Table of Contents
Σημαντικό ενδιαφέρον για κάλυψη της ζήτησης φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχουν δείξει οι παγκόσμιοι προμηθευτές, με τις προσφορές τους να ξεπερνούν τη ζήτηση του μπλοκ κατά τρεις φορές, σε ενθαρρυντικό αποτέλεσμα για το κοινό πρόγραμμα αγορών που εφαρμόστηκε μετά την ενεργειακή κρίση.
Μία από τις πρωτοβουλίες της ΕΕ στην ενεργειακή κρίση του 2022, η οποία αρχικά δέχθηκε έντονη κριτική, ήταν η πλατφόρμα ομαδοποίησης της ζήτησης φυσικού αερίου της ΕΕ – όσο περισσότεροι αγοραστές δεσμεύουν τη ζήτηση τους, τόσο καλύτερη είναι η διαπραγματευτική τους θέση, θεωρητικά. Το σύστημα, γνωστό ως AggregateEU, έχει από τότε μονιμοποιηθεί.
Στις 22 Φεβρουαρίου, 19 εταιρείες κατέγραψαν ζήτηση για 34 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου. Μέχρι την Τετάρτη (28 Φεβρουαρίου), οι προμηθευτές είχαν προσφέρει 97,4 bcm στην πλατφόρμα – διπλάσιο της μέγιστης ετήσιας απόδοσης του ανενεργού αγωγού Nord Stream 1.
Διμερείς διαπραγματεύσεις
Οι εταιρείες που ζητούν φυσικό αέριο και όσες έκαναν προσφορές θα ξεκινήσουν τώρα διμερείς διαπραγματεύσεις, αν και δεδομένης της αύξησης της προσφοράς, τα πράγματα φαίνονται ελπιδοφόρα για τις ευρωπαϊκές εταιρείες.
«Οι προσφορές ξεπερνούν τη συλλογική ζήτηση – στην πραγματικότητα είναι σχεδόν τριπλάσιες από το επίπεδο», επευφημούσε την Τετάρτη ο Maroš Šefčovič, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που υπερασπίστηκε το σχέδιο.
Από τις προσφορές από την πλευρά της ζήτησης, τα 15 bcm αφορούν υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) ενώ άλλα 18,3 bcm είναι για παράδοση μέσω αγωγού. Μόλις συναφθούν, οι συμβάσεις θα ισχύουν μέχρι τα τέλη του 2029, οπότε και θα πρέπει να επαναδιαπραγματευθούν.
Το σύστημα AggregateEU θα συνεχίσει να λειτουργεί μετά την ενεργειακή κρίση σε εθελοντική βάση – ανεξάρτητα από αυτό, ένα μικρό μερίδιο του φυσικού αερίου που αποθηκεύεται στην Ευρώπη πρέπει να αγοραστεί μέσω του μηχανισμού.
Οι επιχειρήσεις φυσικού αερίου στην ΕΕ και εκείνες που είναι «εγκαταστημένες σε χώρες της Ενεργειακής Κοινότητας [που βρίσκονται στα Δυτικά Βαλκάνια] μπορούν να συμμετέχουν στον μηχανισμό ως αγοραστές, ενώ εξαιρούνται οι προμήθειες από τη Ρωσία ή τη Λευκορωσία», ανέφεραν οι χώρες της ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2023 .
Διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού
Σύμφωνα με την Κομισιόν η ενεργειακή κρίση έδωσε στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας ένα δύσκολο μάθημα. Το μεγάλο μερίδιο των ρωσικών εισαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου στο ενεργειακό μείγμα της Ευρώπης είχε δημιουργήσει μια υπερβολική εξάρτηση από έναν μόνο, αναξιόπιστο προμηθευτή.
Η διασφάλιση μεγαλύτερης ποικιλομορφίας στις πηγές των εισαγωγών ενέργειας, σημαίνει ότι εάν μια πηγή διακοπεί ξαφνικά, για οποιονδήποτε λόγο, οι επιπτώσεις γίνονται λιγότερο αισθητές. Οι συναλλαγές με πιο προβλέψιμους και σταθερούς ενεργειακούς εταίρους ελαχιστοποιούν σημαντικά τον κίνδυνο κακόβουλων διαταραχών στον ενεργειακό εφοδιασμό.
