θησαυρούς
Η έννοια της λέξης σοφία ανά τους αιώνες της παγκόσμιας ιστορίας σημάδεψε και σημαδεύει πάντα την ανθρωπότητα. Η σοφία απασχόλησε πολλούς λαούς, ιδιαίτερα στην αρχαία Ελλάδα, όπου εκεί θεωρείται και η γενέτειρα της.Χιλιάδες χρόνια πριν όσοι γοητευτήκαν από τις αλήθειες της αφιέρωσαν την ζωή τους στην υπηρεσία της. Πλάτωνας, Αριστοτέλης, Σωκράτης, Πυθαγόρας και πολλοί άλλοι αγάπησαν και ανέδειξαν τη σοφία, όπως και άλλες αξίες και αρετές, που αποτελούν σήμερα τα θεμέλια του ευρωπαϊκού μας πολιτισμού.
Σοφία σημαίνει βαθιά πνευματικότητα, η οποία προσφέρει στον άνθρωπο την ικανότητα να αξιοποιεί την πείρα και τις γνώσεις του, εφαρμόζοντας ένα πλήθος αρετών και αξιών. Το ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. (Σύνδεσμος Οργανωμένων Φιλολογικών και Ιστορικών Αρχείων) είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που μέσα από ένα πλούσιο και σπάνιο συλλεκτικό υλικό έχει στόχο να αναδείξει παγκοσμίως το ιστορικό αποτύπωμα του ελληνισμού και των αξιών που πρεσβεύει, όπως επίσης και τη σημασία του στην πολιτισμική μας ταυτότητας σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τι πιο ατράνταχτο ιστορικό αποτύπωμα η γηραιά μας Ήπειρος να έχει ελληνικότατο όνομα από αρχαιοτάτων χρόνων. Ευρώπη!
Κλόουν – Ένας πολύ σπάνιος κλόουν από σγουρό μοχέρ, ραμμένη μύτη και γυάλινα μάτια της εταιρείας Steiff, με αυθεντικό καπέλο, με μοβ πομ πομ και γιακά-φουρό, κατασκευασμένος στα μέσα της δεκαετίας του 1920
Το Ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. Κύπρου (ίδρυση 2003), όπως και το ομώνυμο παράρτημά του, ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. Ελλάδος (ίδρυση 2004), προωθεί με ευγενικό τρόπο τους στόχους τους, αξιοποιώντας το αστείρευτο πολιτιστικό υλικό που διαθέτει. Υλικό το οποίο μπορεί να καθηλώσει και να εντυπωσιάσει κάθε ιστοριοδίφη, κάθε κοινωνικό επιστήμονα, κάθε καλλιεργημένο συλλέκτη αλλά και να κεντρίσει το ενδιαφέρον κάθε ανυποψίαστου παρατηρητή.
To Ίδρυμα δραστηριοποιείται εδώ και χρόνια στους τομείς του πολιτισμού, της παιδείας και των τεχνών, στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Συνεργάζεται με πολιτιστικούς φορείς, δημόσιους οργανισμούς, ακαδημαϊκούς, λόγιους, συγγραφείς και καλλιτέχνες σε μια προσπάθεια να αξιοποιήσει όλο αυτό το υλικό που διαθέτει πολυεπίπεδα, δημιουργικά και διεπιστημονικά.
