Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της κλιματικής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στοχεύει να καταστήσει την Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050.
Στο πλαίσιο αυτής της φιλόδοξης πρωτοβουλίας, το νομοθετικό πακέτο “Fit for 55” έρχεται να επιταχύνει τη δράση, δεσμεύοντας τα κράτη-μέλη στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% μέχρι το 2030. Κεντρικός πυλώνας αυτής της προσπάθειας, είναι τα Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), που λειτουργούν ως οδικοί χάρτες για την επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων κάθε χώρας, προσαρμοσμένοι στις τοπικές συνθήκες και ανάγκες.
Η Κύπρος, στο πλαίσιο των δικών της υποχρεώσεων, υπέβαλε το πρώτο ΕΣΕΚ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2020, ενώ ανταποκρινόμενη στις αυξημένες απαιτήσεις του “Fit for 55”, κατέθεσε τον Ιουλίου του 2023 αναθεωρημένο ΕΣΕΚ. Το αναθεωρημένο σχέδιο αποσκοπούσε, μεταξύ άλλων, στη μείωση των εκπομπών κατά 32% έως το 2030 σε σύγκριση με το 2005, στην ενίσχυση των απορροφήσεων CO2 από τη δασοκομία και τη χρήση γης στα 352 Gg, καθώς και την επίτευξη συμμετοχής 33% Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας. Αναφορικά με την εξοικονόμηση ενέργειας, θα πρέπει η τελική κατανάλωση ενέργειας της Κύπρου το 2030 να ανέρχεται στους 1.8 Mtoe.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αξιολογώντας το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ, το έκρινε φιλόδοξο, με ενδεχόμενο οι στόχοι του να μην επιτευχθούν. Για το σκοπό αυτό, υπέβαλε συστάσεις προς την Κύπρο, οι οποίες θα έπρεπε να ενσωματωθούν στην τελική μορφή του ΕΣΕΚ, για να διασφαλιστεί η ευθυγράμμιση του σχεδίου με τους στόχους της χώρας.
Για την επίτευξη των εθνικών στόχων, το τελικό επικαιροποιημένο ΕΣΕΚ προνοεί μια σειρά πρόσθετων δράσεων που ανταποκρίνονται στις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μεταξύ άλλων, προβλέπει την αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος φωτοβολταϊκών συστημάτων στα 1.080 MW και την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες, συνολικής δυναμικότητας 160 MW.
Επιπλέον, περιλαμβάνει τον τριπλασιασμό των ενεργειακών ανακαινίσεων κατοικιών, από 1.000 σε 3.000 ετησίως, καθώς και τη σταδιακή ένταξη 85.000 ηλεκτρικών οχημάτων έως το 2030.
Επιπρόσθετα, το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία δικτύου τραμ στην πρωτεύουσα έως το 2028, συμβάλλοντας στη μετάβαση σε μια πράσινη και βιώσιμη οικονομία. Τέλος, το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ στηρίζεται σε δύο θεμελιώδεις παραδοχές για την επίτευξη των εθνικών στόχων.
Η πρώτη αφορά την εισαγωγή φυσικού αερίου στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής μέχρι το 2026, με σκοπό τη μείωση της εξάρτησης από πιο ρυπογόνες πηγές ενέργειας. Η δεύτερη αφορά την ολοκλήρωση του έργου “Great Sea Interconnector” μέχρι το 2029, το οποίο θα διασυνδέσει την Κύπρου με τα ευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας.
Με βάση τα μέτρα και τις παραδοχές του ΕΣΕΚ, παρατηρείται ότι επιτυγχάνονται οι στόχοι της απορρόφησης CO2 μέσω της δασοκομίας και της χρήσης γης, της αύξηση του ποσοστού των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην ακαθάριστη κατανάλωση ενέργειας καθώς και του περιορισμού της τελικής κατανάλωσης ενέργειας. Ωστόσο, δεν επιτυγχάνεται ο στόχος για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, καθώς η μείωση υπολογίζεται να φτάσει στο 25,9% αντί 32%.
Για την επίτευξη των στόχων του ΕΣΕΚ έως το 2030, απαιτούνται συνολικές επενδύσεις ύψους €21 δισ., ενώ τα διαθέσιμα ευρωπαϊκά και εθνικά κονδύλια ανέρχονται σε μόλις €3.5 δισ. Αυτό καταδεικνύει ότι ο ιδιωτικός τομέας καλείται να αναλάβει το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων, με το κράτος να διαδραματίζει τον ρόλο του στρατηγικού υποστηρικτή. Είναι, συνεπώς, κρίσιμο να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά οι περιορισμένοι δημόσιοι πόροι για να διασφαλιστεί η επιτυχία της μετάβασης σε μια πράσινη, βιώσιμη και ανθεκτική οικονομία για το μέλλον της Κύπρου.
Ως εκ τούτου, η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ), ως ο κύριος εκπρόσωπος του εργοδοτικού και επιχειρηματικού κόσμου, συμμετείχε ενεργά στη διαμόρφωση και στις αναθεωρήσεις του ΕΣΕΚ, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για την εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας της Κύπρου.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΟΕΒ τονίζει τη σημασία της σταδιακής και ομαλής εφαρμογής των πολιτικών και μέτρων του ΕΣΕΚ, προσαρμοσμένων στις ιδιαιτερότητες της Κύπρου και τις ανάγκες των επιχειρήσεων. Η επιτυχία αυτών των μέτρων απαιτεί την παροχή υποστηρικτικών μηχανισμών, διασφαλίζοντας την ομαλή προσαρμογή των επιχειρήσεων και ενισχύοντας την ανθεκτικότητα και βιωσιμότητά τους σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο ενεργειακό και κλιματικό περιβάλλον.
* Λειτουργός, Τμήμα Ενέργειας και Περιβάλλοντος (ΟΕΒ)
Πηγή: philenews.com
