Καθώς η κρίσιμη διαδρομή γιαφορολογική μεταρρύθμιση ξεκίνησε, είναι σημαντικό να υιοθετηθεί μια ολοκληρωμένη πολιτική που να ενσωματώνει όχι μόνο τις άμεσες φορολογίες, αλλά και τον Φ.Π.Α. και την δικαιοσύνη. Μέσα από την πρόσφατη παρουσίασή μας στο συνέδριο φορολογίας, τονίστηκε η αναγκαιότητα της παράλληλης μεταρρύθμισης του Φ.Π.Α. και του συστήματος φορολογικής δικαιοσύνης όπου πρακτικές προτάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε ένα πραγματικά ολιστικό μετασχηματισμό.
Ανάγκη για Μεταρρύθμιση Φ.Π.Α.
Ο Φ.Π.Α. λειτουργεί ως πυρήνας εσόδων για τα κράτη της ΕΕ, και διέπεται από ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που επιτρέπει μερική ευελιξία για εναρμόνιση. Η Κύπρος έχει την ευχέρεια να προσαρμόσει κάποιες πολιτικές Φ.Π.Α. ώστε να εξυπηρετούν καλύτερα το οικονομικό της περιβάλλον. Η Ευρωπαϊκή Οδηγία παρέχει επιλογές και προαιρετικά μέτρα όπου επιτρέπεται εθνική ερμηνεία. Μια στοχευμένη εναρμόνιση Φ.Π.Α. μπορεί να απλοποιήσει το σύστημά μας, ενισχύοντας τα κρατικά έσοδα και αυξάνοντας τις επενδύσεις.
Κάλεσμα για Μεταρρυθμίσεις Φ.Π.Α.
Εστιάζοντας στις καλύτερες πρακτικές της ΕΕ, μπορούν να αξιοποιηθούν τομές Φ.Π.Α.. όπως οι παρακάτω προτάσεις:
- Επιλογή φορολόγησης (Φ.Π.Α) επί Ακίνητης Ιδιοκτησίας: Με την Κύπρο να έχει εφαρμόσει μια μοναδική στο είδος της υποχρέωση[1] επιβολής Φ.Π.Α. στις εμπορικές μισθώσεις[2], ίσως τώρα να είναι ο κατάλληλος χρόνος να προχωρήσουμε στην επιλογή φορολόγησης για συναλλαγές ακινήτων. Η μετάβαση σε ένα προαιρετικό μοντέλο επιλογής Φ.Π.Α., όπου οι φορολογούμενοι μπορούν να εντάξουν τις συναλλαγές ακίνητης ιδιοκτησίας σε φορολόγηση, θα επέτρεπε διεκδίκηση Φ.Π.Α. στα έξοδα τους. Αυτό θα έχει αντίκτυπο σε πωλήσεις και μισθώσεις, συμπεριλαμβανομένου των τομέων φοιτητικής στέγασης, εμπορικών και οικιστικών μισθώσεων.
- Στoχευμένη Επιλογή Φορολόγησης για Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες: Η επιλογή φορολόγησης μπορεί να επεκταθεί και σε επιλεγμένες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, δημιουργώντας ένα ελκυστικό περιβάλλον για τις εταιρείες στους τομείς των fintech που φιλοξενούνται στην Κύπρο.
- Αναθεωρημένη Μεταχείριση Συγκροτημάτων Φ.Π.Α.: Άμεσα θα μπορούσε να προχωρήσει η επικαιροποίηση της νομοθεσίας για Συγκροτήματα Φ.Π.Α. Οι Εταιρείες Συμμετοχών και χρηματοοικονομικών (Ηolding and Financial) αποκλείονται ως προς την ένταξη τους σε Συγκροτήματα Φ.Π.Α., κάτι που υπονομεύει τις προσπάθειες για καθιέρωση της Κύπρου ως ελκυστικό προορισμό headquartering. Επιτρέποντας σε αυτές τις οντότητες, να συμμετάσχουν σε Συγκροτήματα Φ.Π.Α., υπό προϋποθέσεις προς μετριασμό απώλειας κρατικών εσόδων, οι συναλλαγές μεταξύ συνδεδεμένων μερών εντός του Συγκροτήματος θα αγνοούνται, αποτελώντας ένα χρήσιμο διοικητικό εργαλείο.
