Η υιοθέτηση εναλλακτικών καυσίμων στη ναυτιλία είναι απαραίτητη τόσο για την επίτευξη των στόχων απανθρακοποίησης του κλάδου όσο και για την επίτευξη εκείνων που έχουν τεθεί σε παγκόσμια κλίμακα. Και ενώ οι κινήσεις για την ενεργοποίησή τους ήταν πιο αργές από ό,τι θα ήθελαν πολλοί, τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί πρόοδος σε όλα τα μέτωπα και έχουν επιτευχθεί ορισμένα σημαντικά ορόσημα. Μάλιστα, τους τελευταίους μήνες η ανάπτυξη βιώσιμων μέσων πρόωσης και παραγωγής ενέργειας σε ένα ευρύ φάσμα τύπων πλοίων είναι πλέον εφικτή.
Μια σημαντική πρόοδος είναι ότι σχεδόν όλοι οι πλοιοκτήτες που επιθυμούν να αγοράσουν νέα πλοία, θέτουν το ζήτημα των εναλλακτικών καυσίμων από νωρίς στη συζήτηση. Από τη στιγμή που τα νέα περιουσιακά τους στοιχεία έχουν διάρκεια ζωής περίπου 30 ετών, εκτιμούν πλήρως ότι πρέπει να προετοιμαστούν τώρα για το μέλλον.
Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, πρέπει να σχεδιαστεί ένα μονοπάτι απανθρακοποίησης το οποίο θα βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα και το οποίο θα έχει σαφώς στόχο τη μείωση του άνθρακα από την ενεργειακή εξίσωση της ναυτιλίας με γνώμονα τους στόχους του ΙΜΟ. Στο πλαίσιο αυτό, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να καταστούν τα εναλλακτικά καύσιμα ανταγωνιστικά.
Οι εναλλακτικές λύσεις
Η μεθανόλη δοκιμάζεται και αξιοποιείται ως καύσιμο για τα πλοία εδώ και μερικά χρόνια. Μεταξύ άλλων πλεονεκτημάτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κινητήρες εσωτερικής καύσης, αποθηκεύεται ευκολότερα, ωστόσο είναι ενεργοβόρα στην παραγωγή. Μέχρι στιγμής έχουν γίνει παραγγελίες για περισσότερα από 100 containerships που κινούνται με μεθανόλη.
Καθώς η ναυτιλιακή βιομηχανία διερευνά επεκτάσιμες και βιώσιμες επιλογές για την αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων, το βιοντίζελ θεωρείται – κατά πολλούς – η μόνη άμεσα διαθέσιμη εναλλακτική λύση αυτή τη στιγμή. Προς το παρόν αναμειγνύεται γενικά με το συμβατικό ντίζελ σε διάφορες αναλογίες, ωστόσο η Damen εργάζεται ήδη για μια παραγγελία για ένα φορτηγό πλοίο που θα λειτουργεί με 100% βιοντίζελ.
Η αμμωνία βρίσκεται στο επίκεντρο των ερευνών, καθώς είναι ένα άχρωμο καύσιμο που δεν εκπέμπει διοξείδιο του άνθρακα όταν καίγεται. Μπορεί να κατασκευαστεί με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί από κυψέλες καυσίμου και από κινητήρες εσωτερικής καύσης Σε αντίθεση με το υδρογόνο, η αμμωνία δεν χρειάζεται να αποθηκεύεται σε δεξαμενές υψηλής πίεσης ή κρυογονικές. Επίσης έχει περίπου 10 φορές την ενεργειακή πυκνότητα των μπαταριών ιόντων λιθίου.
Το ενδιαφέρον για την εγκατάσταση συστημάτων μπαταριών στα πλοία έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, με τη δυνατότητα μείωσης του ενεργειακού κόστους και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων να καθιστά τη συγκεκριμένη τεχνολογία πολύτιμη για τη χρήση στα πλοία. Οι μπαταρίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μια μεγάλη ποικιλία εφαρμογών, όπως τα υβριδικά συστήματα, για να βοηθήσουν τους κινητήρες να λειτουργούν με το βέλτιστο φορτίο, αυξάνοντας παράλληλα την απόδοση.
Ιδιαίτερα σημαντική χαρακτηρίζεται και η χρήση υδρογόνου σε μεγάλα πλοία ως καυσίμου, καθώς με αυτόν τον τρόπο θα μειωθούν δραστικά οι ρύποι που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα από τη χρήση των συμβατικών καυσίμων. Η παραγωγή του υδρογόνου μπορεί να γίνει με διαφορετικούς τρόπους, όπως για παράδειγμα από ορυκτά καύσιμα ή βιομάζα, ενώ ο φιλικότερος προς το περιβάλλον τρόπος παραγωγής είναι η ηλεκτρόλυση του νερού με ενέργεια που προέρχεται από ΑΠΕ. Ορισμένα πλοία που κινούνται με υδρογόνο είναι ήδη επιχειρησιακά σε εξειδικευμένες εφαρμογές, όπως πορθμεία ή πλοία εσωτερικής ναυσιπλοΐας.
Τέλος, το LNG που θεωρείται το καύσιμο του μέλλοντος, γίνεται όλο και πιο δημοφιλές ως καύσιμο πλοίων. Μελέτες έχουν δείξει ότι μειώνει τις εκπομπές οξειδίων του αζώτου (NOx) κατά περίπου 90%, ενώ εκμηδενίζει τις εκπομπές οξειδίου του θείου (SOx) και σωματιδίων. Οι κινητήρες υγροποιημένου φυσικού αερίου επίσης μειώνουν τις εκπομπές CO2 κατά 25%-30% σε γενικές γραμμές, σε σύγκριση με τα πλοία που κινούνται με πετρέλαιο ντίζελ ή βαρύ μαζούτ.
