Δεν τα πάει καλά η Κύπρος με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καθώς βρίσκεται εκτός των στόχων και των υποχρεώσεων της και έχει χαμηλή φιλοδοξία για την επίτευξη των στόχων που έχει θέσει, κάτι το οποίο θα έχει σηµαντικό αντίκτυπο στα δηµόσια οικονοµικά το 2027.
Η ενδιάμεση έκθεση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, που εκδόθηκε την περασμένη Τετάρτη, είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική για το πόσο πίσω βρίσκεται η Κύπρος για ένα θέμα που απασχολεί όλο τον πλανήτη και επιφέρει μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Εισήγηση προς την Κυβέρνηση από το Δημοσιονομικό Συμβούλιο «είναι η αύξηση της έντασης στην προσπάθεια επίτευξης των στόχων, µε προτίμηση τα ίδια ποσά (κοντά στο 1% του ΑΕΠ) να δαπανηθούν για έργα υποδοµής, προστασίας και βελτίωσης του κλιµατικού αποτυπώµατος της χώρας, αντί για την καταβολή αντίστοιχων ποσών υπό τη μορφή «προστίµων» προς την ΕΕ.
Για πρώτη φορά, το θέμα των συνεπειών τηςκλιματικής αλλαγής στα δημόσια οικονομικά τίθεται επί τάπητος και μπαίνει ανοιχτά στον δημόσιο διάλογο από το Δημοσιονομικό Συμβούλιο. «Ένα άλλο σηµαντικό αναδυόµενο ζήτηµα, µε σοβαρές δημοσιονομικές προεκτάσεις, είναι η ανταπόκριση της ∆ηµοκρατίας προς τις κλιµατικές και περιβαλλοντικές της υποχρεώσεις. Πέρα από τις σχετικές δεσµεύσεις, η προετοιµασία για το φυσικό κόστος της κλιματικής αλλαγής, το οποίο έχει ήδη καταγράψει αυξητική τάση, σχετίζεται επίσης µε τη διαχείριση ύδατος, τα εκτιμώμενα επεισόδια ανοµβρίας και πληµµύρας, την αύξηση των ακραίων θερμοκρασιών και τις δασικές πυρκαγιές», αναφέρει η έκθεση.
Εκτός τροχιάς και επισφαλείς στόχοι
Ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλεί το γεγονός ότι οι συντάκτες της ενδιάμεσης έκθεσης αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι «στο πλαίσιο της υποβολής από τη ∆ηµοκρατία της επικαιροποίησης του ενοποιηµένου εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίµα, η ∆ηµοκρατία έχει ήδη λάβει προκαταρκτικά σχόλια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τα σχόλια αναδεικνύουν την ανεπάρκεια σχεδιασµού, ενώ άξιο λόγου είναι και το γεγονός ότι οι στόχοι που τίθενται στο παρόν στάδιο είναι χαµηλότεροι -και σε αρκετές περιπτώσεις πολύ χαμηλότεροι- των δεσµεύσεων και υποχρεώσεων της ∆ηµοκρατίας, µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να σηµειώνει πως η Κύπρος βρίσκεται «εκτός τροχιάς» για τους εν λόγω στόχους και υποχρεώσεις».
Νέες αγορές ρύπων
Στην ενδιάμεση έκθεση καταγράφεται η θέση ότι με βάση τους σχεδιασµούς και τα σηµερινά νοµικά και πολιτικά δεδοµένα, αλλά και την αποτυχία επίτευξης των στόχων που τίθενται στο πλαίσιο του κανονισµού Effort Sharing, η Κύπρος αναµένεται πως θα χρειαστεί να προχωρήσει σε αγορά δικαιωµάτων εκποµπής ρύπων, αντίστοιχη των σηµερινών αγορών, που σχετίζονται µε τις παραδοσιακές εκποµπές.
Σύμφωνα με το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, «καθώς δεν υφίσταται σήµερα ούτε πρωτογενής, ούτε δευτερογενής αγορά δικαιωµάτων ρύπανσης, όπως συµβαίνει στην περίπτωση της αγοράς των µέχρι σήµερα γνωστών δικαιωµάτων εκποµπής ρύπων, η εκτίµηση του συνολικού κόστους δεν µπορεί να γίνει µε ασφαλή τρόπο.
Ωστόσο, σηµειώνεται πως ο σχετικός µηχανισµός προϋποθέτει την εξασφάλιση «δικαιωµάτων» σε διµερή βάση, από άλλα κράτη μέλη, τα οποία θα έχουν επιτύχει υψηλότερους στόχους από τις δεσµεύσεις τους. Ο όλος µηχανισµός προµηνύει αυξηµένες τιµές «δικαιωµάτων» στο µέλλον, και δη στα µέσα του 2027, όταν θα ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση από πλευράς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».
Αντίκτυπος στην οικονομία
Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, στην ενδιάμεση έκθεση Αυγούστου παρουσιάζει μια ανάλυση στην οποία σημειώνεται πως «με βάση τις σηµερινές τιµές της δευτερογενούς αγοράς του συστήµατος ETS, το οποίο καταγράφει υψηλότερη προσφορά και χαµηλότερη ζήτηση από την αναµενόµενη του συστήµατος Effort Sharing, το κόστος µπορεί να ανέλθει µέχρι και σε 1% του ΑΕΠ.
