Μαύρα σύννεφα συσσωρεύονται τις τελευταίες εβδομάδες στην ευρωζώνη στον απόηχο μιας σειράς κακών οικονομικών στοιχείων. Η πολιτική κατάσταση, τα οικονομικά και η πορεία των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιδεινώνουν το ευρώ, οδηγώντας το κοινό νόμισμα προς την ισοτιμία με το δολάριο. Ακόμη και ο μεγαλύτερος διαχειριστής περιουσιακών στοιχείων της Ευρώπης, η Amundi SA, λέει ότι μια ισοτιμία 1 προς 1 θα μπορούσε να συμβεί μέχρι το τέλος του έτους. Η Ευρώπη μπορεί να μην βρίσκεται σε υπαρξιακή κρίση, αλλά σίγουρα βρίσκεται σε δύσκολη θέση.
Το ευρώ βυθίζεται στα απόνερα μιας πανίσχυρης αμερικανικής οικονομίας, κεφαλαιαγοράς και δολαρίου. Προς απογοήτευση όλων, φαίνεται να έχει χάσει τον έλεγχο, με την όποια πορεία να υπαγορεύεται, όπως φαίνεται, από το τι μπορεί -ή δεν μπορεί- να κάνει ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Σε πλήρη αντίθεση με την εικόνα στασιμότητας της ανάπτυξης στην Ευρώπη, το GDPNow της Atlanta Fed “δείχνει” αύξηση του αμερικανικού ΑΠΕ το τέταρτο τρίμηνο κατά 2,6% – γεγονός που υποδηλώνει ένα θετικό υπόβαθρο για περαιτέρω κέρδη του δολαρίου.
Έρχονται “μαύρες ημέρες” για το ευρώ;
Το ευρώ έχει υποχωρήσει σε χαμηλό διετίας έναντι του δολαρίου. Δεν είναι το μόνο που λυγίζει μπροστά στο δολάριο. Η λίρα είναι επίσης υποτονική, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο ανακοινώνει επίσης μάλλον αρνητικά οικονομικά στοιχεία. Αν και το κοινό νόμισμα δεν βρίσκεται ακόμη σε ελεύθερη πτώση, δεν υπάρχει κάποια σαφή ελπίδα στον ορίζοντα. Οποιαδήποτε ανάκαμψη στην αγορά συναλλάγματος είναι πολύ πιο πιθανό να προέλθει από περιορισμένα κέρδη για το δολάριο παρά από εγχώριες εξελίξεις.
Το πολιτικό τοπίο είναι ένα χάος, με τη Γερμανία να ακολουθεί πλέον τον δρόμο που χάραξε η Γαλλία. Οι δύο μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες, συμπτωματικά, ηγούνται επίσης της οικονομικής ύφεσης, με το γερμανικό ΑΕΠ το γ’ τρίμηνο να αναθεωρείται προς τα κάτω στο 0,1%. Η επιχειρηματική δραστηριότητα στην ευρωζώνη συρρικνώθηκε στο 48,1 τον Νοέμβριο από 50 τον προηγούμενο μήνα, υποχωρώντας για τέταρτη φορά φέτος – αυτή τη φορά, φαίνεται ότι θα δυσκολευτεί να ανακάμψει σε ρυθμούς ανάπτυξης. Ο δείκτης PMI για τον τομέα της μεταποίησης της ευρωζώνης υποχώρησε και πάλι στο 45,2, με τον κλάδο να είναι σαφώς σε ύφεση. Βάσει αυτής της ζοφερής εικόνας, τόσο ο γαλλικός όσο και ο γερμανικός δείκτης υποχώρησαν στο 43,2. Ακόμη πιο ανησυχητική είναι η πτώση στις υπηρεσίες στο 49,2 από 51,6 τον Οκτώβριο. Από πού θα προέλθει τώρα η ανάπτυξη;
Η Γαλλία βαδίζει σε τεντωμένο σχοινί, μαζί με την Ιταλία, αντιμέτωπη με τον τρόπο που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αποφασίσει να χειριστεί την κατάφωρη υπέρβαση δαπανών, που παραβιάζει τους κανόνες της ΕΕ για το έλλειμμα. Ο Γάλλος πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ δυσκολεύεται να περάσει από την Εθνοσυνέλευση το πακέτο προϋπολογισμού για το 2025.
Ο Μπαρνιέ μπορεί να παρακάμψει το Κοινοβούλιο, αλλά αν η κυβέρνησή του χάσει στη συνέχεια την ψήφο εμπιστοσύνης, ενδέχεται να καταρρεύσει ολόκληρος ο πολιτικός πύργος από τραπουλόχαρτα. Οι Βρυξέλλες μπορεί να αποφασίσουν ότι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να τον στείλουν πίσω για “επανεξέταση”. Οι δημοσιονομικοί κανόνες είναι αναγκαίοι καθώς συγκρατούν ολόκληρο το project του ευρώ, ακόμη και αν δεν είναι ευχάριστο να περιορίζονται οι κρατικές δαπάνες σε μια εποχή ύφεσης των οικονομιών και μείωσης των φορολογικών εσόδων.
