Κόβονται οι κυματοθραύστες, γλιτώνουν τα βουνά – Έργα προστασίας στα Περβόλια, Αγία Νάπα και Πέγεια κόστους €15 εκατ
Δεν θα απαιτηθεί η εξεύρεση νέων ογκόλιθων για κατασκευή κυματοθραυστών. Μετά την αρνητική έκθεση ειδικής οικολογικής αξιολόγησης για κατασκευή κυματοθραυστών από το Νέο Χωριό Πάφου μέχρι τον Παχύαμμο, και τα νέα έργα που προγραμματίζονται αναμένεται να έχουν την ίδια τύχη.
Ειδική εμπειρογνώμονας στην οποία ανατέθηκε από το Τμήμα Περιβάλλοντος να αξιολογήσει τρεις περιβαλλοντικές μελέτες για κατασκευή κυματοθραυστών σε αντίστοιχες τρεις περιοχές, δεν προκρίνει τα σκληρά έργα με κυματοθραύστες, και επομένως οι αρμόδιες Αρχές που θα τα εξετάσουν δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να τα απορρίψουν. Στην έκθεσή της υπογραμμίζει ότι για να κατασκευαστούν τα προτεινόμενα έργα πρέπει να κατεδαφιστούν ολόκληρα βουνά.
Πρόκειται για τρεις Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) που αφορούν, α) τα έργα προστασίας και βελτίωσης του παραλιακού μετώπου από το Ακρωτήριο Κίτι μέχρι την περιοχή Αεροδρομίου Λάρνακας (παραλία «Φάρος-Περβόλια»), β) μελέτη προστασίας και βελτίωσης της παραλιακής περιοχής «Πανταχού-Γλυκί Νερό» στην Αγία Νάπα (περιοχή Θαλασσινών Σπηλιών) και γ) μελέτη προστασίας και βελτίωσης του παραλιακού μετώπου στην περιοχή Ασκός που εμπίπτει εντός των ορίων του Δήμου Πέγειας (περιοχή Πότιμα). Τα προτεινόμενα έργα έχουν συνολικό κόστος €15 εκατ.
Σημειώνεται ότι οι μελέτες και για τις τρεις περιοχές θα εξεταστούν στην Επιτροπή Αξιολόγησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Σχέδια και/ή προγράμματα, ενώ θα προηγηθεί η αξιολόγηση των περιβαλλοντικών μελετών για την Αγία Νάπα και τα Περβόλια Λάρνακας στην Ad Hoc επιτροπή για την Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση από τη στιγμή που δύναται να επηρεάσουν περιοχές του δικτύου Natura 2000.
Η έκθεση πραγματογνωμοσύνης ετοιμάστηκε από την δρ. Ξένια Ι. Λοϊζίδου, πολιτικό μηχανικό/ ακτομηχανικό στην οποία ανατέθηκε σύμβαση υπηρεσιών ειδικής εξωτερικής εμπειρογνωμοσύνης στον τομέα της ακτομηχανικής στο πλαίσιο αξιολόγησης Μελετών Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης και Στρατηγικών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για Σχέδια Ακτοπροστασίας.
Στις μελέτες και των τριών περιοχών, οι λύσεις που προκρίνονται ως οι πλέον κατάλληλες, είναι λύσεις σκληρών έργων. Η υπαλλακτική «ελαφρά» λύση που εξέτασαν οι μελέτες ήταν η λύση μηδενικών έργων. «Αυτή η επιλογή, που συγκρίνει δύο ακραίες επιλογές, ήτοι είτε να μην γίνει τίποτα είτε να γίνει ένα «τσουνάμι» σκληρών έργων, οδηγεί σε εντελώς λανθασμένα συμπεράσματα, και ως εκ τούτου σε επιλογές που δεν είναι αναγκαστικά οι καλύτερες, ούτε για τη λύση του προβλήματος (αν αυτό όντως υπάρχει), ούτε για την ευρύτερη περιοχή», αναφέρεται στα συμπεράσματα της μελέτης.
Η κ. Λοϊζίδου κάνει και μια σημαντική επισήμανση: Στην απόφαση για την επιλογή τόσο δαπανηρών και δυνητικά καταστροφικών για το περιβάλλον λύσεων, θα έπρεπε να τεκμηριώνεται το αν όντως χρειάζονται. Αυτό θα μπορούσε να γίνει μόνο αν στις μελέτες περιλαμβάνονταν και πραγματικά ήπιες λύσεις. Επομένως, σημειώνει θα ανέμενε κανείς ότι υπάρχει κρατικός μηχανισμός ελέγχου για το αν προτεινόμενα έργα μεγάλου κόστους όντως εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον ή θα μπορούσαν μικρότερα, ήπια και πιο σύγχρονης αντίληψης έργα να εξυπηρετήσουν τα ζητούμενα. «Με συνολικό κόστος γύρω στα €15 εκατομμύρια, θα ανέμενα ότι αυτή η άσκηση θα γινόταν», συμπληρώνει.