Märklin Wright Flyer – Ένα πολύ σπάνιο αεροπλάνο της γερμανικής εταιρείας Märklin, το οποίο κατασκευάστηκε το 1909. Πρόκειται για αντίγραφο σχεδίου του αεροπλάνου των αδερφών Ράιτ. Στη συλλογή του Σ.Ο.Φ.Ι.Α. υπάρχει ακόμα ένα μοντέλο, προγενέστερο αυτού, σε μεγαλύτερο μέγεθος, μόλις ένα εκ των τριών που διασώζονται παγκοσμίως. Οι αδερφοί Ράιτ έμειναν στην ιστορία όταν στις 17 Δεκεμβρίου 1903 κατάφεραν πρώτη φορά να πετάξουν επί 12 δευτερόλεπτα, διανύοντας απόσταση 37 μέτρων. Οι δύο Αμερικανοί κατασκευαστές ποδηλάτων έφτιαξαν και πέταξαν με το αεροπλάνο Flyer 1, το οποίο είχε βάρος 341 κιλά, μήκος 6,5 μέτρα και άνοιγμα πτερύγων 12,3 μέτρα
Το Σ.Ο.Φ.Ι.Α. είναι στην ουσία μία «πολιτισμική κιβωτός» στην οποία περιλαμβάνονται αντικείμενα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, και για κάποιες επιμέρους συλλογές πιστοποιείται, από διεθνείς οίκους δημοπρασιών, ως μία από τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες σε αξία και περιεχόμενο στον κόσμο. Ωστόσο, για το ερευνητικό κοινό, αλλά και για κοινωνία ολόκληρη, η σημασία των συλλογών του παραμένει ανεξερεύνητη και οι άνθρωποι στο ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. κάνουν τα αδύνατα δυνατά ούτως ώστε αυτές οι συλλογές να οργανωθούν και να καταστούν προσβάσιμες στο ευρύ κοινό.
Lavender Non-Stop Robot – Ένα πολύ σπάνιο μοβ τσίγκινο ρομπότ της ιαπωνικής εταιρείας Masudaya που λειτουργεί με μπαταρίες. Διασώζεται τμήμα από το αυθεντικό κουτί του. Είναι κατασκευασμένο στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Το μοβ ρομπότ ανήκει στη διάσημη «Συμμορία των πέντε». Πρόκειται για πέντε ίδιου σχήματος ρομπότ με διαφορετικά σχέδια: Non-Stop, Target, Radicon, Sonic, Man Machine
Πρόκειται, κυριολεκτικά, για ένα μοναδικό σε περιεχόμενο πολιτιστικό και εκπαιδευτικό θησαυρό που μαζεύτηκε με πολύ κόπο. Περισσότερος όμως κόπος, κόστος και χρόνος απαιτείται για να οργανωθεί ένα τέτοιο υλικό και να ψηφιοποιηθεί. Η αξιοποίηση του εκθεσιακού υλικού αλλά και η προσβασιμότητα στο ερευνητικό υλικό απαιτεί επίσης ένα χώρο σύγχρονων εγκαταστάσεων, ώστε να μπορεί ο επισκέπτης και ο ερευνητής να περιηγηθεί στον κόσμο αυτό της σοφίας και της δημιουργίας αντίστοιχα, αλλά και να διεισδήσει με σύγχρονα μέσα διεισδύοντας μέσα στα άδυτα της ιστορίας και των μυστηρίων της.
Πρώτο – Ένα τσίγκινο βαγόνι της πρώτης γραμμής του τραμ από τον Α. Ανανιάδη, κατασκευής της δεκαετίας του 1950. Επί μια εικοσαετία ο Ανανιάδης κατασκεύαζε τσίγκινα βαγόνια και λεωφορεία λουξ, καθώς και τουριστικά πούλμαν με διάφορες επιγραφές από δρομολόγια, όπως το κλασικό Κυψέλη-Παγκράτι, αλλά και το δρομολόγιο Αθήνα- Παρίσι
Αυτή ακριβώς είναι και η ανησυχία του ιδρυτού του Σ.Ο.Φ.Ι.Α. και προσηλωμένου συλλέκτη, κ. Ρένου Μιχαηλίδη, να αξιοποιηθεί όλο αυτό το υλικό στην Κύπρο, όπου βρίσκεται ο μεγαλύτερος όγκος τν συλλογών του ιδρύαμτος με τον πιο επαγγελματικό και επίσημο τρόπο. Ο κ. Ρένος Μιχαηλίδης, σε αυτή την αναζήτηση των τελευταίων δεκαετιών, εκπληρώνοντας το δικό του όραμα για την διάσωση και διάδοση του ελληνικού και ευρωπαϊκού πολιτισμού, βρήκε συνοδοιπόρους και συμπαραστάτες σημαίνουσες προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών της Κύπρου και της Ελλάδος, όπως την εμβληματική Κλαίρη Αγγελίδου, η οποία ήταν μέλος και στο ιδρυτικό διοικητικό συμβούλιο του ιδρύματος.