Ένας συνδυασμός πιο αξιόπιστων εισαγωγών αγωγών και υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ήταν ζωτικής σημασίας για να ξεπεραστεί η εξάρτηση της ΕΕ από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου. Ως αποτέλεσμα, η Νορβηγία και οι ΗΠΑ έγιναν οι κύριοι προμηθευτές φυσικού αερίου το 2023, αντιπροσωπεύοντας το 30% και το 19% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου, αντίστοιχα.
Ενίσχυση της θέσης της Ευρώπης στην παγκόσμια αγορά ενέργειας
Η Κομισιόν τονίζει ότι η κατάσταση απαιτούσε επανεξέταση του status quo στην αγορά ενέργειας της ΕΕ. Παρά την αδιαμφισβήτητη όρεξη και την ανάγκη για αλληλεγγύη της ΕΕ σε αυτό το θέμα, στις πρώτες μέρες της κρίσης, παρατηρήθηκε ότι οι παίκτες της ΕΕ υπερέβαιναν κατά λάθος ο ένας τον άλλον στην παγκόσμια αγορά ενέργειας σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσουν τον εφοδιασμό.
Ως απάντηση στην ασύνδετη απάντηση στην ενεργειακή κρίση στην ΕΕ, η Ενεργειακή Πλατφόρμα της ΕΕ ιδρύθηκε στις 7 Απριλίου 2022 για να συμβάλει στη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ και στη σταδιακή κατάργηση της εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο με συντονισμένο τρόπο μέσω της συγκέντρωσης της ζήτησης και της κοινής αγοράς φυσικό αέριο.
Το AggregateEU ξεκίνησε το 2023, για να συμβάλει στη διασφάλιση επαρκούς ενεργειακού εφοδιασμού για το χειμώνα 2023-2024. Παρείχε ένα δίαυλο για τη συγκέντρωση της ζήτησης για φυσικό αέριο από όλες τις εταιρείες φυσικού αερίου που είναι εγκατεστημένες στην ΕΕ – ή στις χώρες της Ενεργειακής Κοινότητας – και προσέλκυση προμηθειών από διεθνείς προμηθευτές.
Διοργανώθηκαν 4 γύροι διαγωνισμών από τον Απρίλιο έως τον Δεκέμβριο του 2023. Αυτό περιελάμβανε αγοραστές που επιβεβαίωναν πόση ποσότητα φυσικού αερίου ήθελαν να αγοράσουν και, χωριστά, προμηθευτές που προσφέρουν αέριο προς πώληση. Ακολούθησε μια μορφή αντιστοίχισης μέσω της Πλατφόρμας προκειμένου να διευκολυνθούν οι συμφωνίες. Πράγματι, κατά τη διάρκεια αυτών των γύρων, αφού αναζήτησε τις πιο ανταγωνιστικές προσφορές διεθνών προμηθευτών, το AggregateEU αντιστοίχησε σε περισσότερα από 42 bcm αερίου για να καλύψει την ευρωπαϊκή ζήτηση.
Συνολικά, η Ενεργειακή Πλατφόρμα της ΕΕ έδωσε εξαιρετικά αποτελέσματα στη συγκέντρωση της ζήτησης και στο συντονισμό της αγοράς φυσικού αερίου και προσέλκυσε έντονο ενδιαφέρον από τους παράγοντες της αγοράς. Και επειδή η ενεργειακή κρίση δεν έχει ακόμη τελειώσει, οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ συμφώνησαν στις 19 Δεκεμβρίου 2023 να παρατείνουν το νομικό πλαίσιο που επιτρέπει στο AggregateEU να λειτουργήσει για έναν ακόμη χρόνο.
Το 2024, η AggregateEU εισάγει τη νέα ιδέα ενός ενδιάμεσου διαγωνισμού στον οποίο οι αγοραστές θα μπορούν να υποβάλουν το αίτημά τους για εποχιακές περιόδους 6 μηνών. Αυτοί οι διαγωνισμοί προορίζονται να υποστηρίξουν τους βιομηχανικούς καταναλωτές και τους πωλητές στον εντοπισμό αγοραστών που ενδέχεται να ενδιαφέρονται για μια μεγαλύτερη εμπορική συνεργασία – δηλαδή έως 5 χρόνια – και ο πρώτος διαγωνισμός θα ξεκινήσει στις 15 Φεβρουαρίου 2024.
Πηγή: ΟΤ
