Το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα των ΗΠΑ, όπως εκπροσωπείται από τον εν ενεργεία πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, “φαίνεται πως θέλει να εξασφαλίσει ότι θα ξεκινήσει τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο πριν ο πατέρας μου έχει την ευκαιρία να φέρει την ειρήνη και να σώσει ζωές”.
Αυτό ανάρτησε στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Χ ο υιός του νεοεκλεγέντος προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ. Αρκετοί υποστηρικτές του Τραμπ σχολίασαν επίσης αρνητικά τις πρόσφατες εξελίξεις, αναφέροντας πως κανείς δεν περίμενε ότι ο Τζο Μπάιντεν θα κλιμάκωνε τη σύγκρουση στην Ουκρανία κατά τη μεταβατική περίοδο, ενώ κάποιοι λιγότερο μετριοπαθείς σχολίασαν ότι “είναι σαν να ξεκινάει έναν καινούριο πόλεμο”.
Η αγανάκτησή τους, πραγματική ή προσποιητή, αφορά το “πράσινο φως” που έδωσε ο Μπάιντεν στους Ουκρανούς για χρήση αμερικανικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς εντός ρωσικού εδάφους, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά από την έναρξη του πολέμου.
Συγκεκριμένα, ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ επέτρεψε στις ουκρανικές δυνάμεις να χρησιμοποιήσουν τα συστήματα Army Tactical Missile Systems (ATACMS), που έχουν εμβέλεια έως και 300 χιλιόμετρα. Κατόπιν της έγκρισης, η Ουκρανία προχώρησε στην εκτόξευση μιας σειράς τέτοιων πυραύλων σε ρωσικό έδαφος – και όχι σε περιοχές εντός Ουκρανίας υπό ρωσική κατοχή -, στοχεύοντας μια αποθήκη πυρομαχικών. Μένει να αποδειχθεί εάν η Γαλλία και η Βρετανία, χώρες που επίσης έχουν προμηθεύσει την Ουκρανία με αντίστοιχα όπλα, θα ακολουθήσουν το παράδειγμα του Μπάιντεν.
Η εν λόγω εξέλιξη ήταν εδώ και καιρό αναμενόμενη, από μόνη της, ωστόσο, δεν πρόκειται να αλλάξει δραματικά την έκβαση του πολέμου. Η αποστολή άλλων όπλων στην Ουκρανία, από δυτικά τανκς μέχρι F-16, δεν ανέτρεψε υπέρ της την κατάσταση. Πέραν των αντιδράσεων των Ρεπουμπλικανών όμως, αποτελεί πράγματι “κλιμάκωση” και συνιστά προσπάθεια υπονόμευσης των πιθανοτήτων του Τραμπ να δώσει άμεσα τέλος στον πόλεμο, όπως υποσχέθηκε;
Ο προφανής λόγος για τη μεταστροφή του Μπάιντεν είναι ότι ο Πούτιν… κλιμάκωσε πρώτος, καλώντας τους συμμάχους από τη Βόρεια Κορέα να συμμετάσχουν στις πολεμικές επιχειρήσεις στο πλευρό της Ρωσίας. Κάπως έτσι, Ρώσοι και Βορειοκορεάτες συγκεντρώνονται για μια αντεπίθεση με στόχο την ανακατάληψη της ρωσικής περιοχής του Κουρσκ. Παράλληλα, η Ρωσία έχει εντείνει τους βομβαρδισμούς στις ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας, επιδιώκοντας να κάνει τον ουκρανικό χειμώνα ψυχρό, σκοτεινό και θανατηφόρο.