Σχολιάζοντας τα προτεινόμενα έργα και στις τρεις περιοχές, η κ. Λοϊζίδου επισημαίνει πως είναι έξω από κάθε κλίμακα μεγέθους και εκτός των όρων της σύμβασης που προνοεί έργα σύμφωνα με τις αρχές της αειφόρου αναπτύξεως. «Θα ανέμενα ότι θα τα απορρίψει η Περιβαλλοντική Μελέτη, οι αρμόδιες επιτροπές και ότι θα είχε αρνητική άποψη η Τοπική Αρχή», προσθέτει.
Ξένια Λοϊζίδου: Απαρχαιωμένες λύσεις οι σκληρές κατασκευές
Η επιλογή των σκληρών λύσεων, με κυματοθραύστες, άλλα σκληρά έργα, εκσκαφές και αναπληρώσεις με δάνειο ίζημα είναι ατυχείς και δεν χρειάζονται σε καμιά από τις τρεις υπό εξέταση ακτές, αναφέρεται στην έκθεση της ειδικής εξωτερικής εμπειρογνώμονα με ειδικότητα στην ακτομηχανική Ξένιας Λοϊζίδου. Οι ακτές, συμπληρώνει, διαβρώθηκαν γιατί συνέτρεχαν λόγοι και φαίνεται ότι η θέση της ακτογραμμής έχει πια σταθεροποιηθεί, με εποχικές διακυμάνσεις και στις τρεις ακτές.
Καταλήγει σε έξι γενικά συμπεράσματα που αφορούν και τις τρεις περιοχές:
1. Δεν εξετάστηκαν ήπιες λύσεις, ως όφειλαν σύμφωνα με τους όρους του συμβολαίου των μελετών, όπως αυτοί αναφέρονται στις ίδιες τις μελέτες.
2. Οι κυματοθραύστες και όλες οι άλλες σκληρές κατασκευές, στην μορφή και την μαζικότητα που προτείνονται, αποτελούν απαρχαιωμένες λύσεις, με πολύ σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στο παράκτιο, χερσαίο και θαλάσσιο σύστημα και σίγουρα δεν έχουν καμία σχέση με το πλαίσιο αειφόρου αναπτύξεως που επικαλείται το Συμβόλαιο των μελετών.
3. Μπορούν να γίνουν επεμβάσεις που θα διευκολύνουν τις χρήσεις αναψυχής, χωρίς να συνεπάγονται την παντελή απώλεια των φυσικών χαρακτηριστικών των ακτών μας. Η διατήρηση της αισθητικής των ακτών μας είναι πολύ σημαντική και αναφέρεται σε πολλές μελέτες.
4. Είναι πολύ σημαντικό το θέμα της χρήσης φυσικών υλικών στα παράκτια έργα: Είναι πολύτιμοι οι ασβεστόλιθοί μας και υλικό σε ανεπάρκεια. Για να κατασκευαστούν τα προτεινόμενα έργα πρέπει να κατεδαφιστούν ολόκληρα βουνά. Για να εξασφαλιστούν οι ποσότητες του δάνειου ιζήματος που απαιτείται για τις προτεινόμενες αναπληρώσεις ακτής, θα πρέπει είτε να γίνει λατόμευση τεράστιων ποσοτήτων, είτε να εκσκαφθεί ο παράκτιος πυθμένας σε μεγάλη επιφάνεια.
5. Ανεξάρτητα από την έκβαση των εν λόγω μελετών, θα μπορούσε η πολιτεία να προωθήσει τη χρήση τεχνητών ογκολίθων, με υλικά που προέρχονται π.χ. από οικοδομικά μπάζα. Τα παράκτια έργα (όχι τα λιμενικά) δεν έχουν πολύ υψηλές απαιτήσεις αντοχής.
6. Οι Στρατηγικές Μελέτες για την ανάπτυξη μιας περιοχής δεν μπορεί να περιορίζονται μόνο και αποκλειστικά στο θέμα της αντιμετώπισης της παράκτιας διάβρωσης. Είναι αντικρουόμενο. Η αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η παράκτια διάβρωση, αποτελεί τμήμα μιας ενιαίας στρατηγικής αναπτυξιακής μελέτης. Οπότε, ή οι μελέτες κακώς προκηρύχθηκαν ως Στρατηγικές, ή κάτι πήγε λάθος στην περιγραφή των όρων εντολής στη σύμβαση.
