Διπολική διαταραχή: Οι φάσεις του εναλλασσόμενου συναισθήματος – Από τη μανία στην κατάθλιψη
H διπολική διαταραχή είναι μια κατάσταση ψυχικής υγείας που χαρακτηρίζεται από σημαντικές διακυμάνσεις της διάθεσης και συναισθηματικές εξάρσεις, τόσο έντονες (μανία ή υπομανία), όσο και χαμηλές (κατάθλιψη). Σύμφωνα με την Mayo Clinic, η ακριβής αιτία της διαταραχής δεν είναι γνωστή, πιθανώς όμως εξηγείται από αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου και γενετικούς παράγοντες. Τα μέχρι τώρα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα καταδεικνύουν ως παράγοντες κινδύνου εμφάνισης διπολικής διαταραχής το οικογενειακό ιστορικό, το έντονο στρες, αλλά και την κατάχρηση ουσιών.
Κατά τη διάρκεια των καταθλιπτικών φάσεων, τα άτομα συχνά βιώνουν βαθιά θλίψη, απελπισία και μειωμένο ενδιαφέρον για τις περισσότερες δραστηριότητες. Συχνά, επίσης, παρατηρούνται συμπτώματα όπως σημαντική αλλαγή βάρους, διαταραχές ύπνου, κόπωση, αίσθημα αναξιότητας, δυσκολία συγκέντρωσης και αυτοκτονικές σκέψεις.
Αντίθετα, κατά τη διάρκεια των μανιακών ή υπομανιακών φάσεων, τα άτομα μπορεί να αισθάνονται υπερβολικά χαρούμενα, ενεργητικά ή ασυνήθιστα ευερέθιστα. Η μανία και η υπομανία μοιράζονται τα ίδια συμπτώματα, με την μανία ωστόσο να είναι πιο έντονη, προκαλώντας συνήθως σημαντικότερες επιπτώσεις στην καθημερινότητα. Και στις δύο περιπτώσεις, οι άνθρωποι μπορεί να διέπονται από μια διογκωμένη αίσθηση ευεξίας, να χαρακτηρίζονται από μειωμένη ανάγκη για ύπνο, να είναι ιδιαίτερα ομιλητικοί, να κάνουν αγωνιώδεις σκέψεις, να βιώνουν απόσπαση της προσοχής και να παίρνουν κακές αποφάσεις.
Σε κάθε περίπτωση, αυτές οι διακυμάνσεις επηρεάζουν τον ύπνο, τα επίπεδα ενέργειας, τις δραστηριότητες, την κρίση, τη συμπεριφορά και τη διαύγεια της σκέψης. Συχνά, μάλιστα, οδηγούν σε απρόβλεπτες αλλαγές στη διάθεση και τη συμπεριφορά, προκαλώντας σημαντικές προκλήσεις στη διαχείρισή τους.
Η συχνότητα αυτών των εναλλαγών της διάθεσης μπορεί να ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό. Ορισμένα άτομα ενδέχεται να εμφανίζουν περιόδους σταθερής διάθεσης μεταξύ των επεισοδίων, ενώ άλλα όχι.
Όπως αναφέρει η Mayo Clinic, η διπολική διαταραχή χωρίζεται σε διαφορετικές υποομάδες, ανάλογα με τα συμπτώματα:
Διπολική διαταραχή Ι: Περιλαμβάνει τουλάχιστον ένα μανιακό επεισόδιο, το οποίο ενδεχομένως ακολουθείται ή προηγείται από υπομανιακά ή μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια. Η μανία μπορεί να οδηγήσει σε αποσύνδεση από την πραγματικότητα (ψύχωση).
Διπολική διαταραχή ΙΙ: Χαρακτηρίζεται από τουλάχιστον ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο και ένα υπομανιακό επεισόδιο, αλλά όχι πλήρη μανιακά επεισόδια.
Κυκλοθυμική διαταραχή: Το άτομο έχει ιστορικό πολυάριθμων περιόδων υπομανιακών και καταθλιπτικών συμπτωμάτων σε διάστημα δύο ετών (ή ενός έτους σε περιπτώσεις παιδιών και εφήβων). Θεωρείται, ωστόσο, λιγότερο σοβαρή κατάσταση από τη μείζονα κατάθλιψη.
Άλλες μορφές: Περιλαμβάνει διπολικές και συναφείς διαταραχές, που προκαλούνται από φάρμακα, κατανάλωση αλκοόλ ή ιατρικές καταστάσεις, όπως η νόσος Cushing ή το εγκεφαλικό επεισόδιο.
Οι δύο πρώτες περιπτώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν πρόσθετα χαρακτηριστικά, όπως άγχος, μελαγχολία και ψύχωση. Τα συμπτώματα μπορεί επίσης να ποικίλλουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή με τις εποχιακές αλλαγές.
Η διάγνωση της διπολικής διαταραχής γίνεται συνήθως στα τέλη της εφηβείας ή τις αρχές της ενήλικης ζωής, αν και τα συμπτώματα και η σοβαρότητά τους ενδέχεται να τροποποιηθούν με την πάροδο του χρόνου. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Δεδομένων των τυπικών διακυμάνσεων της διάθεσης, του άγχους και άλλων θεμάτων ψυχικής υγείας που χαρακτηρίζουν συχνά την εφηβική περίοδο, η διάγνωση της διπολικής διαταραχής αποτελεί συχνά πρόκληση.
Η διπολική διαταραχή είναι μια δια βίου συνθήκη, η οποία ωστόσο μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο, με τη βοήθεια ενός κατάλληλου θεραπευτικού σχεδίου, το οποίο συνήθως περιλαμβάνει έναν συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι τα άτομα με διπολική διαταραχή συχνά δεν συνειδητοποιούν την έκταση της συναισθηματικής τους αστάθειας. Τα συναισθήματα ευφορίας και αυξημένης παραγωγικότητας είναι συνηθισμένα, αλλά ακολουθούνται από σημαντικές συναισθηματικές πτώσεις. Είναι ζωτικής σημασίας να συμβουλευτείτε έναν πάροχο υγειονομικής περίθαλψης εάν υπάρχουν συμπτώματα κατάθλιψης ή μανίας.
Αν δεν αντιμετωπιστεί, η διπολική διαταραχή μπορεί να οδηγήσει σε κατάχρηση ουσιών, απόπειρες αυτοκτονίας, νομικά και οικονομικά προβλήματα, προβλήματα σχέσεων και κακή απόδοση στην εργασία ή το σχολείο. Συχνά συνυπάρχει με παθήσεις όπως αγχώδεις διαταραχές, ΔΕΠΥ, διατροφικές διαταραχές και προβλήματα σωματικής υγείας.
Η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εξέλιξης της διπολικής διαταραχής. Η αποτελεσματική διαχείριση περιλαμβάνει την επαγρύπνηση για τα προειδοποιητικά σημάδια, την αποφυγή της κατάχρησης ουσιών και την τήρηση των συνταγογραφούμενων φαρμακευτικών θεραπειών.
ygeiamou.gr