Τα βιομηχανικά προβλήματα της Γερμανίας είναι γνωστά, ωστόσο οποιαδήποτε μελλοντική πιθανή αλλαγή του φρένου χρέους της πρέπει να συνοδεύεται από μια νέα οικονομική συμφωνία για την ευρωζώνη. Η προσέγγιση μιας αναπόφευκτης παράκαμψης των κανόνων έχει χαρακτηρίσει την ΕΕ καθ’ όλη τη διάρκεια της περιπετειώδους διαδρομής της. Το γερµανικό Συνταγµατικό Δικαστήριο αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στα φιλόδοξα σχέδια που παρουσίασε τον Σεπτέμβριο ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι. Οι ελπίδες για μια επανάληψη του σχεδίου ανάκαμψης μετά την πανδημία ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ (840 δισεκατομμυρίων δολαρίων) – ενδεχομένως με το μανδύα μέτρων για την Άμυνα και για τον στόχο κλιματικής ουδετερότητας – μπορεί να διαψευστούν. Παρ’ όλα αυτά, η realpolitik υπαγορεύει στις Βρυξέλλες να αντιδράσει πριν να είναι πολύ αργά.
Αυτό μας φέρνει στην ΕΚΤ. Η πρόεδρος Κριστίν Λαγκάρντ απηύθυνε την Παρασκευή έκκληση προς το μπλοκ να οργανωθεί σχετικά με την -ανύπαρκτη ακόμη- Ένωση Κεφαλαιαγορών. Ωστόσο, το Διοικητικό Συμβούλιο εξέπεμψε ένα ακόμη πιο σοβαρό μήνυμα – η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να αναλάβει ολόκληρο το οικονομικό βάρος – οι μειώσεις των επιτοκίων θα είναι αναποτελεσματικές αν δεν συνοδευτούν από δημοσιονομικές προσπάθειες. 
Όταν τα “περιστέρια” φωνάζουν – όπως αρκετοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ την περασμένη εβδομάδα – η αγορά συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης κινείται προς την κατεύθυνση μιας πιο επιθετικής μείωσης του επίσημου επιτοκίου καταθέσεων, με τις προσδοκίες να μετατοπίζονται πλέον κατά το ήμισυ προς μια κίνηση έκτακτης ανάγκης ύψους 50 μονάδων βάσης. Μια μείωση κατά ένα τέταρτο της μονάδας στο 3% στη συνεδρίαση της 12ης Δεκεμβρίου υπαινίχθηκε κατά την τελευταία συνεδρίαση- ο Frederik Ducrozet, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας στην Pictet Wealth Management, σημειώνει ότι μπορεί να ήταν ένα λάθος πολιτικής.
Τα στοιχεία για τον πληθωρισμό της ευρωζώνης τον Οκτώβριο που αναμένεται να ανακοινωθούν στις 29 Νοεμβρίου είναι πιθανό να παρουσιάσουν άνοδο στις κύριες μετρήσεις, αντικατοπτρίζοντας την απότομη αύξηση που παρατηρήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό μπορεί να ωθήσει τα “γεράκια” στην ΕΚΤ να αντιταχθούν στην επιτάχυνση του ρυθμού χαλάρωσης για την επίτευξη του μυθικού “ουδέτερου” επιτοκίου ώστε να εξισορροπηθεί η απασχόληση και οι τιμές. Οι τρέχουσες εκτιμήσεις τοποθετούν αυτό το ποσοστό κάπου κοντά στο 2%, ο στόχος της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό. Ωστόσο, αυτό μας φέρνει στον πυρήνα του ερωτήματος “γιατί το ευρώ είναι αδύναμο”. Το “ουδέτερο” επιτόκιο για την ευρωζώνη είναι κατά πολύ χαμηλότερο από ό,τι στις ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο. 
Οι τιμές των futures προβλέπουν ότι το επιτόκιο της ΕΚΤ θα διαμορφωθεί στο 1,75% μέχρι το επόμενο καλοκαίρι, αντιστρέφοντας κατά το ήμισυ τη “σύσφιξη” κατά 450 μονάδες από τον Ιούλιο του 2022 έως τον Σεπτέμβριο του 2023.
Το μάθημα που πρέπει να αντλήσουμε από την πανδημία είναι ότι ένα μείγμα δημοσιονομικών και νομισματικών κινήτρων μπορεί να είναι εξαιρετικά ισχυρό. Ο συνδυασμός στήριξε την οικονομία της ζώνηςτου ευρώ, αλλά διήρκησε πολύ και υποδαύλισε τον πληθωρισμό. Η ΕΚΤ μπορεί να αναγκαστεί να μειώσει τα επιτόκια με μεγαλύτερο σθένος – αλλά αν το ευρώ δεν πρόκειται να μειωθεί απότομα έναντι του δολαρίου, οι Βρυξέλλες χρειάζονται ένα δημοσιονομικό plan B – και μάλιστα σύντομα. Τα ζεύγη νομισμάτων συχνά περιστρέφονται γύρω από τις σχετικές διαφορές των επιτοκίων – αλλά οι προσδοκίες για την ανάπτυξη είναι η πραγματική κινητήρια δύναμη, και βάσει αυτού του μέτρου, η πτώση του ευρώ στην τιμή του δολαρίου ή κάτω από αυτή μοιάζει πιο πιθανή.
BloombergOpinion
Πηγή: philenews.com