Σε τέτοια περίπτωση, ο αντίκτυπος στα δηµόσια οικονοµικά θα είναι πολύ σοβαρός και δύναται να ανατρέψει την µέχρι τότε αναµενόµενη πρόοδο στην δηµοσιονοµική ενίσχυση της ∆ηµοκρατίας».
Πρέπει να σηµειωθεί, σημειώνει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, «πως υφίσταται σημαντική πολιτική πίεση σε ευρωπαϊκό επίπεδο για µετριασµό της πίεσης που ασκείται στα κράτη μέλη για επίτευξη των κλιµατικών στόχων, κάτι που ενδέχεται να βοηθήσει σε µια χαλαρή στάση από πλευράς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συµβουλίου.
Η γενική εικόνα πολιτικής, ωστόσο, και η ελπίδα πως οι υφιστάμενοι κανόνες μπορεί να χαλαρώσουν κάπως µέχρι το 2027 όταν θα προκύψει η πρώτη αξιολόγηση, δεν είναι σοφό να αποτελούν την µοναδική «ασφάλιση» της ∆ηµοκρατίας έναντι των πιέσεων που θα δεχθεί για την προβλεπόµενη αποτυχία επίτευξης των στόχων της».
Τα ψάλλει στην Κυβέρνηση
Επιπλέον, καταλήγει η ενδιάμεση έκθεση, «η αύξηση των κλιµατικών “επεισοδίων”, µε τη µορφή ακραίων καιρικών συνθηκών, πληµµυρών, δασικών πυρκαγιών ή άλλων από τα φαινόµενα που ήδη καταγράφουν αύξηση, πιθανόν να αντιστρέψουν και το πολιτικό κλίµα, το οποίο αποτελεί σήµερα τη µοναδική γραµµή άµυνας της Κύπρου κατά του διαβλεπόµενου συνολικού δηµοσιονοµικού κόστους.
Σε κάθε περίπτωση, η πολιτική στάση µε την οποία η Κύπρος οδηγείται στην καταβολή υψηλών ποσών για την αγορά «δικαιωµάτων» αποτυχίας έναντι των στόχων, δεν µπορεί να κριθεί ως δηµοσιονοµικά συνετή».
Μια τέτοια πολιτική, εξηγεί το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, «θα έχει σηµαντικές θετικές µακροοικονοµικές επιπτώσεις για τον τόπο, ενώ και η δηµοσιονοµική επίπτωση θα είναι σαφώς χαµηλότερη λόγω του δηµοσιονοµικού πολλαπλασιαστή ( ο οποίος σήµερα εκτιµάται στο 0.75) καθώς και λόγω του πιο οµαλού σχεδιασµού και προφίλ δαπανών που µπορεί να επιτευχθεί αν, αντί για «πρόστιµα» η ∆ηµοκρατία προτιµήσει να καταβάλει αντίστοιχο ποσό υπό την µορφή επενδύσεων».
Επισφαλείς οι στόχοι
Προκύπτει εποµένως, σημειώνει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο στην ενδιάμεση έκθεσή του, πως ακόµα και σε περίπτωση πλήρους και έγκαιρης επίτευξης των στόχων που θέτει η ∆ηµοκρατία, η Κύπρος θα βρίσκεται εκτός των υποχρεώσεων της, κάτι που αναφέρεται ρητά από τον σχολιασµό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Ωστόσο, πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι, βάσει του σχεδιασµού, ακόµα και οι εν λόγω στόχοι, οι οποίοι είναι χαµηλής φιλοδοξίας, κρίνονται ως επισφαλείς», καταλήγει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο.
Από τι κινδυνεύουμε εμείς και τα παιδιά μας
Πάνω από 200 χώρες -193 τρίτες χώρες συν τα 27 μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης- έχουν υπογράψει τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, μια συνθήκη που δημιουργήθηκε το 2015 για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής σε παγκόσμια κλίμακα.
Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), η οποία συνθέτει την επιστημονική συναίνεση επί του θέματος, έχει θέσει ως στόχο τη συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από τους 2 °C και την επιδίωξη ενός ακόμη χαμηλότερου ορίου αύξησης της θερμοκρασίας, δηλαδή 1,5 °C.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη αισθητές σε ολόκληρο τον κόσμο και προβλέπεται να γίνουν συχνότερες και εντονότερες τις επόμενες δεκαετίες.
Χωρίς ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η ΕΕ μπορεί να βιώσει, κατά τη διάρκεια ζωής των παιδιών μας, τα εξής φαινόμενα: 400,000 πρόωροι θάνατοι ετησίως, λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, 90,000 θάνατοι ετησίως λόγω καύσωνα, 40% λιγότερο διαθέσιμο νερό στις νότιες περιοχές της ΕΕ, 2,2 εκατομμύρια άτομα να κινδυνεύουν από παράκτιες πλημμύρες κάθε χρόνο, 190 δισ. ευρώ σε ετήσιες οικονομικές ζημίες
Πηγή: philenews.com
