Γίνεται ένας μικρός χαμός τις τελευταίες βδομάδες σχετικά με τα θέματα ηλεκτρισμού, με κυρίαρχο θέμα τις αποκοπές παραγωγής από οικιακά φωτοβολταϊκά. Ας βάλουμε τα πράγματα σε μία σειρά.
Οι αποκοπές στα οικιακά φωτοβολταικά δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Ούτε υπάρχει οικονομικά βιώσιμος τρόπος να αποφευχθούν τελείως οι αποκοπές στο μικρό, με ιδιαιτερότητες και μη συνδεδεμένο, ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου. Αν το αμφισβητεί κάποιος, ας μετροφυλλήσει λίγο το Σχέδιο για την Eνέργεια και το Κλίμα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Αυτό που φοβούμαι, όμως, είναι να μη δημιουργήθηκε μια τεχνητή κρίση, βάζοντας μπροστα μερίδα του κόσμου, η οποία θα μας οδηγήσει σε ένα νέο Χρυσοθηρικό (για λίγους) Πυρετό των μπαταριών.
Ας μην πούμε αναλυτικά πώς φτάσαμε ως εδώ. Παρόλο που κάποιοι ευθύνονται περισσότερο και κυρίως οι προηγούμενοι.
Φυσικά, υπάρχει και τρέχουσα ευθύνη, διότι κάποιοι δημιούργησαν υπέρ του δέοντος προσδοκίες στον κόσμο, που γκρινιάζει επειδή του απέκοψαν μικρό ποσοστό της παραγωγής του οικιακού του φωτοβολταϊκού του. Στην τελική, δεν θα αποσβεστεί το σύστημα στα 3-4 χρόνια αλλά στα 4-5. Τι να πει εκείνος που δεν έχει ή δεν μπορεί να έχει φωτοβολταϊκό, π.χ. σε πολυκατοικίες;
Ποιος έδωσε την εντύπωση ότι η λύση για πάσα νόσον στους οικιακούς καταναλωτές είναι να βάλουν ένα φωτοβολταϊκό στην στέγη και… το λύσαμε το πρόβλημα; Δυστυχώς, κατά μέσο όρο, όσοι έβαλαν φωτοβολταϊκό αυξησαν την κατανάλωση ηλεκτρισμού περισσότερο από 50%. Ανεμενόμενο ως προς την τάση, σοκ ως προς το μέγεθος της αύξησης. Η ψευδαίσθηση ότι «το ρευμα ειναι δωρεάν επειδη έβαλα φωτοβολταϊκό στη στέγη» είναι ακριβώς αυτό.
Θα τολμήσω, όμως, να δώσω τη δική μου ανάγνωση του σκηνικού, όπως εξελίσεται. Κάποιους βολεύει να δημιουργηθεί τρικυμία σε ένα ποτήρι νερό για τις αποκοπές και για… επείγουσα ανάγκη επιδοτούμενης, με δημόσιο χρήμα, αποθήκευσης. Ή της αποθήκευσης υπέρ του δέοντος, την οποία θα πληρώνουμε όλοι ως «τέλος χρήσης δικτύου».
Είμαι κατά της αποθήκευσης; Aσφαλώς και όχι! Ναι στην αποθήκευση, αλλά όση και όπως πρέπει, ειδικά αν πρόκειται να επιδοτηθεί από τον φορολογούμενο ή αν θα ανακτηθεί το κόστος της από όλους μας. Διότι, δεν θα επωφεληθούμε όλοι μας το ίδιο. Κάποιοι (η πλειοψηφία) που δεν έχουν φ/β θα βγουν ζημιωμένοι στη σούμα. Και αυτοί ήδη πληρώνουν ακριβό συμβατικό ρεύμα, χωρίς κανένα συμψηφισμό. Να το πω αλλιώς. Κάποιος πρέπει να εξηγήσει γιατί ο φορολογούμενος ή ο καταναλωτής που δεν έχει φωτοβολταϊκό θα πρέπει να επιδοτήσει ή να πληρώνει ακριβότερο ρεύμα για να μειωθούν οι αποκοπές των μεγάλων εμπορικών ΑΠΕ που πουλούν στην τιμή της ΑΗΚ, ανεξαρτήτως του κόστους τους, ή για να μην έχουν καθόλου αποκοπές τα μικρά φωτοβολταϊκά στέγης. Απαιτείται μια ισορροπία για να υπάρχει δικαιοσύνη.