Το ερώτημα ως προς το αν οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να έχουν φέρει την Ουκρανία σε καλύτερη στρατηγική θέση, επιτρέποντας νωρίτερα την χρήση των ATACMS ή παρέχοντας βοήθεια ταχύτερα και πιο αποφασιστικά, είναι δύσκολο να απαντηθεί. Τα αίτια της διστακτικότητας του Μπάιντεν ωστόσο είναι ξεκάθαρα: Ο Αμερικανός πρόεδρος ήθελε να αποφύγει να υπερβεί τις “κόκκινες γραμμές” του Πούτιν και να προκαλέσει μια άμεση αντιπαράθεση μεταξύ αμερικανικών και ρωσικών δυνάμεων ή, ακόμη χειρότερα, μια ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας ή της Δύσης με τακτικά πυρηνικά όπλα.
Εδώ και χίλιες ημέρες (δηλαδή από την αρχή της εισβολής), η Ουάσινγκτον και άλλες δυνάμεις του ΝΑΤΟ προσπαθούν να αξιολογήσουν κατά πόσο οι πυρηνικές απειλές του Πούτιν είναι αξιόπιστες. Παρά τις όποιες διαφωνίες, το μόνο βέβαιο είναι ότι αυτές δε μπορούν να αγνοηθούν, ειδικά μετά και την πρόσφατη, πιο επιθετική αναθεώρηση του πυρηνικού δόγματος της Ρωσίας.
Τον Σεπτέμβριο η Μόσχα είχε δηλώσει ότι θα μπορούσε να απαντήσει με πυρηνικά όπλα σε “επιθετική ενέργεια κατά της Ρωσίας από οποιοδήποτε μη πυρηνικό κράτος”, εάν ο επιτιθέμενος έχει “τη συμμετοχή ή την υποστήριξη ενός πυρηνικά εξοπλισμένου κράτους”. Αυτή η διατύπωση έχει ξεκάθαρο αποδέκτη την Ουκρανία και τους πυρηνικά εξοπλισμένους υποστηρικτές της, δηλαδή τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία. Την Τρίτη λοιπόν ο Πούτιν ενέκρινε και επίσημα το νέο δόγμα.
Η κίνηση του Μπάιντεν πάντως έρχεται την κατάλληλη στιγμή. Αναμένοντας την επίσημη ανάληψη καθηκόντων από τον Ντόναλντ Τραμπ και μαζί την αυγή μιας νέας, απρόβλεπτης εποχής για τις παγκόσμιες γεωπολιτικές εξελίξεις, ο Βλαντιμίρ Πούτιν επιχειρεί να γίνει ολοένα και πιο επιθετικός στην Ουκρανία, προκειμένου να αποκτήσει μεγαλύτερη ισχύ. Όσο περισσότερα εδάφη – ή άλλους μοχλούς ελέγχου – κατέχει η Ρωσία, τόσο ισχυρότερη θα είναι η διαπραγματευτική του θέση όχι τόσο απέναντι στο Κίεβο, αλλά απέναντι στον Τραμπ.
Ταυτόχροντα, ο Πούτιν δεν θα επέλεγε να καταφύγει στη χρήση πυρηνικών όπλων για τους δύο μήνες που μεσολαβούν ως την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε την απώλεια της υποστήριξης της Κίνας, την οποία έχει καλλιεργήσει με μεγάλη επιμέλεια, καθώς και των χωρών του Παγκόσμιου Νότου – από την Ινδία μέχρι την Αφρική. Επιπλέον, θα κατέστρεφε μονομιάς τη σχέση του με τον Ντόναλντ Τραμπ, την οποία αμφότεροι οι ηγέτες θεωρούν θεμελιώδη για τις φιλοδοξίες τους.
