Της συντακτικής ομάδας του Bloomberg Opinion
Πολλά μπορούν να ειπωθούν για τιςφετινές εκλογές στις ΗΠΑ, σίγουρα όμως κανείς δε μπορεί να λοιδορήσει τους δύο αντιπάλους για έλλειψη ενέργειας ή απόκλιση από τις δεσμεύσεις τους. Ντόναλντ Τραμπ και Κάμαλα Χάρις επιδόθηκαν σε ένα διαγωνισμό καταστροφολογίας, αδιαφορώντας για το αν ο λόγος τους θέτει σε κίνδυνο την ίδια τη δημοκρατία. Παρά το χάσμα που τους χωρίζει ωστόσο, φαίνεται πως οι δύο υποψήφιοι κατάφεραν να συμφωνήσουν σε ένα μόνο πράγμα: ότι οι αρχές και οι κανόνες που διέπουν μια χρηστή διακυβέρνηση είναι αρκετά “ανιαροί” ώστε να βρουν θέση στην ατζέντα τους.
Ένας από αυτούς είναι η δημοσιονομική υπευθυνότητα. Μια κυβέρνηση που παραβλέπει αυτόν τον κανόνα, αργά ή γρήγορα θα βρεθεί σε δύσκολη θέση, ανεξαρτήτως των υπόλοιπων δεσμεύσεων της. Και όταν αυτό συμβεί, το πλήγμα για την οικονομία θα είναι βαρύ. Η προοπτική μιας δημοσιονομικής κρίσης στις ΗΠΑ όχι μόνο δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά αποτελεί έναν υπαρκτό κίνδυνο. Παρ’ όλα αυτά, δύσκολα κάποιος αναλυτής θα μπορέσει να ανασύρει στη μνήμη του προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση κατά την οποία το κρίσιμο ζήτημα της οικονομίας να αγνοήθηκε σε τέτοιο βαθμό, ή όπου ο λαϊκισμός για τους φόρους και τις δημόσιες δαπάνες να έφτασε σε τέτοια ανεξέλεγκτα επίπεδα.
Διότι όλο το προηγούμενο διάστημα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να παρακολουθήσει κανείς τις εξαγγελίες των δύο μονομάχων, που συχνά ξεπερνούσαν τα όρια του δυνατού. Κάθε ομιλία έγινε πεδίο νέων φορολογικών ελαφρύνσεων προς την εκάστοτε εκλογική βάση, ή υποσχέσεων για περισσότερες δαπάνες στην άμυνα ή στην ασφάλεια των συνόρων, για προσιτή στέγαση ή βελτίωση του συστήματος υγείας και ούτω καθεξής – πάντα ανάλογα με τις εκατέρωθεν προτιμήσεις.
Σε περίπτωση που υλοποιηθεί αυτή η αλόγιστη γενναιοδωρία, θα επιδεινώσει την ήδη άσχημη δημοσιονομική προοπτική. Φέτος, η κυβέρνηση θα εισπράξει φόρους που θα αντιστοιχούν περίπου στο 17% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, ποσοστό που κινείται κοντά στον μέσο όρο των τελευταίων 50 ετών. Την ίδια ώρα όμως, θα δαπανήσει περίπου το 24% του ΑΕΠ, σε σύγκριση με έναν μέσο όρο 21%. Το έλλειμμα της τάξης του 7% του ΑΕΠ που προκύπτει είναι σχεδόν διπλάσιο από το αναμενόμενο, παρά το γεγονός πως η οικονομία βρίσκεται σε πλήρη απασχόληση και αναπτύσσεται σταθερά. Η αναλογία του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ είναι στο 99%, διπλάσια από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο, ενώ με τις τρέχουσες πολιτικές προβλέπεται να ξεπεράσει το 122% μέχρι το 2034.
