Αλυσιδωτές είναι οι επιπτώσεις για τους καταναλωτές και τις πιο ευάλωτες οικονομίες από τη διατάραξη του θαλάσσιου εμπορίου τόσο στην Ερυθρά Θάλασσα όσο και στη Διώρυγα του Παναμά. Ο οργανισμός του ΟΗΕ για το εμπόριο και την ανάπτυξη, η UNCTAD, εξέφρασε βαθιά ανησυχία για τις κλιμακούμενες διαταραχές στο παγκόσμιο εμπόριο. Οι πρόσφατες επιθέσεις από τους Χούθι σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, σε συνδυασμό με τις γεωπολιτικές εντάσεις που επηρεάζουν τη ναυτιλία στη Μαύρη Θάλασσα και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη Διώρυγα του Παναμά, έχουν προκαλέσει μια σύνθετη κρίση που επηρεάζει βασικές εμπορικές θαλάσσιες διαδρομές.
Ο επικεφαλής της UNCTAD για την εμπορική εφοδιαστική αλυσίδα, Jan Hoffmann, περιέγραψε λεπτομερώς σε συνέντευξη Τύπου, στις 26 Ιανουαρίου, την κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί.
Αρχικά υπογράμμισε τον κρίσιμο ρόλο των θαλάσσιων μεταφορών στο διεθνές εμπόριο, σημειώνοντας ότι είναι υπεύθυνες για περίπου το 80% της παγκόσμιας διακίνησης αγαθών.
Στη συνέχεια επεσήμανε ότι η Διώρυγα του Σουέζ είναι μια κρίσιμη πλωτή οδός που συνδέει τη Μεσόγειο Θάλασσα με την Ερυθρά Θάλασσα και η οποία διακίνησε περίπου το 12% έως 15% του παγκόσμιου εμπορίου το 2023. Η UNCTAD εκτιμά ότι ο όγκος του εμπορίου που διέρχεται από τη Διώρυγα του Σουέζ μειώθηκε κατά 42% τους τελευταίους δύο μήνες.
Η συνεχιζόμενη σύγκρουση στην Ουκρανία έχει επίσης προκαλέσει σημαντικές αλλαγές στις συναλλαγές πετρελαίου και σιτηρών, αναδιαμορφώνοντας τα καθιερωμένα εμπορικά πρότυπα.
Ξηρασία
Στο μεταξύ, η Διώρυγα του Παναμά, μια άλλη βασική αρτηρία για το παγκόσμιο εμπόριο, αντιμετωπίζει μια σοβαρή ξηρασία που έχει μειώσει τη στάθμη του νερού, με αποτέλεσμα την εντυπωσιακή μείωση των συνολικών διελεύσεων κατά 36% τον περασμένο μήνα σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν.
Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη χωρητικότητα της διώρυγας εγείρουν ανησυχίες για μόνιμες επιπτώσεις στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα, η οποία χαρακτηρίζεται από επιθέσεις υπό την ηγεσία των Χούθι που διαταράσσουν τις ναυτιλιακές διαδρομές, έχει προσθέσει άλλο ένα επίπεδο πολυπλοκότητας, τόνισε ο εκπρόσωπος της UNCTAD.
O αριθμός των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που περνούν από την Ερυθρά Θάλασσα μειώνεται ραγδαία, ενώ οι τιμές των ναύλων και οι εκπομπές ρύπων αυξάνονται κατακόρυφα.
Ειδικότερα, οι εβδομαδιαίες διελεύσεις πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων έχουν μειωθεί κατά 67%. Οι διελεύσεις δεξαμενόπλοιων και πλοίων μεταφοράς φυσικού αερίου παρουσιάζουν επίσης σημαντική μείωση.
Εν τω μεταξύ, οι τιμές των πλοίων αυξάνονται. Οι ναύλοι από τη Σαγκάη προς την Ευρώπη έχουν υπερτριπλασιαστεί (+256%), ενώ οι ναύλοι προς τη δυτική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών αυξήθηκαν κατά 162%, παρόλο που τα πλοία σε αυτή τη διαδρομή δεν περνούν από τη Διώρυγα του Σουέζ.
Τα ασφάλιστρα έχουν επίσης εκτοξευθεί, επιδεινώνοντας το συνολικό κόστος της διαμετακόμισης.
Παρακάμψεις
Επιπλέον, τα πλοία που επαναδρομολογούνται από τις διαδρομές της Διώρυγας του Σουέζ και του Παναμά αναγκάζονται να ταξιδεύουν ταχύτερα για να αντισταθμίσουν τις παρακάμψεις, καίγοντας περισσότερα καύσιμα ανά μίλι και εκπέμποντας περισσότερο CO2, επιδεινώνοντας περαιτέρω τις περιβαλλοντικές ανησυχίες.
«Εδώ βλέπουμε τον παγκόσμιο αντίκτυπο της κρίσης, καθώς τα πλοία αναζητούν εναλλακτικές διαδρομές», δήλωσε ο Jan Hoffmann.
Ο εκπρόσωπος της UNCTAD υπογράμμισε τις εκτεταμένες οικονομικές επιπτώσεις αυτών των διαταραχών.
Αρχικά τα προβλήματα στη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων αυξάνουν τον κίνδυνο καθυστερημένων παραδόσεων και υψηλότερου κόστους. Ο πλήρης αντίκτυπος στις τιμές των υπό μεταφορά προϊόντων θα φανεί αργότερα μέσα στο έτος.
Οι τιμές της ενέργειας σημειώνουν αλματώδη άνοδο, καθώς διακόπτονται οι διελεύσεις φυσικού αερίου, με άμεσο αντίκτυπο στον ενεργειακό εφοδιασμό, ιδίως στην Ευρώπη.
Η κρίση επηρεάζει επίσης τις παγκόσμιες τιμές των τροφίμων, καθώς οι μεγαλύτερες αποστάσεις και οι υψηλότερες τιμές των εμπορευματικών μεταφορών ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση του κόστους.
Ο οργανισμός υπογράμμισε την επείγουσα ανάγκη για ταχείες προσαρμογές από τη ναυτιλιακή βιομηχανία και ισχυρή διεθνή συνεργασία καθώς οι τρέχουσες προκλήσεις υπογραμμίζουν την ευπάθεια του εμπορίου στις γεωπολιτικές εντάσεις και στις προκλήσεις που σχετίζονται με το κλίμα, απαιτώντας συλλογικές προσπάθειες για βιώσιμες λύσεις.