- Εφαρμογή Αναβαλλόμενης Λογιστικής για Εισαγωγές: Η Κύπρος με ακόμη τρία κράτη μέλη δεν προσφέρει αναβαλλόμενη λογιστική για τον Φ.Π.Α. στις εισαγωγές. Αυτός ο μηχανισμός δίνει την ευχέρεια ο Φ.Π.Α. να μην καταβάλλεται στο τελωνείο κατά την εισαγωγή αγαθών, αλλά μεταγενέστερα διαμέσου της δήλωσης Φ.Π.Α. του εισαγωγέα. Ενισχύοντας την ρευστότητα για τις εν λόγω επιχειρήσεις, το μέτρο αυτό μπορεί να εφαρμοστεί εύκολα ακόμη και εντός του 2025 συμβάλλοντας ώστε η Κύπρος να μετατραπεί σε κόμβο μεταποίησης.
- Βιωσιμότητα μέσω Μειωμένων Συντελεστών και Έκπτωσης Φ.Π.Α.: Βασιζόμενοι στους στόχους βιωσιμότητας, μπορεί να εξεταστεί η εφαρμογή μειωμένου συντελεστή Φ.Π.Α. για φωτοβολταικά και πράσινο εξοπλισμό, όπου επιτρέπεται από την Οδηγία. Αυτό έχουν πράξει ήδη άλλα κράτη και μπορεί να αποτελέσει μετριαστικό παράγοντα στην προτιθέμενη εισαγωγή πράσινων φόρων. Σε συνάρτηση με πιθανή άρση περιορισμών έκπτωσης Φ.Π.Α. Εισροών για «πράσινα» saloon αυτοκίνητα, μια τέτοια πρωτοβουλία θα συνδράμει στη μείωση εκπομπών άνθρακα.
Αναθεώρηση Φορολογικής Δικαιοσύνης;
Πέρα από τις προτάσεις μετασχηματισμού του πλαισίου Φ.Π.Α. είναι ουσιώδες να αναβαθμιστούν οι υπάρχουσες δομές φορολογικής δικαιοσύνης. Ένα διαφανές φορολογικό σύστημα σύμφωνα με την πρόσφατη ‘Έρευνα της EY για την Ελκυστικότητα της Κύπρου ως επενδυτικού προορισμού, μπορεί να ενισχύσει την αξιοπιστία της χώρας.
Υπάρχουν ενέργειες που μπορούν να πραγματοποιηθούν άμεσα, δεδομένου ότι η Κύπρος διαθέτει ήδη ιεραρχικό όργανο, επιφορτισμένο με την εξέταση ιεραρχικών φορολογικών προσφυγών, το Εφοριακό Συμβούλιο (ΕΦ.ΣΥ). Μια άμεση μεταρρύθμιση θα μπορούσε να είναι η ενίσχυση της ανεξαρτησίας του ΕΦ.ΣΥ. μέσω διορισμού ανεξάρτητων συμβούλων άμεσης φορολογίας και Φ.Π.Α. παράλληλα με τη διάθεση προϋπολογισμού για εκτέλεση των λειτουργιών του.
Παρακάτω προβάλλονται διαβήματα που μπορούν να ακολουθηθούν για την μετεξέλιξη της φορολογικής δικαιοσύνης:
- Ταχύτερη Λήψη Αποφάσεων: Με την πρόσφατη εύστοχη δημιουργία Ομάδας Φορολογικών Ενστάσεων, εντός τους Τμήματος Φορολογίας, απαρτιζόμενη από λειτουργούς χωρίς προηγούμενη εμπλοκή στις αμφισβητούμενες βεβαιώσεις, το επόμενο βήμα είναι να επανεξεταστεί η διάρκεια λήψης αποφάσεων. Οι ανοιχτές ενστάσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα (ακόμη εντός της νομοθετικής προθεσμίας των 3 ετών σε υποθέσεις άμεσης φορολογίας) υπονομεύουν την εμπιστοσύνη προς το φορολογικό σύστημα. Ομοίως, η προθεσμία που αφορά το ΕΦ.ΣΥ. για απόφαση εντός ενός έτους, θα μπορούσε να γίνει συντομότερη ως επιπρόσθετο πλεονέκτημα του Κυπριακού συστήματος, δεδομένου ότι οι φορολογικές διαφορές καθυστερούν την υλοποίηση μεγάλων συναλλαγών. Παραδείγματα όπως το Πορτογαλικό Φορολογικό Διαιτητικό Δικαστήριο που επιλύει το 20% των διαφορών σε μέσο χρόνο 4-5 μηνών αποτελεί βέλτιστη πρακτική.