Και κάπου εδώ μπαίνουν στο παιχνίδι ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις. Αμφότεροι είχαν ανακοινώσει μια καταιγίδα νέων φορολογικών ελαφρύνσεων και αυξήσεων στις δαπάνες, αδιαφορώντας για το αν αυτές θα γιγαντώσουν το έλλειμμα. Αν και κανένας από τους δύο δε φρόντισε να δώσει διευκρινίσεις, γεγονός που καθιστά αδύνατο τον ακριβή υπολογισμό των συνεπειών, η Επιτροπή για έναν υπεύθυνο ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, ένας μη κομματικός φορέας, επιχείρησε μια λεπτομερή καταγραφή τους.
Σύμφωνα με τη μελέτη, το σχέδιο της Χάρις θα προσέθετε 4 τρισεκατομμύρια δολάρια χρέους στα 10 χρόνια μέχρι το 2035. Υποσχόταν περισσότερα από 7 τρισεκατομμύρια δολάρια σε φορολογικές ελαφρύνσεις και νέες δαπάνες, που εν μέρει θα αντισταθμίζονταν από υψηλότερα έσοδα. Οι παροχές περιελάμβαναν μεταξύ άλλων τη διατήρηση μεγάλου μέρους του νόμου για τις φορολογικές ελαφρύνσεις και τις θέσεις εργασίας του 2017 (ο οποίος αλλιώς θα έληγε το επόμενο έτος), την εξαίρεση των φιλοδωρημάτων από τον φόρο εισοδήματος και την αύξηση των δαπανών για την προσχολική εκπαίδευση και τη φροντίδα παιδιών. Οι αυξήσεις εσόδων θα προέρχονταν από υψηλότερους εταιρικούς φόρους και νέους φόρους στα έσοδα από επενδύσεις. Η αυξημένη δανειοδότηση προσθέτει περίπου 500 δισ. δολάρια σε τόκους, ενώ το προβλεπόμενο χρέος ανέρχεται στο 134% του ΑΕΠ μέχρι το 2035 και συνεχίζει να αυξάνεται.
Ακόμα κι έτσι, αυτή η ιστορικά πρωτοφανής απερίσκεπτη πρόταση, μοιάζει με … μοντέλο ακεραιότητας σε σύγκριση με τις προτάσεις του Τραμπ. Το σχέδιο του, πάντα σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, θα προσέθετε σχεδόν 8 τρισεκατομμύρια δολάρια χρέους μέχρι το 2035. Τα “δώρα” του μάλιστα ξεπερνούν τα 10 τρισ. δολάρια — περίπου τα μισά εκ των οποίων προέρχονται από την παράταση και την επέκταση των περικοπών του 2017, συν την εξαίρεση των παροχών Κοινωνικής Ασφάλισης, των υπερωριών και των φιλοδωρημάτων από τον φόρο εισοδήματος. Η νέα κύρια πηγή εσόδων θα ήταν οι δασμοί, που θα απέφεραν περίπου 2,5 τρισ. δολάρια. Σε αυτά, προσθέστε ένα επιπλέον τρισεκατομμύριο για τα κόστη εξυπηρέτησης χρέους και θα έχετε μια αναλογία χρέους προς το ΑΕΠ της τάξης του 143% μέχρι το 2035.
Με δυο λόγια, καμία εκ των δύο πολιτικών δεν αποτελεί βιώσιμο σενάριο. Το ερώτημα δεν είναι αν αυτή η ταχεία συσσώρευση χρέους θα σταματήσει, αλλά πότε και με πόση ζημιά. Και αντί να ασχοληθούν με αυτή την επερχόμενη κρίση, Ντόναλντ Τραμπ και Κάμαλα Χάρις επέλεξαν να την αγνοήσουν.
Από τη μία, οι προεδρικές εκστρατείες σπάνια δίνουν απαντήσεις σε κρίσιμα εθνικά ζητήματα. Από την άλλη όμως, η επόμενη μέρα των εκλογών βρίσκει τις ΗΠΑ πληγωμένες, με αρκετά ανοιχτά μέτωπα και πολλαπλούς λόγους ανησυχίας. Και η δημοσιονομική κατάρρευση είναι ψηλά στη σχετική λίστα.
Πηγή: philenews.com