The Texas Rangers – Ένα πολύ σπάνιο σετ υπ’ αριθμόν 1.508 της αγγλικής εταιρείας WBritain, εκτός καταλόγου και σειράς παραγωγής. Η ετικέτα του κουτιού απεικονίζει τρεις καουμπόηδες με πιστόλι και δύο με λάσο και αναγράφει: «Texas Rangers, εμπνευσμένο από την ταινία της Paramount Picture με τους Fred MacMurray, Jack Oakie, Jean Parker, Lloyd Nolan, σε σκηνοθεσία King Vidor». Οι καουμπόηδες κατασκευάστηκαν από την εταιρεία Wbritain στο Λονδίνο το 1937, ενώ η ταινία «Texas Rangers» προβλήθηκε το 1936. Ο Arnold Rolak χρειάστηκε 16 χρόνια για να πείσει τον John Ruddle να διαθέσει προς πώληση το μοναδικό γνωστό αυθεντικό σετ, το οποίο ανήκε στη συλλογή του. Τελικά πωλήθηκε το Δεκέμβριο του 2000 σε δημοπρασία των Christie’s
ΟΙ ΣΥΛΛΟΓΕΣ
Ενδεικτικά στις συλλογές του ιδρύματος Σ.Ο.Φ.Ι.Α.περιλαμβάνονται:
*Ιστορικά Αρχεία και Έγγραφα
* Βιβλία
* Αρχείο ΠαιδικήςΗλικίας (μια από τις τρεις σημαντικότερες συλλογές παιχνιδιών στον κόσμο)
* Συλλογή Αεροπλανικού παιχνιδιού (από τις πιο σημαντικές στον κόσμο)
* Αρχείο Κινηματογράφου και Φωτογραφίας
* Αρχείο Περιοδικών
* Μουσικό Αρχείο (Ελληνικής και ξένης μουσικής)
* Κυπριακές Αρχαιότητες
Κυπριακές κούκλες – Προπλάσματα και κούκλες που κατασκευάστηκαν στην Κύπρο τη δεκαετία του 1940, στο ορεινό θέρετρο Πλάτρες. Τόπος εξοχής και εκδρομικών προορισμών, φιλοξενούσε το βασιλιά της Αιγύπτου Φαρούκ και αριστοκράτες από όλο τον κόσμο. Εκεί λειτουργούσε μια μικρή βιοτεχνία που έφτιαχνε κούκλες με παραδοσιακές φορεσιές για τα παιδιά των πλουσίων
OI ΔΡΑΣΕΙΣ
Ενδεικτικά αναφέρουμε πιο κάτω μερικές μόνο από τις δράσεις που έχει πραγματοποιήσει το Ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α.
1.Έκθεση Διαστημικού Παιχνιδιού «Space Toy Odessy» (2013–)Διοργάνωση: Ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. και Οργανισμός Interstellar στο Πλανητάριο Κύπρου στην Ταμασό.
2.Έκθεση Παιχνιδιών «Ονειρόπολις» (2021-2022) Διοργάνωση: Ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. και Δήμος Αραδίππου σε συνεργασία με τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του ΥΠΠΑΝ. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση παιχνιδιών που έγινε ποτέ στην Κύπρο με σπάνιο και μοναδικό υλικό από τις συλλογές του ιδρύματος. Η έκθεση γνώρισε μεγάλη επιτυχία με χιλιάδες επισκέπτες και δημοσιότητα και φιλοξενήθηκε σε ξένα εξειδικευμένα περιοδικά.
3.Μουσείο Παιχνιδιών Αραδίπου (2013- )Το Μουσείο οργανώθηκε και δημιουργήθηκε από το ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. σε συνεργασία με τον οργανισμό Παιδικό Μουσείο Κύπρου και τον Δήμο Αραδίπου και εμπλουτίζεται συνεχώς από το ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. Τα λειτουργικά έξοδα καλύπτονται από τον Δήμο Αραδίπου. Το Μουσείο λειτουργεί από το 2013 και έχει δεχθεί μέχρι σήμερα χιλιάδες επισκέπτες.