- Ανάγκη για αποφάσεις επί φορολογικής ουσίας και νομιμότητας: Ενώ όλοι οι διαθέσιμοι μηχανισμοί επίλυσης διαφορών παρέχουν την ευκαιρία για ανεξάρτητο έλεγχο της ουσίας επί άμεσων φορολογιών – Φ.Π.Α., τα ζητήματα νομιμότητας σχετικά με δέουσα έρευνα και χρηστή διοίκηση μπορεί να καθυστερήσουν την τελεσίδικη έκβαση διαφορών λόγω της ανάγκης για επανεξέταση. Είναι σημαντικό στις φορολογικές διαφορές να διεξάγεται ακρόαση επί της ουσίας (που δεν συμβαίνει κατά τις διοικητικές προσφυγές στο Δικαστήριο) για αποφυγή ανεπιθύμητων καθυστερήσεων.
- Αναβάθμιση του Εφοριακού Συμβουλίου: Αποτελεσματικός έλεγχος ουσίας μπορεί να επιτευχθεί μέσω κωδικοποιημένης διαδικασίας ακρόασης φορολογικών υποθέσεων με καθορισμένες προθεσμίες και προϋποθέσεις υποβολής εγγράφων. Μια άμεσα υλοποιήσιμη πρόταση είναι αυτή της μεταρρύθμισης της διαδικασίας του ΕΦ.ΣΥ., εντός των παραμέτρων του διοικητικού και συνταγματικού δικαίου, ώστε να διεξάγεται ακρόαση με ψηφιοποιημένη καταχώρηση δικογραφίας. Επιπρόσθετα, με νομοθετική τροποποίηση για διεξαγωγή φορολογικής διαδικασίας στα Αγγλικά, το περιβάλλον φορολογικής δικαιοσύνης θα είναι ακόμα πιο φιλόξενο για επενδυτές ξένων συμφερόντων. Θα χρειαστεί να εφοδιαστεί με ανεξάρτητη συμβουλευτική υποστήριξη το Εφοριακό ώστε να πετύχει επανασχεδιασμό των εσωτερικών του λειτουργιών.
- Νέοι Τύποι Φορολογιών υπό ομοιόμορφη εξέταση προσφυγών: Η ανάπτυξη των μηχανισμών επίλυσης διαφορών θα πρέπει να επιτρέπει την ομοειδής (π.χ. να δοθεί αρμοδιότητα στο αναβαθμισμένο ΕΦ.ΣΥ.) εξέταση όλων των φόρων και τελών όπως οι δασμοί, οι καταναλωτικοί, πράσινοι, ψηφιακοί, ναυτιλιακοί φόροι. Οι προθεσμίες καταχώρησης και η διαδικασία προσφυγής θα πρέπει να είναι ομοιόμορφη για όλους τους τομείς φορολογίας.
Ιδανική Συγκυρία για προσθήκη Φ.Π.Α. και Φορολογικής Δικαιοσύνης στο Μετασχηματισμό
Η προτεινόμενη προσθήκη του Φ.Π.Α και η αναβάθμιση της δικαιοσύνης στη φορολογική μεταρρύθμιση αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για την Κύπρο να εκσυγχρονίσει ολιστικά το σύστημα της. Δεδομένου ότι βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο διαβούλευσης των προτάσεων για μετασχηματισμό άμεσης φορολογίας, είναι η στιγμή να ξεκινήσει μια δεύτερη φάση για να συμπεριληφθούν ο Φ.Π.Α. και η δικαιοσύνη.
Καταληκτικά, η ένταξη του Φ.Π.Α. και της δικαιοσύνης σε έναν αμέσως επόμενο γύρο μεταρρύθμισης θα είχε πολυάριθμα οφέλη. Οι παραπάνω προτάσεις μπορεί να αποτελέσουν κίνητρο για άμεση διαβούλευση, στην οποία τα ενδιαφερόμενα μέρη είναι πρόθυμα να συμβάλουν στην υλοποίηση ενός ρεαλιστικά αναβαθμισμένου φορολογικού πλαισίου.
Γιώργος Λιασή, Συνεταίρος – Έμμεσοι Φόροι, EY Cyprus Advisory
Σίμος Σίμου, Ανώτερος Διευθυντής – Πράσινοι Φόροι & Επίλυση Φορολογικών Διαφορών, Koukounis, Karaolis LLC (EY Law)
[1] υπό την αίρεση εθελοντικής επιλογής εξαίρεσης.
[2] με ενοικιαστές που έχουν δικαίωμα διεκδίκησης ΦΠΑ της τάξης του 90%.
Πηγή: philenews.com
