Τον «γόρδιο δεσμό» της μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία και της εισαγωγής εναλλακτικών καυσίμων μηδενικών ή σχεδόν μηδενικών ρύπων που θα εξυπηρετεί το σύνολο του ναυτιλιακού κλάδου θα επιδιώξει να λύσει ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός στη συνεδρίαση της Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος (MEPC 81) που θα συνεδριάσει τον Μάρτιο στο Λονδίνο το διάστημα 18-22 Μαρτίου.
Πολλές είναι οι προτάσεις που έχουν πέσει στο τραπέζι οι οποίες ξεκινούν από τα διαφορετικά συμφέροντα τόσο «εντός» του ναυτιλιακού κλάδου όσο και μεταξύ χωρών (ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων). Ενδεικτικά, ένα σημαντικό εμπορικό χαρακτηριστικό της tramp ναυτιλίας είναι ότι τα πλοία της πλέουν σε ακανόνιστα εμπορικά δρομολόγια, αντί κατά μήκος σταθερών διαδρομών, όπως π.χ. συμβαίνει με τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που κινούνται με τακτά δρομολόγια σε συγκεκριμένα λιμάνια. Τα δεύτερα που ανήκουν συνήθως και σε πολύ μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες μπορούν να επενδύσουν σε συγκεκριμένα καύσιμα, να ναυπηγήσουν τα ανάλογα πλοία και να εξασφαλίσουν τον εφοδιασμό τους. Τα πρώτα όμως δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο καθώς δεν γνωρίζουν κάθε φορά πιο λιμάνι θα πιάνουν. Χρειάζονται επομένως καύσιμα διαθέσιμα σε όλα τα λιμάνια.
Η αναζήτηση μιας πρότασης που θα επιβραβεύει τα πιο «πράσινα» πλοία και θα μειώνει τη διαφορά μεταξύ των συμβατικών και εναλλακτικών καυσίμων, ώστε αυτά να αναπτυχθούν γρήγορα και να είναι διαθέσιμα σε όλα τα λιμάνια, είναι το ζητούμενο για να λειτουργεί με ασφάλεια εφοδιασμού η ναυτιλία. Στο πλαίσιο αυτό κινούνται οι δύο προτάσεις του Διεθνούς Ναυτικού Επιμελητηρίου (ICS), που υποστηρίζονται και από την Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών, και είναι συμβατές με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ναυτιλίας. Αυτές περιλαμβάνουν μέτρα τόσο τεχνικά όσο και οικονομικού χαρακτήρα.
Οι προτάσεις ICS είναι απλές και εφαρμόσιμες, χωρίς να προκαλείται αδικαιολόγητη διοικητική επιβάρυνση. Υποστηρίζουν την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές της διεθνούς ναυτιλίας, ενώ περιλαμβάνουν μέτρα πρακτικά και εφαρμόσιμα, αναγνωρίζοντας την πολυπλοκότητα του ναυτιλιακού κλάδου και την εξάρτησή του από ενδιαφερόμενους εκτός του κλάδου stakeholders, ειδικότερα παραγωγούς και προμηθευτές καυσίμων. Τα μέτρα αυτά επομένως επιτρέπουν στη διεθνή ναυτιλία να επιτύχει τους στόχους της αναθεωρημένης στρατηγικής του ΙΜΟ, διατηρώντας παράλληλα ίσους όρους ανταγωνισμού, αποφεύγοντας τη στρέβλωση της αγοράς.
Πρότυπο καυσίμου. Η μία πρόταση του ICS που κατατέθηκε σε συνεργασία με την ΙΒΙΑ (International Bunker Industry Association) αφορά ένα καθαρά τεχνικό παγκόσμιο πρότυπο καυσίμου (Global Fuel Standard-GFS), το οποίο προβλέπει μια μέγιστη ένταση των αερίων του θερμοκηπίου (GHG) για τα καύσιμα, με σταδιακές μειώσεις στη μέγιστη ένταση GHG του καυσίμου.
Αυτό θα στείλει ένα αδιαμφισβήτητο μήνυμα στους παραγωγούς και τους προμηθευτές καυσίμων και θα μειώσει την ένταση των αερίων του θερμοκηπίου στο σύνολο του στόλου, εκτιμούν οι υποστηρικτές της πρότασης.
Ωστόσο, ένα GFS από μόνο του δεν θα είναι αρκετό για να επιτευχθεί ένα σημείο «απογείωσης» («take off» point) έως το 2030, έτσι ώστε μηδενικά / σχεδόν μηδενικά καύσιμα σε εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) να παράγονται, σε κλίμακα, και να διατίθενται σε πλοία σε λιμάνια παγκοσμίως.
Μηχανισμός. Συμπληρωματικά έρχεται η δεύτερη πρόταση του ICS, η οποία υποστηρίζεται επίσης από τη Λιβερία και τις Μπαχάμες και αφορά ένα οικονομικό μέτρο που βασίζεται στον μηχανισμό Fund&Reward (Feebate). Η πρόταση έχει σκοπό να συμβάλει στη μείωση της σημαντικής διαφοράς κόστους (cost gap) μεταξύ καυσίμων με μηδενικές / σχεδόν μηδενικές εκπομπές GHG και συμβατικών καυσίμων.
Η διαθεσιμότητα τέτοιων καυσίμων (με μηδενικές / σχεδόν μηδενικές εκπομπές GHG) για τη ναυτιλιακή βιομηχανία είναι τώρα ουσιαστικά ανύπαρκτη. Ο μηχανισμός Fund&Reward (Feebate) θα βοηθήσει στην επίτευξη ενός σημείου «απογείωσης» για την παραγωγή, διαθεσιμότητα και χρήση αυτών των καυσίμων από τη ναυτιλιακή βιομηχανία, ώστε να ικανοποιηθεί το επίπεδο φιλοδοξίας που απαιτεί η αναθεωρημένη στρατηγική του ΙΜΟ με το 5% έως 10% της ενέργειας που χρησιμοποιείται από τη διεθνή ναυτιλία να παράγεται από μηδενικά / σχεδόν μηδενικά καύσιμα σε εκπομπές GHG, τεχνολογίες ή/και πηγές ενέργειας έως το 2030. Θα παρέχει επίσης κεφάλαια για τη στήριξη προγραμμάτων μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις αναπτυσσόμενες χώρες.
