Αββακούμ, ο Άγιος που έφτασε από την Παλαιστίνη – Ο βίος του και η ιστορία της Μονής
Σε πρωταγωνιστές της επικαιρότητας μετέτρεψε τη μονή Αββακούμ και τον Άγιό της, το σκάνδαλο που ταλανίζει την Εκκλησία της Κύπρου, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων και βαθιά απογοήτευση στους πιστούς.
Η νεόδμητη μονή, η οποία προσέλκυσε ως θαυματουργή πλήθος ανθρώπων, αναμένεται να παραμείνει για καιρό κλειστή εξαιτίας τσαρλατανισμών, σεξουαλικών παραπτωμάτων και οικονομικών αδικημάτων. Βάσει, ωστόσο, της παράδοσης ο πρώτος ναός κτίστηκε στην ίδια τοποθεσία αιώνες πριν από τον Άγιο, προς τιμή του προφήτη Αββακούμ της Παλαιάς Διαθήκης.
Ο Όσιος Αββακούμ, σύμφωνα με το συναξάρι του,ήταν ένας από τους 300 «Αλαμανούς» αγίους, που ήρθαν στην Κύπρο από την Παλαιστίνη μετά το διωγμό των Αράβων. Το όνομά, του προέρχεται από το εβραϊκό Χαμπακούμ και σημαίνει «ένθερμος εναγκαλισμός» ή κατά άλλη εκδοχή «πατέρας έγερσης».
Ο Άγιος ασκήτεψε σε διάφορα μέρη της Κύπρου και αφού περιπλανήθηκε στην περιοχή Σολέας, κατέληξε τελικά στο όρος της Καλαμιθάσης, στον παλαιό οικισμό του χωριού Φτερικούδι.
Εκεί, σύμφωνα με τις γραφές, κατοίκησε σε ένα στενό σπήλαιο το οποίο του θύμιζε το στενό πέρασμα για την μακαριότητα. Επιδόθηκε αμέσως σε πνευματικούς αγώνες, νηστεία, ταπείνωση, υπομένοντας το κρύο του χειμώνα. Τον περισσότερο χρόνο του τον αφιέρωνε στην προσευχή και έτσι, βάσει των γραφών, αξιώθηκε να έχει το χάρισμα της θαυματουργίας στις σωματικές και ψυχικές ασθένειες.
Κατά τακτά χρονικά διαστήματα ο ερημίτης Όσιος εγκατέλειπε την σπηλιά του και επισκεπτόταν τους κατοίκους του Φτερικουδίου. Σύμφωνα με τις γραφές, πολλοί κωφοί οι οποίοι είχαν προστρέξει στον Άγιο βρήκαν την θεραπεία των αυτιών τους και της κώφωσης τους.
Μετά το θάνατό του σε βαθιά γεράματα, οι χωρικοί της περιοχής Καλαμιθάσας ενταφίασαν το λείψανό του στη σπηλιά όπου ασκήτεψε, ενώ αργότερα έκτισαν προς τιμήν του εκκλησία. Αυτό το πληροφορούμαστε από την ίδια σημείωση στο συναξάρι, που αντιγράφτηκε στις 20 Νοεμβρίου 1856 από τον τοπικό βιβλιογράφο Χριστόδουλο, ιερέα από την Μαλούντα.
Η ιστορία της ναού και τάφου
Στα ερείπια της παλαιάς εκκλησίας που έκτισε ο Όσιος Αββακούμ όσο ήταν εν ζωή προς τιμήν του Προφήτη Αββακούμ, υπάρχει σύμφωνα με τους μοναχούς της σημερινής Μονής και ο τάφος του Αγίου.
Οι κάτοικοι του χωριού όταν ανέσκαψαν τα ερειπωμένα θεμέλια της παλαιάς εκκλησίας το 1989, βρήκαν ολόσωμο το λείψανο του Οσίου Αββακούμ. Αργότερα ανέγειραν προς τιμήν του καθώς και προς τιμήν του Προφήτου Αββακούμ, νέο ναό, ο οποίος τοποθετείται πάνω στην παλαιά εκκλησία και σπηλιά, η οποία έχει μέσα και τον τάφο του Αγίου.
Στις 19 Ιουλίου 2020, ο μητροπολίτης Ταμασού και Ορεινής Ησαΐας, ανακήρυξε και ανέδειξε το προσκύνημα ως το πρώτο μοναστήρι της εκκλησιαστικής του περιφέρειας για τον Όσιο Αββακούμ του εν Καλαμιθάση ασκήσαντος, το οποίο περιλαμβάνει την εκκλησία και τον τάφο του Αγίου.
Οι πιστοί που επισκέπτονταν το Μονή Αββακούμ, είχαν την ευκαιρία να προσκυνήσουν και τον σταυρό του Αγίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτη, ο οποίος μάλιστα έγινε και προϊόν συζητήσεων μετά τη δημοσιοποίηση βίντεο από το εσωτερικό της μονής, για το κατά πόσο του έβαζαν μύρο για να θυμίζει θαύμα ή οινόπνευμα για σκοπούς αποστείρωσης, όπως ισχυρίζονται οι μονάχοι.
Ο εν λόγω σταυρός, πάντως, αποτελεί πνευματική κληρονομιά του Αρχιμανδρίτη Νεκτάριου, προϊσταμένου της Μονής Αβακκούμ και περιήλθε στην κατοχή του, δια ενυπόγραφου εγγράφου από την μακαριστή Αθηνά Σιδέρη, η οποία ήταν πνευματικό τέκνο του Αγίου Πορφυρίου.
Λατρευτικά σύμβολα ηλιολιθικού πολιτισμού
Σε ανασκαφές που έγιναν σχετικά πρόσφατα στο ναό, αποκαλύφθηκε αρχαίος ναός και είσοδος τάφου, οι οποίες χρονολογούνται από τη μυκηναϊκή εποχή και αποδίδονται σε ηλιολιθικό πολιτισμό. Συγκεκριμένα ένα λατρευτικό σύμβολο καθώς και μεγάλες λίθινες στήλες.
Βαίτυλος λίθος της Καλαμιθάσας: Γάββρος λίθος της περιοχής. Λατρευτικό σύμβολο ηλιολιθικού πολιτισμού (2000 π.X.). Φέρει οπή στο άνω μέρος καμωμένη από ανθρώπινο χέρι, ηλιακό σύμβολο. Ήταν τοποθετημένος στην είσοδο μεγαλιθικού τυφικού βασιλικού μνημείου. Κατά το θερινό ηλιοστάσιο (21-22 Ιουνίου) οι ακτίνες του ήλιου ευθυγραμμίζονταν με την οπή, από την οποία περνώντας φώτιζαν το εσωτερικό του μνημείου.
Μεγαλιθικές δοκοί της Καμαμιθάσας
Πολύ μεγάλες στήλες από γάββρο λίθο της περιοχής που έχουν δεχθεί επεξεργασία από ανθρώπινο χέρι. Αποτελούν μονολιθικούς δοκούς με τις οποίες ήταν κτισμένο βασιλικό ταφικό μνημείο της μεγαλιθικής εποχής (2000 π. X.), εποχή των Μυκηναίων. Οι Μυκηναίοι δεν έθαβαν τους άνακτες, βασιλείς, μέσα στη γη, όπως όλους τους άλλους, αλλά σε μνημεία ταφικά που έκτιζαν στην επιφάνεια. Η ύπαρξη βασιλικού τάφου εδώ δηλώνει ότι η Καλαμιθάσα αποτελούσε βασίλειο επί Μυκηναίων.