4.Μουσείο Θεάτρου Σκιών, Γέρι (2016 – 2018) Το Μουσείο οργανώθηκε και δημιουργήθηκε από το ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. σε συνεργασία με τον οργανισμό Παιδικό Μουσείο Κύπρου και τον Δήμο Γερίου. Η λειτουργία του μουσείου τερματίστηκε λόγω έλλειψης εκθεσιακού χώρου στο Δήμο Γερίου.
5.Έκθεση παιχνιδιών“Toy Stories”Σε συνεργασία με το ΙΜΕ στον Ελληνικό Κόσμο (Αθήνα) Η έκθεση δέχθηκε χιλιάδες επισκέψεις και διοργανώθηκαν πολλά βιωματικά εργαστήρια και περιοδικές εκθέσεις από το ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. σεσυνεργασία με το ΙΜΕ και άλλους εκπαιδευτικούς φορείς στην Ελλάδα. Ημόνιμη έκθεση τερματίστηκε λόγω διαφόρων εσωτερικών αλλαγών στην διαχείριση του Ελληνικού Κόσμου.Νοέμβριος 2014 – Νοέμβριος 2018
6.Έκθεση « Γελοιο – γραφώντας την Ιστορία του Κυπριακού» Σε συνεργασία με το Κοινωφελές Επιστημονικό και Πολιτιστικό Ίδρυμα Φώτος Φωτιάδης. Ευγενική χορηγία του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου. Πύλη Αμμοχώστου, Λευκωσία / 14 – 30 Ιανουαρίου 2010
7.Έκθεση «ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΙΚΑΡΟ» Μουσειακή Συλλογή Αεροπλάνων πιστοποιημένη από τον Οίκο Christie’s του Λονδίνου. Σε συνεργασία με τον Πολιτισμικό Οργανισμό του Δήμου Αθηναίων, και την υποστήριξη του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας. Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων/15 Δεκεμβρίου 2008 – 31 Ιανουαρίου 2009
Η ΦΥΣΙΣ – Εικονογραφημένον περιοδικόν σύγγραμμα, Εκδότης: Φ. Πρίντεζης, Αθήνα
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
Μερικές από τις εκδόσεις στις οποίες έχει προβεί το Ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α.
«ΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΤΙΘΕΝΤΑΙ ΠΕΝΤΕ, Οι «ΆγνωστοιΟλυμπιακοί» του 1856», Αθήνα 2004.
Ένα ντοκουμέντο του 1856, άγνωστο και υποτιμημένο, που κανείς έως τώρα δεν είχε φροντίσει να εντοπίσει – αν και δεν είχαν λείψει κάποιες έμμεσες αναφορές σ’ αυτό – βγαίνει για πρώτη φορά στην επιφάνεια χάρη σε ορισμένους ερευνητές και κυρίως χάρη στην εκδοτική πρωτοβουλία του Ιδρύματος Σ.Ο.Φ.Ι.Α., στη συλλογή του οποίου ανήκει.
«Τα Ολύμπια 1859-1889. Χρόνια Ελληνικού Ρομαντισμού»,
Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς, Αθήνα 2005.
O συγγραφέας Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς καταγράφει και αναδεικνύει άγνωστες έως σήμερα πτυχές από τη γένεση, την εξέλιξη και την προσφορά του θεσμού των Ολυμπίων ― των Ζάππειων Ολυμπιάδων, ανασυνθέτοντας με πληρότητα την οικονομική, πνευματική και αθλητική εικόνα της Ελλάδας την περίοδο 1859-1889. Τα Ολύμπια μετατράπηκαν σε μοναδικό «ελληνικόν πανόραμα», σε έναν καθρέπτη της οικονομικής, πνευματικής και κοινωνικής προόδου της χώρας. Εκεί χτύπησε κυριολεκτικά, η καρδιά της Ελλάδας. Εκεί έδωσαν τον Αγώνα τον Καλό οι ποιητές, οι γλύπτες, οι αρχιτέκτονες, οι έμποροι, οι βιομήχανοι, οι αγρότες, οι βιοτέχνες, το κράτος. Όλες οι παραγωγικές τάξεις και όλοι οι εκπρόσωποι του πνευματικού και καλλιτεχνικού κόσμου παρήλασαν από εκεί. Στις τέσσερις διοργανώσεις των Ολυμπίων (1859, 1870, 1875, 1888-9) αποτιμήθηκε με εντυπωσιακή πληρότητα και εκπληκτική στατιστική σαφήνεια η πορεία που κατέγραψε η Ελλάδα στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.
