Σε μια ενδιαφέρουσα μελέτη που πρόκειται να δημοσιευτεί, η ολλανδή πολιτική φιλόσοφος Ινγκριντ Ρόμπεϊνς θέτει ένα ερώτημα που πολύ σπάνια τίθεται στην κυρίαρχη πολιτική. Οταν πρόκειται για το προσωπικό εισόδημα και τα περιουσιακά στοιχεία των υπερπλούσιων, πόσο είναι πάρα πολύ; Η απάντηση, προτείνει, θα πρέπει να είναι οτιδήποτε πάνω από 10 εκατομμύρια ευρώ. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να παρέμβει η φορολογία, ανακατανέμοντας το πλεόνασμα για το κοινό καλό.
Η Ινγκριντ Ρόμπεϊνς δεν είναι αφελής. Σκέφτεται ότι το ποσό των 10 εκατομμυρίων ευρώ είναι ένα κατευθυντήριο ιδανικό που πρέπει να επιδιώξουμε, αλλά είναι απίθανο να γίνει ποτέ πραγματικότητα, δεδομένης της τρέχουσας κατάστασης του κόσμου. Ωστόσο, η προκλητική της παρέμβαση είναι πολύτιμη, γιατί εφιστά την προσοχή σε έναν περίεργο διαχωρισμό: καθώς οι πλούσιοι γίνονται σταθερά πλουσιότεροι τον τελευταίο καιρό, απολαμβάνουν τα οφέλη της ελεύθερης κυκλοφορίας κεφαλαίων, των αυξήσεων των τιμών των μετοχών και της αύξησης της αξίας των περιουσιακών στοιχείων, η πολιτική συζήτηση για φόρο περιουσίας μόλις που ακούγεται.
Ο άσχημος συνδυασμός υποφορολογημένου ιδιωτικού πλούτου και δημόσιας λιτότητας όχι μόνο παρεμποδίζει την αναγκαία και ευρείας βάσης οικονομική ανανέωση. Αποτελεί ενεργό πηγή κοινωνικών διαιρέσεων, δυσαρέσκειας και διαβρωτικών θεωριών συνωμοσίας – σε βαθμό που θέτει σε κίνδυνο την υγεία των δημοκρατιών.
Η Ινγκριντ Ρόμπεϊνς δεν είναι η μόνη που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Σε ένα άλλο νέο βιβλίο, ο βουλευτής των Εργατικών και πρώην υπουργός Οικονομικών Λάιαμ Μπιρν εγείρει παρόμοια σημεία σχετικά με την ομαλοποίηση της «παράλογης ευημερίας» στην εποχή μας. Την περασμένη εβδομάδα έκθεση που δημοσιεύθηκε από την Oxfam διαπίστωσε ότι, ενώ οι μισθοί περισσότερων από 800 εκατομμυρίων εργαζομένων απέτυχαν να συμβαδίσουν με τον πληθωρισμό, ο πλούτος των δισεκατομμυριούχων έχει αυξηθεί τρεις φορές πιο γρήγορα από το 2020.
Επομένως η προοπτική να βρει τον δρόμο της οποιαδήποτε εκδοχή της έννοιας «περιορισμού» (του τεράστιου πλούτου) σε ένα μανιφέστο, είναι μακρινή. Είναι όμως καιρός ειδικά τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα να δείξουν λιγότερο σεβασμό προς τα συμφέροντα των πολύ πλούσιων σε ολοένα και πιο άνισες κοινωνίες. Υποστηριζόμενοι από τον Τομά Πικετί, μεταξύ άλλων, δύο σοσιαλδημοκράτες ευρωβουλευτές έχουν ξεκινήσει ψήφισμα πολιτών που ζητούν ευρωπαϊκό φόρο πλούτου για να βοηθήσει στη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης. Ενα εκατομμύριο υπογραφές θα σήμαινε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έπρεπε να τους ακούσει. Αλλά όταν πρόκειται για ερωτήσεις τύπου «πόσο είναι πάρα πολύ;», δεν πρέπει να αφήνεται στους μεμονωμένους πολίτες η πρωτοβουλία.
