Συνταξιοδοτική ανισότητα επικρατεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε αρκετές χώρες οι άνθρωποι εργάζονται πολύ περισσότερο και σε μεγαλύτερη ηλικία προτού αποκτήσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης και σε άλλες λιγότερο. Και σε κάποιες άλλες, συνεχίζουν να εργάζονται ακόμα και μετά τη συνταξιοδότηση, επειδή αδυνατούν να τα βγάλουν πέρα, όπως έγραψε αναλυτικά πρόσφατα ο Φιλελεύθερος.
Η έκθεση της Eurostat που δημοσιεύθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, με έτος αναφοράς το 2023, δείχνει ότι το όριο συνταξιοδότησης στην Κύπρο είναι εναρμονισμένο με αυτό των περισσότερων κρατών της ΕΕ, στα 65 έτη (και στα 63 έτη υπό προϋποθέσεις και με αναλογιστική μείωση 12%), ενώ κάποιοι… προνομιούχοι εργαζόμενοι στην Ευρώπη βγαίνουν στα 62 στη σύνταξη και κάποιοι, που δεν είναι στους τυχερούς, πρέπει να φθάσουν τα 67 έτη.
Τα τελευταία 10-15 χρόνια, πολλές χώρες έχουν ξεκινήσει τις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις και ήδη και στην Κύπρο έχει ανοίξει η συζήτηση μετά την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για σύσταση Διυπουργικής Επιτροπής με στόχο τη βελτίωση του συνταξιοδοτικού συστήματος.
Στην έκθεση της Eurostat αναφέρεται ότι όσον αφορά την ηλικία συνταξιοδότησης έχουν προκύψει δύο βασικά φαινόμενα: η σταδιακή αύξηση του ηλικιακού ορίου συνταξιοδότησης και η μείωση των διαφορών μεταξύ των δύο φύλων.
Το 2012 η χαμηλότερη εκ του νόμου ηλικία συνταξιοδότησης για τους άνδρες ήταν τα 60 έτη στη Γαλλία, ενώ για τις γυναίκες ήταν τα 59 έτη και 4 μήνες στη Ρουμανία. Το 2023, η χαμηλότερη ηλικία συνταξιοδότησης για τους άνδρες αυξήθηκε στα 62 έτη στη Γαλλία και για τις γυναίκες στα 60 έτη στην Αυστρία και Πολωνία.
Προνομιούχοι και μη
Πιο αναλυτικά, το 2023 το όριο ηλικίας για σύνταξη ήταν το ίδιο στα εξής κράτη: Κύπρος (65 έτη για άνδρες και γυναίκες), Βέλγιο (65 έτη για άνδρες και γυναίκες), Λουξεμβούργο (65 έτη για άνδρες και γυναίκες), Ουγγαρία (65 έτη για άνδρες και γυναίκες), Σλοβενία (65 έτη για άνδρες και γυναίκες).
Υπάρχουν χώρες που το όριο ηλικίας για σύνταξη είναι τα 67 έτη, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, Δανία (τόσο για άνδρες όσο και για γυναίκες), από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη. Ακολουθεί η Ισπανία (66 έτη και 4 μήνες για άνδρες και γυναίκες), Ιρλανδία (66 έτη για άνδρες και γυναίκες), Ολλανδία (66 έτη και 10 μήνες για άνδρες και γυναίκες), Πορτογαλία (66 έτη και 4 μήνες για άνδρες και γυναίκες).
Υπάρχουν και οι τυχεροί συνταξιούχοι στη Γαλλία με όριο ηλικίας τα 62 έτη (άνδρες και γυναίκες) και ακολουθεί η ομάδα των κρατών με όριο ηλικίας τα 63 έτη και κάποιους μήνες: Τσεχία (63 έτη και 10 μήνες για άνδρες και γυναίκες), Σλοβακία (63 έτη για άνδρες και γυναίκες). Λίγο πιο πάνω είναι το όριο ηλικίας για σύνταξη στη Γερμανία (65 έτη και 1 μήνας για άνδρες και γυναίκες), Κροατία (65 έτη για άνδρες και 63 έτη και 3 μήνες για γυναίκες), Εσθονία (64 έτη και 3 μήνες για άνδρες και γυναίκες), Λετονία (64 έτη και 6 μήνες για άνδρες και γυναίκες), Λιθουανία (64 έτη και 6 μήνες για άνδρες και 64 για γυναίκες), Μάλτα (64 έτη για άνδρες και γυναίκες), Αυστρία (65 έτη για άνδρες και 60 για γυναίκες), Πολωνία (65 έτη για άνδρες και 60 για γυναίκες), Ρουμανία (65 έτη για άνδρες και 60 για γυναίκες), Σλοβενία (65 έτη για άνδρες και γυναίκες), Φιλανδία (64 έτη και 3 μήνες για άνδρες και γυναίκες.
Μέση ηλικία συνταξιοδότησης
Οι αριθμοί δείχνουν ότι η μέση ηλικία λήψης σύνταξης γήρατος μπορεί να διαφέρει από κράτος σε κράτος λόγω της πρόωρης συνταξιοδότησης, της ευέλικτης ηλικίας συνταξιοδότησης και των συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων ή επειδή ο ερωτώμενος στην έρευνα συνταξιοδοτήθηκε πριν από 15 χρόνια.
Το 2012, 18 χώρες της ΕΕ είχαν μέση ηλικία συνταξιοδότησης κάτω των 60 ετών. Ωστόσο, μέχρι το 2023 ο αριθμός αυτός είχε μειωθεί σε 4 χώρες, υποδηλώνοντας μια ευρύτερη τάση για μεταγενέστερη συνταξιοδότηση σε ολόκληρη την ΕΕ.