«Ετυμολογικά Κυπριακά Μελετήματα»,
Κώστας Καραποτόσογλου, ΚΥΠΡΙΟΛΟΓΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Εκδιδόμενη
Επιμέλεια Θεόδωρου Παπαδόπουλλου, Λευκωσία 2008.
Ο τόμος αυτός περιλαμβάνει πέντε μελετήματα τα οποία δημοσιεύθησαν σε διάστημα τριάντα περίπου ετών και αναφέρεται σε ακανθώδη ετυμολογικά προβλήματα της μεσαιωνικής – νεώτερης κυπριακής διαλέκτου και της νεοελληνικής γλώσσας, η συγκέντρωση συναφών εργασιών σε ένα τόμο διευκολύνει τον μελετητή και προωθεί την έρευνα γιατί καθιστά δυνατή τη διασταύρωση στοιχείων, ενώ η προβληματική που αναφύεται μέσα από τις σελίδες των κειμένων δίνει τη δυνατότητα καλύτερης κατανόησης πολλών δύσκολων πτυχών των θεμάτων που εξετάζονται. ISBN 978-9963-8361-7-8
«Εβγήκαμεν από το πόρτο της Υδρας Παρασκευή»,
Αθήνα 2023
Αυτή είναι η πρώτη εγγραφή στο ημερολόγιο του μπρικιού «Λεωνίδας» των αδελφών Ιάκωβου και Εμμανουήλ Τομπάζη, το οποίο στις 19 Μαρτίου 1826 απέπλεε από την Υδρα για να συμμετάσχει στη ναυτική αποστολή παροχής βοήθειας στους κατοίκους τού υπό πολιορκία Μεσολογγίου, λίγο πριν αυτοί επιχειρήσουν την έξοδό τους. Αυτή η φράση έγινε τίτλος του βιβλίου που κυκλοφόρησε στο τέλος του 2022 από το Ιδρυμα Σοφία. Η έκδοση αφορά τα ανέκδοτα έως σήμερα χειρόγραφα ημερολόγια των πλοίων «Λεωνίδας» και «Θεμιστοκλής» των αδελφών Τομπάζη και εμπλουτίζεται με εισαγωγικά κείμενα και σχόλια των Ιφιγένειας Βογιατζή (επιμελήτριας Μόνιμων Εκθέσεων του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου) και Δήμητρας Κουκίου (αναπληρώτριας διευθύντριας του ΕΙΜ). Τη μεταγραφή των κειμένων έκανε η Αννα Κάνδια, επιμελήτρια στο τμήμα Αρχείου Ιστορικών Εγγράφων του ΕΙΜ.
Εκτός από την εκστρατεία στο Μεσολόγγι (19 Μαρτίου – 10 Απριλίου 1826), η έκδοση περιέχει το ημερολόγιο του «Λεωνίδα» (10-30 Οκτωβρίου 1826) κατά τη διάρκεια της εκστρατείας στη Σάμο, τελευταίο προπύργιο ανάσχεσης του οθωμανικού στόλου στο ανατολικό Αιγαίο μετά την καταστροφή της Κάσου και των Ψαρών.
Χειρόγραφη Επιστολή Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη
INFO
Δραστηριότητες και εκθέσεις σπάνιων συλλογών και πολλών άλλων ευρημάτων, σύντομα θα είναι στην διάθεση των ερευνητών–παρατηρητών και του κοινού, που θα βρεθούν αντιμέτωποι με μια από τις πιο μεγάλες εκπλήξεις διάθεσης πολιτιστικών θησαυρών!
