Στον πληθωρισμό και τη διαμόρφωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών εστιάζει το δελτίο οικονομικών εξελίξεων της Alpha Bank για τη δεύτερη εβδομάδα του Φεβρουαρίου. Οπως επισημαίνει η έκθεση της τράπεζας, ο πληθωρισμός έπληξε σημαντικά την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών κατά το πρώτο 9μηνο του 2023, όμως το διαθέσιμο εισόδημα σημείωσε μεγαλύτερη αύξηση, διαμορφώνοντας έτσι ένα θετικό αποτέλεσμα στην αγοραστική δύναμη των καταναλωτών.
Μάλιστα, εκτιμάται ότι το μέσο ετήσιο ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα θα σημειώσει περαιτέρω αύξηση εντός του τρέχοντος έτους κατά 1,4%, υπολογίζοντας τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις που περιλαμβάνονται στον κρατικό προϋπολογισμό. Τη θετική αυτή δυναμική συνδιαμορφώνουν σύμφωνα με την τράπεζα τρεις κεντρικοί παράγοντες: (α) η περαιτέρω μείωση του ποσοστού ανεργίας, που έφτασε το 9,2% τον περασμένο Δεκέμβριο, που αποτελεί χαμηλό ρεκόρ από τον Μάιο του 2009, (β) τα μέτρα ενίσχυσης των εισοδημάτων που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό του 2024, συνολικού ύψους 2,4 δισ. ευρώ και (γ) οι επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ωστόσο, η εκτίμηση αυτή γίνεται με επιφύλαξη, καθώς η υποτονική μεγέθυνση των οικονομιών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και η γεωπολιτική αστάθεια που προκαλούν οι κρίσεις σε Μέση Ανατολή, Ερυθρά Θάλασσα και Ουκρανία ενδέχεται να έχουν περαιτέρω επιπτώσεις τόσο στα τουριστικά έσοδα, όσο και στην πορεία του πληθωρισμού.
Πληθωριστικές πιέσεις
Το διαθέσιμο εισόδημα κινήθηκε ανοδικά με ρυθμό 7,4% κατά το πρώτο 9μηνο του 2023 σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022, φέρνοντας αύξηση της κατανάλωσης κατά 6,9% μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2023. Ωστόσο, οι επίμονες πληθωριστικές πιέσεις που διατήρησαν τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) σε υψηλά επίπεδα κατά το πρώτο 9μηνο του 2023 (4,4%) οδήγησαν εν τέλει σε μια περιορισμένη αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος.
Η άνοδος του διαθέσιμου εισοδήματος κατά τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2023 προήλθε πρωτίστως από το εισόδημα εξαρτημένης εργασίας και δευτερευόντως από το λειτουργικό πλεόνασμα/μεικτό εισόδημα των αυτοαπασχολούμενων και των ατομικών επιχειρήσεων. Το εισόδημα περιουσίας και οι καθαρές κοινωνικές μεταβιβάσεις επίσης συνεισέφεραν θετικά στην άνοδο του διαθέσιμου εισοδήματος στο πρώτο και το δεύτερο τρίμηνο πέρυσι, όμως ο αντίκτυπός τους ήταν αρνητικός κατά το τρίτο τρίμηνο. Περνώντας στην πλευρά των υποχρεώσεων, δηλαδή των παραγόντων που αφαιρούν χρήματα από το οικογενειακό πορτοφόλι, οι βασικοί παράγοντες που διαμόρφωσαν το διαθέσιμο εισόδημα είναι οι κοινωνικές εισφορές και οι άμεσοι φόροι.
Ανοδικά κινήθηκε κατά το 2023 και η καταναλωτική πίστη, που μεταφράζεται στην πρόσβαση των καταναλωτών σε δάνεια ή άλλη πίστωση, και η οποία διαμορφώθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο στο 3,4%. Ωστόσο, πτωτική τάση έχει τόσο στη χώρα μας, όσο και εν γένει στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η αποταμίευση. Η ακαθάριστη αποταμίευση γνώρισε μεγάλη αύξηση κατά την περίοδο της πανδημίας, όμως κινείται με αρνητικούς ρυθμούς από τις αρχές του 2022, που σημαίνει ότι ένα μέρος της κατανάλωσης χρηματοδοτείται από τις αποταμιεύσεις των νοικοκυριών.