Μεταξύ 2012 και 2023 η μέση ηλικία συνταξιοδότησης στην ΕΕ αυξήθηκε από 59,2 έτη σε 61,3 έτη, αύξηση 2,1 ετών. Στην Κύπρο η μέση ηλικίας συνταξιοδότησης ήταν το 2023 τα 63,2 έτη (αν ο συνταξιούχος έχει τις προϋποθέσεις) ενώ το όριο ηλικίας για σύνταξη είναι τα 65 έτη.
Η μέση ηλικία συνταξιοδότησης ήταν ίση ή μεγαλύτερη των 64 ετών υπό προϋποθέσεις: στη Δανία (65,7 έτη), Ολλανδία (64,7 έτη) και τη Σουηδία (64 έτη). Οι χαμηλότερες ηλικίες συνταξιοδότησης, κάτω των 60 ετών, αναφέρθηκαν στη Σλοβενία (58,3 έτη), Ρουμανία (59,5 έτη) και Αυστρία (59, 6 έτη). Στα υπόλοιπα κράτη η μέση ηλικία συνταξιοδότησης το 2023 ήταν: Σλοβακία (60 έτη), Πολωνία (60 έτη), Βουλγαρία (60,3 έτη), Λουξεμβούργο (60,4 έτη), Κροατία (60,6 έτη), Γαλλία (60, 4 έτη), Τσεχία (60,8 έτη), Γερμανία (62,2 έτη), Eσθονία (61,6 έτη), Μάλτα (61,3 έτη), Λιθουανία (61,9 έτη), Ισπανία (63,1 έτη).
Στην έκθεση της Eurostat αναφέρεται ότι περίπου το ένα πέμπτο των γυναικών έλαβε την πρώτη σύνταξη γήρατος στην ηλικία των 60 ετών και οι άνδρες στην ηλικία των 65 ετών. Περίπου τα δύο τρίτα των συνταξιούχων έλαβαν την πρώτη τους σύνταξη γήρατος μεταξύ 60-65 ετών (68% των ανδρών και 67% των γυναικών).
Σε αρκετές χώρες, η συντριπτική πλειονότητα των δικαιούχων συντάξεων βασίζεται αποκλειστικά σε νόμιμες συντάξεις, με πάνω από το 95% των συνταξιούχων στη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, τη Λετονία, την Κύπρο και την Κροατία να εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία.
Αντίθετα, ορισμένες χώρες παρουσιάζουν ένα πιο ποικιλόμορφο συνταξιοδοτικό τοπίο. Η Σουηδία και η Ολλανδία έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά συνταξιούχων που λαμβάνουν μόνο θεσμικές συντάξεις (από το κρατικό σύστημα ασφάλισης), με 10,1% και 12,5%, αντίστοιχα. Ομοίως, η Δανία και η Ιρλανδία έχουν επίσης σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά συνταξιούχων που βασίζονται αποκλειστικά σε θεσμικές συντάξεις σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ. Σε αυτές τις χώρες, περίπου το ένα τέταρτο των συνταξιούχων (27,7% στην Ιρλανδία και 24,9% στην Ολλανδία βασίζονται αποκλειστικά σε επαγγελματικές ή/και προσωπικές συντάξεις.
Μείωση και μπόνους στις συντάξεις
Οι περισσότερες χώρες προσφέρουν τη δυνατότητα πρόωρης συνταξιοδότησης, συνήθως 1-5 χρόνια πριν από την εκ του νόμου ηλικία συνταξιοδότησης.
Ωστόσο, η πρόωρη συνταξιοδότηση συχνά υπόκειται σε μείωση των μηνιαίων συνταξιοδοτικών πληρωμών (αναλογιστική μείωση – πέναλτι), ενώ η αναβολή της συνταξιοδότησης μπορεί να οδηγήσει σε μπόνους.
Το 2023, η πλειοψηφία των νόμιμων δικαιούχων σύνταξης γήρατος στην ΕΕ (78,2%) έλαβαν τη σύνταξή τους χωρίς καμία μείωση ή παράταση με μπόνους. Ένα μικρότερο ποσοστό (19,4%) επέλεξε την πρόωρη συνταξιοδότηση, με αποτέλεσμα τη μείωση της σύνταξης τους, ενώ ένα περιορισμένο ποσοστό (2,4%) ανέβαλε τη σύνταξή του, λαμβάνοντας μπόνους.
Ωστόσο, όπως αναφέρει η Eurostat, αυτό το γενικό πρότυπο κρύβει σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των χωρών. Πάνω από το ένα τρίτο των δικαιούχων συντάξεων στην Κύπρο (45,8%), την Πορτογαλία (38,3%) και το Βέλγιο (38,2%) επέλεξαν την πρόωρη συνταξιοδότηση, ενώ στη Βουλγαρία και τη Σλοβενία, λιγότερο από το 5% επέλεξε την πρόωρη συνταξιοδότηση.
Αντίθετα, η αναβολή της σύνταξης, που οδηγεί σε μπόνους, ήταν πιο δημοφιλής στην Τσεχία (10,0%), στη Δανία (9,8%) και στη Φινλανδία (9,1%). Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ιρλανδία, η Ολλανδία και η Σουηδία δεν διαθέτουν συστήματα πρόωρης ή αναβαλλόμενης συνταξιοδότησης και ως εκ τούτου δεν περιλαμβάνονται στον μέσο όρο της ΕΕ. Αν και το Λουξεμβούργο δεν έχει σύστημα αναβαλλόμενης συνταξιοδότησης, ένα μικρό ποσοστό των συνταξιούχων έχει νόμιμη σύνταξη με μπόνους επειδή λαμβάνουν συντάξεις από άλλες χώρες.
Πηγή: philenews.com
