«Συγγνώμη, αλλά το POS χάλασε και δεν μπορεί να δεχθεί την κάρτα σας». «Λυπάμαι, αλλά υπάρχει κάποιο τεχνικό πρόβλημα και έχει χαθεί η σύνδεση Internet, ούτε το IRIS δουλεύει, συνεπώς, πρέπει να πληρώσετε με μετρητά». «Το κατάστημα δεν δέχεται πληρωμές με κάρτα για συναλλαγές έως 5 ευρώ». «Δεν δεχόμαστε κάρτα για αυτό το προϊόν γιατί δεν αφήνει κέρδος, αγοράστε και κάτι άλλο, αλλιώς μετρητά». «Μόνο μετρητά, αλλιώς βρες άλλον επαγγελματία».
Πρόκειται μόνο για μερικές από τις συνηθέστερες δικαιολογίες που χρησιμοποιούν οι μικρές επιχειρήσεις προκειμένου να αποφύγουν τις ηλεκτρονικές συναλλαγές και τις χρεώσεις που επιβάλλουν οι τράπεζες. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι συναλλαγές δεν γίνονται πάντα νόμιμα. Αν εκδίδονται αποδείξεις, αλλά η πληρωμή γίνεται με μετρητά, μολονότι οι καταστηματάρχες είναι υποχρεωμένοι να διαθέτουν POS και να δέχονται πληρωμές με κάρτα, οι συναλλαγές τοις μετρητοίς είναι νόμιμες.
Υπάρχουν, όμως, και οι περιπτώσεις που την ώρα της πληρωμής του λογαριασμού οι επιχειρηματίες ξεκινούν τα παζάρια βάζοντας τους καταναλωτές στο δίλημμα «τόσο με κάρτα, λιγότερο χωρίς κάρτα» ή ακόμη χειρότερα «τόσο με απόδειξη, ακόμα φθηνότερα χωρίς απόδειξη». Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι καταναλωτές γίνονται «συνένοχοι» της φοροδιαφυγής, αφού τις δύο πλευρές ενώνει κοινό συμφέρον: το κέρδος. Ειδικά, όταν οι καταναλωτές έχουν χτίσει το απαραίτητο όριο αποδείξεων και ο επαγγελματίας έχει να δείξει ένα ελάχιστο εισόδημα.
Τι μπορούν να κάνουν οι καταναλωτές. Η έρευνα επιβεβαίωσε το ρητό των λογιστών και των ελεγκτών ότι η φοροδιαφυγή πραγματοποιείται έξω από τις ταμειακές μηχανές. Επίσης, επιβεβαιώθηκε ότι το μόνο «όπλο» που έχουν οι καταναλωτές στα χέρια τους είναι η καταγγελία και περίσσια ψυχραιμία και υπομονή. Οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να καταγγείλουν:
¢ περιπτώσεις αποδείξεων-μαϊμού από το κινητό τους μέσω της εφαρμογής Appodixi της ΑΑΔΕ και να κερδίσουν αμοιβή έως 3.000 ευρώ σε περίπτωση που έπειτα από έλεγχο αποδειχθεί η παράβαση
¢ ανώνυμα ή επώνυμα φορολογικές και τελωνειακές παραβάσεις ή περιπτώσεις διαφθοράς υπαλλήλων της ΑΑΔΕ μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «Καταγγελίες Πολιτών» στην ψηφιακή πύλη www.aade.gr
¢ προφορικά ή γραπτά, επώνυμα ή ανώνυμα στο ΣΔΟΕ. Οι καταγγελίες γίνονται με αυτοπρόσωπη παρουσία στα γραφεία του ΣΔΟΕ, με αποστολή μέσω ταχυδρομείου, με e-mail (kataggelies@sdoe.gr) ή τηλεφωνικά στο 1517.
¢ στην πλατφόρμα της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου του υπουργείου Ανάπτυξης ή στη γραμμή Καταναλωτή 1520. Για περιπτώσεις POS, φοροδιαφυγής κ.λπ. παραπέμπονται συνήθως στην ηλεκτρονική υποβολή μέσω φόρμας ανώνυμα ή επώνυμα.
Η απάντηση του υπουργείου. «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» έθεσαν τις καταγγελίες των πολιτών και ό,τι άλλο εντόπισε το ρεπορτάζ των «ΝΕΩΝ» υπόψη του υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Χάρη Θεοχάρη, ο οποίος ανέφερε ότι «πολλά από τα παραδείγματα ή τις ιστορίες της καθημερινής τρέλας που περιγράφονται βρίσκονται εκτός νομικού πλαισίου και εκτός των ευρωπαϊκών κατευθυντηρίων γραμμών όπως ισχύουν στη χώρα μας. Επομένως, οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν ότι έχουν το δικαίωμα να παραπονεθούν και δεν πρέπει να συμφωνούν με τέτοιες απαγορεύσεις ή προϋποθέσεις από τους επιχειρηματίες. Είναι γεγονός ότι για μέρος του πληθυσμού η φοροδιαφυγή, η δυνατότητα πραγματοποίησης μιας συναλλαγής χωρίς απόδειξη και φόρο, είναι σχεδόν ένα δικαίωμα. Δεν είναι αυτός ο τρόπος με τον οποίο εμείς στον υπουργείο Οικονομικών αντιμετωπίζουμε την πραγματικότητα. Πιστεύουμε ότι είναι καθήκον μας να εξαλείψουμε αυτήν τη πρακτική και να δείξουμε ότι η μόνη πρακτική που κάποιος πρέπει να υλοποιεί, εάν θέλει να παίξει τον σωστό κοινωνικό του ρόλο, δεν είναι να διαιωνίζει το εθνικό μας σπορ, τη φοροδιαφυγή. Σημαντικό εργαλείο σε αυτόν τον αγώνα είναι πως πολύ σύντομα όλοι οι κλάδοι υπόκεινται πλέον στην αποδοχή των καρτών μέσω POS και αυτά τα μηχανήματα θα είμαι συνδεδεμένα με τις ταμειακές μηχανές».
Είναι ο ίδιος ο οποίος είχε πει ότι αν κάποιος, για παράδειγμα, πιει καφέ με την παρέα του και ο καταστηματάρχης δεν κόψει απόδειξη, τότε η παρέα μπορεί να ευχαριστήσει ευγενικά για το κέρασμα και να φύγει χωρίς να πληρώσει. Σωστά, έτσι λέει ο νόμος. Εχει δοκιμάσει κάποιος να φύγει χωρίς να πληρώσει επειδή δεν του έκοψαν απόδειξη; Και πώς αποδεικνύει μετά ότι δεν κόπηκε απόδειξη; Η πραγματικότητα, δηλαδή, είναι πιο περίπλοκη. Ευτυχώς, όμως, η παρατυπία και η παρανομία δεν αποτελούν κανόνες, αλλά εξαιρέσεις, οι οποίες μπορούν να εξαλειφθούν μόνο με δημιουργία κουλτούρας και μέσω του ανταγωνισμού και της εξάπλωσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών και της ευκολίας τους.
