Table of Contents
Στα 1.649 υπολογίζει η εταιρεία αναλύσεων Vortexa τα δεξαμενόπλοια που έχουν δραστηριοποιηθεί από τον Ιανουάριο του 2021 έως τον Νοέμβριο του 2023 στη λεγόμενη «σκιώδη» ή «αδιαφανή» αγορά, όπως χαρακτηρίζει τρεις χώρες εξαγωγείς πετρελαίου, τη Ρωσία, τοΙράν και τηΒενεζουέλα.
Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι παρά τις κυρώσεις του G7 στη Ρωσία και τα μέτρα κατά του Ιράν οι συνολικές εξαγωγές αργού του Ιράν, της Ρωσίας και της Βενεζουέλας έφτασαν τα 5,7 εκατ. βαρέλια την ημέρα τον προηγούμενο Μάιο, σε υψηλό 4 ετών και αύξηση 15% σε ετήσια βάση. Οι εξαγωγές αργού των αδιαφανών αγορών ανήλθαν κατά μέσο όρο σε 5,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα το 2023, μια αύξηση 500.000 βαρελιών την ημέρα σε ετήσια βάση, γεγονός που συνιστά, όπως τονίζει η Vortexa, μια ολοένα και πιο σημαντική αγορά για την παγκόσμια προσφορά αργού. Αυτό τουψηλό 4ετίας οφείλεται στις εξαγωγές αργού/ελαφρών μειγμάτων του Ιράν που σημείωσαν ρεκόρ και στη Ρωσία που αύξησε τις εξαγωγές αργού παρά τις κυρώσεις.
Εξαγωγές
Οι εξαγωγές του Ιράν ξεπέρασαν το 1,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα τον Μάιο λόγω της ισχυρής ζήτησης από την Κίνα και της αυξημένης παραγωγής.
Επίσης η Ρωσία αύξησε τις εξαγωγές αργού της σε 3,6 εκατ. βαρέλια την ημέρα τον ίδιο μήνα, παρά την απαγόρευση εισαγωγών της ΕΕ και τις περικοπές του ΟΠΕΚ+. Μετά την επιβολή κυρώσεων η Ρωσία βρήκε εναλλακτικούς αγοραστές, κυρίως την Ινδία που αντιπροσωπεύει το 50% των ρωσικών εισαγωγών αργού το 2023 έναντι 20% το 2022, και την Κίνα που αντιπροσωπεύει επίσης το 40% το 2023, μια αύξηση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Αλλά και οι εξαγωγές της Βενεζουέλας έχουν αυξηθεί λόγω της υψηλότερης παραγωγής και των αυξημένων αγορών αργού της Βενεζουέλας από τις ΗΠΑ μέσω της Chevron.
Συνολικά οι εξαγωγές της «αδιαφανούς αγοράς» το 2023 αντιπροσωπεύουν το 20% των 10 μεγαλύτερων εξαγωγέων αργού/μειγμάτων παγκοσμίως – το υψηλότερο μερίδιο από το 2019.
Πώς κινήθηκε
Παρατηρώντας η Vortexa το πώς κινήθηκε ο «σκιώδης» στόλος δεξαμενόπλοιων σημειώνει ότι τα πλοία μεταφοράς αργού στο ρωσικό εμπόριο αντιπροσωπεύουν το 75% του αδιαφανούς στόλου και περιλαμβάνει δεξαμενόπλοια που έχουν δραστηριοποιηθεί σε περισσότερες από μία αγορές.
Ειδικά τα δεξαμενόπλοια που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στο ρωσικό εμπόριο (όχι στο Ιράν και στη Βενεζουέλα) αντιπροσωπεύουν το 66% του αδιαφανούς στόλου.
Στο εμπόριο από το Ιράν και τη Βενεζουέλα καταγράφηκαν 201 και 125 δεξαμενόπλοια αντίστοιχα από τον Ιανουάριο του 2021 έως τον Νοέμβριο του 2023 και αντιπροσωπευουν το 20% του αδιαφανούς στόλου.
Τα δεξαμενόπλοια που δραστηριοποιήθηκαν σε αδιαφανείς αγορές, τονίζει η Vortexa, έφτασαν σε υψηλό ρεκόρ το δεύτερο τρίμηνο. Εδικότερα η εταιρεία αναλύσεων κατέγραψε 1.070 δεξαμενόπλοια που μετέφεραν ιρανικό, ρωσικό και βενεζουελανικό αργό το δεύτερο τρίμηνο, που αντικατοπτρίζει μια αύξηση 500% σε σχέση με πέρυσι.
Τα Aframaxes και οι μικρότερες κατηγορίες αντιπροσώπευαν το 75% του στόλου το 2023, μια αύξηση 30% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Πάντως η δραστηριότητα των δεξαμενόπλοιων της αδιαφανούς αγοράς μειώθηκε κατά 10% το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, αντανακλώντας τη μείωση των εξαγωγών του Ιράν και της Ρωσίας κατά την περίοδο αυτή.
Διαφοροποίηση
Στα βασικά συμπεράσματα των κινήσεων αυτών η Vortexa σημειώνει μεταξύ άλλων ότι τους τελευταίους μήνες καταγράφονται τάσεις διαφοροποίησης με τα δεξαμενόπλοια να κατευθύνονται σε άλλους προορισμούς, λόγω πιθανώς των επιφυλάξεων που προκύπτουν από τις κυρώσεις.
Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις φαίνεται να μειώνουν επί του παρόντος τη συμμετοχή τους στο ρωσικό εμπόριο αργού, μετά την υπέρβαση των τιμών από τα προβλεπόμενα επίπεδα του ανώτατου ορίου και υπό τον φόβο αυστηρότερων κυρώσεων κυρίως εκ μέρους των ΗΠΑ.
Επίσης έντονη είναι η ανησυχία για την ασφάλεια στη Βαλτική όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο λόγω της μεγάλης ηλικίας των διερχόμενων δεξαμενόπλοιων αργού. Τα δεξαμενόπλοια του συνολικού αδιαφανούς στόλου είναι κατά μέσο όρο 16 ετών και οι συνηθέστερες σημαίες είναι η Λιβερία, ο Παναμάς και οι Νήσοι Μάρσαλ.
