Επιληψία: Η χρόνια νόσος που απαιτεί προσεκτική διερεύνηση – Οι διαγνωστικές εξετάσεις και η αντιμετώπιση
Η επιληψία είναι μία νόσος του εγκεφάλου που προκαλεί επαναλαμβανόμενα επεισόδια εγκεφαλικής δυσλειτουργίας. Υπάρχουν διάφορα είδη επιληπτικών κρίσεων και η αιτιολογία άλλοτε είναι γνωστή και άλλοτε όχι. Δεν είναι ένα σπάνιο νόσημα, καθώς φαίνεται ότι έχει επιπολασμό περί το 1% και αφορά ανθρώπους όλων των ηλικιών, φύλων και εθνοτήτων.
Πώς εκδηλώνονται οι επιληπτικές κρίσεις;
Οι επιληπτικές κρίσεις εκδηλώνονται με ποικίλους τρόπους: ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει σπασμούς (γενικευμένους ή σε μια περιορισμένη περιοχή του σώματος), καθήλωση βλέμματος, απώλεια ούρων, αισθητικές διαταραχές, διαταραχή των αισθήσεων, όπως ότι ο χρόνος κυλάει με λάθος ρυθμό, ότι μυρίζει κάτι άσχημο και άλλα. Στη διάρκεια της επιληπτικής κρίσης μπορεί ο ασθενής να χάσει τις αισθήσεις του ή να παρουσιάσει σύγχυση, ενώ σε κάποιες άλλες μπορεί να παραμείνει σε πλήρη εγρήγορση. Η συνήθης διάρκεια μιας επιληπτικής κρίσης είναι μεταξύ λίγων δευτερολέπτων και δύο λεπτών.
Επιληπτικές κρίσεις ενδέχεται να εμφανιστούν μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, κρανιοεγκεφαλική κάκωση, μηνιγγοεγκεφαλίτιδα, υπογλυκαιμία, κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών κ.ά.
Η επιληπτική κρίση αποτελεί σύμπτωμα, συνεπώς η εμφάνιση της δε σημαίνει ότι ο ασθενής πάσχει από επιληψία. Για να τεθεί η διάγνωση της επιληψίας απαιτούνται τουλάχιστον δύο επεισόδια με μεσοδιάστημα μεγαλύτερο των 24 ωρών. Γενικά οι ασθενείς με επιληψία τείνουν να εμφανίζουν το ίδιο είδος κρίσεων κάθε φορά.
Πώς γίνεται η διάγνωση της επιληψίας;
Η διερεύνηση της επιληψίας περιλαμβάνει μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου με ειδικό πρωτόκολλο απεικόνισης και ηλεκτροεγκεφαλογράφημα. Στο πλαίσιο ενός γενικότερου ελέγχου και για τον αποκλεισμό άλλων καταστάσεων διενεργούνται κατά περίπτωση εξετάσεις αίματος, ηλεκτροκαρδιογράφημα, δοκιμασία ανάκλησης και ενδεχομένως ψυχιατρική εκτίμηση.
Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα: μια εξέταση εκλογής
Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα αποτελεί την εξέταση εκλογής για τη διάγνωση της επιληψίας. Πρόκειται για μια απλή, ασφαλή και ανώδυνη εξέταση με την οποία καταγράφεται η ηλεκτρική δραστηριότητα της επιφάνειας του εγκεφάλου. Αποτελεί μία από τις πιο συνηθισμένες παρακλινικές εξετάσεις της κλινικής νευροφυσιολογίας
Τα εγκεφαλικά κύτταρα επικοινωνούν με ηλεκτρικούς παλμούς. Αυτή η δραστηριότητα είναι συνεχής, ακόμη και κατά την διάρκεια του ύπνου και είναι αυτή που καταγράφεται στο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα. Στη διάρκεια μιας επιληπτικής κρίσης η φυσιολογική λειτουργία αυτών των κυττάρων διαταράσσεται και καταγράφονται παθολογικές ηλεκτρικές εκφορτίσεις εν είδη ηλεκτρικής καταιγίδας (σαν “βραχυκύκλωμα”). Στις περισσότερες περιπτώσεις το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα διενεργείται μεταξύ των κρίσεων, παρόλα αυτά μπορεί να καταγραφεί παθολογική δραστηριότητα. Αυτό αποτελεί σημαντική διαγνωστική βοήθεια, καθώς μπορεί να εντοπίσει την περιοχή της παθολογίας αλλά και το είδος των κρίσεων.
Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα αποτελεί μια απλή εξέταση ρουτίνας και γίνεται με επικόλληση απλών, μεταλλικών δισκοειδών ηλεκτροδίων στο κρανίο, σε προκαθορισμένες θέσεις. Ο ασθενής κάθεται ήρεμα σε καρέκλα ή μπορεί να είναι κατακεκλιμμένος. Γίνεται ταυτόχρονα καταγραφή με κάμερα, ώστε τυχόν κλινικές εκδηλώσεις (όπως κίνηση) να μπορούν να συνδυαστούν με την ηλεκτροεγκεφαλογραφική εικόνα. Στη διάρκεια της καταγραφής εφαρμόζονται τεχνικές, όπως η υπέρπνοια και τα διαλείποντα φωτεινά ερεθίσματα, που έχουν στόχο την ενεργοποίηση τυχόν παθολογικής δραστηριότητας.
Σε ειδικές περιπτώσεις, μπορεί να διενεργηθεί ηλεκτροεγκεφαλογράφημα μετά από στέρηση ύπνου (κυρίως σε νεαρότερης ηλικίας ασθενείς), ή βίντεο-ηλεκτροεγκεφαλογράφημα μακράς διάρκειας, πχ 24ώρου ή και περισσότερο. Το τελευταίο επιτρέπει την πληρέστερη διερεύνηση νυχτερινών επιληπτικών κρίσεων όπως και την διάκριση μεταξύ επιληπτικών κρίσεων και άλλου είδους διαταραχών, π.χ επεισόδια απώλειας συνείδησης καρδιολογικής αιτιολογίας που ενδέχεται να είναι δύσκολο να διαφοροδιαγνωστούν
Εγκυμοσύνη σε ασθενείς με επιληψία
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εγκυμοσύνη σε ασθενείς με επιληψία. Γενικά η εγκυμοσύνη μπορεί να αυξήσει τη συχνότητα των κρίσεων στο 25-30% των περιπτώσεων. Αντίστροφα, η επιληψία επηρεάζει την κύηση. Στις εγκύους με επιληψία παρατηρούνται υψηλότερα ποσοστά προεκλαμψίας, αποβολής, πρόωρου τοκετού, κολπικής αιμορραγίας κ.ά. σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Αν λάβουμε υπόψη και τη δυνητικά τοξική δράση των αντιεπιληπτικών φαρμάκων στο έμβρυο, γίνεται αντιληπτό ότι η κύηση είναι υψηλού κινδύνου.
Παρόλα αυτά, μία γυναίκα που πάσχει από επιληψία μπορεί να κυοφορήσει, εκτός εξαιρέσεων, με την προϋπόθεση ότι η εγκυμοσύνη είναι προγραμματισμένη, ώστε να γίνουν οι κατάλληλες παρεμβάσεις στη φαρμακευτική αγωγή πριν τη σύλληψη. Στη διάρκεια της εγκυμοσύνης απαιτείται στενή παρακολούθηση.
Υπάρχει θεραπεία για την επιληψία;
Η θεραπεία της επιληψίας είναι κατά κύριο λόγο φαρμακευτική. Μετά την πλήρη διερεύνηση κάθε ασθενή χορηγείται ως μονοθεραπεία ένα αντιεπιλητπικό φάρμακο που να θεωρείται κατάλληλο για το συγκεκριμένο είδος κρίσεων. Σε κάποιες περιπτώσεις αυτό δεν είναι αρκετό και απαιτείται συνδυασμός περισσότερων του ενός φαρμάκων. Αν οι κρίσεις δεν ρυθμιστούν ικανοποιητικά με την φαρμακευτική αγωγή, πρόκειται δηλαδή για φαρμακοανθεκτική επιληψία, τότε, σε επιλεγμένους ασθενείς μπορεί να προταθεί χειρουργική θεραπεία της επιληψίας.
Η επιληψία αποτελεί μια χρόνια νόσο που απαιτεί προσεκτική διερεύνηση και παρακολούθηση. Με τις κατάλληλες παρεμβάσεις οι ασθενείς με επιληψία μπορούν να έχουν ικανοποιητική ρύθμιση των κρίσεων και ελάχιστη επιβάρυνση στην ποιότητα ζωής τους.
ygeiamou.gr