Ολόκληρη η ρητορική του Τραμπ για την εθνική ασφάλεια, όσο ασαφής κι αν είναι, βασίζεται στη φράση “ειρήνη μέσω ισχύος“. Βάσει αυτού, θα ήταν αναγκασμένος να απαντήσει ακόμα και σε μια περιορισμένη ρωσική πυρηνική επίθεση με μια εντυπωσιακή στρατιωτική ενέργεια. Αυτό άλλωστε ήταν και το plan b του Μπάιντεν από το 2022. Ο Πούτιν δεν θέλει να ανεβάσει τόσο πολύ το θερμόμετρο. Εάν προβεί σε αντίποινα για τους ATACMS πριν την ημέρα της ορκωμοσίας, πιθανότατα θα το κάνει μέσω επιχειρήσεων σε “γκρίζες ζώνες”. Για παράδειγμα, δεν είναι τυχαίο ότι πριν λίγες μέρες κόπηκαν δύο υποθαλάσσια καλώδια που συνδέουν χώρες του ΝΑΤΟ στη Βαλτική.
Αυτό που φαίνεται να μην κατανοούν ο Τραμπ Τζούνιορ και άλλα μέλη της μεταβατικής ομάδας είναι ότι ο Μπάιντεν, με την απόφαση για τους ATACMS, έχει κάνει στον διάδοχό του ένα τακτικό “δώρο”. Πέτυχε να απαντήσει στην κλιμάκωση από πλευράς Πούτιν με έναν μετρημένο τρόπο, ενώ ενίσχυσε και την Ουκρανία απέναντι στην κλιμακούμενη ρωσική επίθεση. Το συγκεκριμένο βήμα απαλλάσσει τον Τραμπ από την υποχρέωση νέας κλιμάκωσης, δίνοντας του παράλληλα ένα διαπραγματευτικό πλεονέκτημα εν όψει των επικείμενων συζητήσεων με τον Ρώσο πρόεδρο.
Μια εναλλακτική θεωρία για την άδεια χρήσης των ATACMS είναι ότι αποτελεί μέρος μιας προσπάθειας του Μπάιντεννα “θωρακίσει” την πολιτική των ΗΠΑ από τον Τραμπ. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση επιταχύνει την αποδέσμευση των υπόλοιπων 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το πακέτο βοήθειας προς την Ουκρανία που έχει εγκρίνει το Κογκρέσο, ώστε ο Τραμπ να μην προχωρήσει σε τυχόν αναστολή του. Ο Μπάιντεν όμως γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν μπορείς να “θωρακίσεις” τίποτα απέναντι σε έναν πρόεδρο που χαρακτηρίζεται (και υπερηφανεύεται) για την απρόβλεπτη συμπεριφορά του.
Η πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι ο Μπάιντεν δρα με υπευθυνότητα, ως ένας πρόεδρος που παραδίδει τη σκυτάλη σε έναν άλλο, ακόμα κι αν τον απεχθάνεται. Στο πλαίσιο αυτής της μετάβασης, δίνει στον Τραμπ πλεονεκτήματα σε σχέση με το ουκρανικό, τα οποία θα παίξουν σημαντικό ρόλο στις μελλοντικές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.
Ο Πούτιν αντιλαμβάνεται τη στρατηγική και σίγουρα δεν του αρέσει. Ελπίζει ότι ο Τραμπ θα θυσιάσει μια εξασθενημένη Ουκρανία, ώστε η Ουάσινγκτον, η Μόσχα και άλλες πρωτεύουσες να μπορέσουν να χωρίσουν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής. Οποιαδήποτε ενίσχυση των Ουκρανών δυσκολεύει την υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου.
Οι μόνοι που δεν αντιλαμβάνονται την ουσία που κρύβεται πίσω από την κίνηση με τους ATACMS – ή προσποιούνται ότι δεν την καταλαβαίνουν επειδή βρίσκονται ακόμα σε προεκλογικό ρυθμό – είναι ο Τραμπ Τζούνιορ και οι υποστηρικτές του. Με το να ενισχύει τους Ουκρανούς, ο Μπάιντεν βοηθά τον Τραμπ να υποχρεώσει τον Πούτιν να διαπραγματευτεί. Και ο Τραμπ, που θεωρεί τον εαυτό του ικανό διαπραγματευτή, θα έπρεπε να είναι ευγνώμων.
BloombergOpinion
Πηγή: philenews.com