Υπερκάλυψη του στόχου διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας σύστημα κατά τέσσερις φορές σε σχέση με τον στόχο που τέθηκε, με βάση τις υφιστάμενες αιτήσεις, διαπιστώνει ο Διαχειριστής. Δεν έχουμε «υπερπαραγωγή από ΑΠΕ», έχουμε πρόβλημα ευελιξίας, λεν άλλοι.
Ναι, αλλά την ευελιξία του συστήματος, που σημαίνει μικρότερες συμβατικές μηχανές ταχείας απόκρισης, με σαφώς ακριβότερη παραγωγή συμβατικού ηλεκτρισμού ανά κιλοβατώρα και επενδύσεις στο δίκτυο την πληρώνουν όλοι οι καταναλωτές. Το όφελος της ευέλιξίας θα το έχουν όλοι ισοδύναμα; Ή πρώτα θα ωφεληθούν τα μεγάλα εμπορικά πάρκα;
Ανοίγει παρένθεση. Για να μην παρεξηγηθούμε, για την ανάγκη εκσυχρονισμού του δικτύου έγραψα στις 28.08.2022, αλλά και εδώ απαιτείται ισορροπία. Κλείνει η παρένθεση.
Και στο κάτω κάτω, ας βάλουν τα εμπορικά φωτοβολταϊκά πάρκα μόνα τους αποθήκευση. Με το οριακό κόστος παραγωγής της ΑΗΚ είναι βιώσιμη η αποθήκευση. Απλά δεν είναι κερδοφόρα στον βαθμό που θα ήθελαν.
Στο ίδιο θέμα, ας απαντηθεί, επίσης, γιατί οι αιτήσεις/άδειες ιδιωτών για συμβατική παραγωγή δεν αφορούν μικρές ευέλικτες μηχανές στη σειρά, που θα μείωναν τις αποκοπές ΑΠΕ; Το ποιος θα πληρώσει και ποιος και πότε θα ωφεληθεί δεν πρέπει να λείπει ποτέ από την εξίσωση.
Kάτι άλλο. Το κράτος οφείλει να επιβάλει το net billing στην ιδιοκατανάλωση, γρηγορότερα από ό,τι υπολόγιζε και ας έχει πολιτικό κόστος. Ανοίγουμε παρένθεση. Με το net metering συμψηφίζεται ενέργεια. Με το net billing συμψηφίζονται χρήματα και είναι σαφώς πιο δίκαιο για τους υπόλοιπους που δεν έχουν φ/β (αγοράζω λιανική τιμή και πουλώ χονδρική τιμή).
Με όλο αυτόν τον χρυσοθηρικό πυρετό που δημιουργήθηκε, να ευχηθούμε καλή τύχη σε όσους προσπαθήσουν να μας πάρουν στο δικαιότερο net billing… Θερίζουμε ό,τι σπείραμε…
Η οικιακή αποθήκευση
Για να είμαι δίκαιος αυτός, ο χρυσοθηρικός πυρετός των φωτοβολταικών δεν είναι κυπριακό φρούτο. Σε ένα βαθμό παρατηρείται και στην Ελλάδα και σε άλλες μεσογειακές χώρες. Αλλά, σε ένα μικρό και απομονωμένο ηλεκτρικό σύστημα μέγιστης ζήτησης 1250MW, με θερμοηλεκτρικούς σταθμούς χώρις μεγάλη ευέλιξια και με τόση εποχικότητα ημέρας και νύχτας ή ανοιξης και καλοκαιριού, άδειες από την ΡΑΕΚ (υπάρχει τελικά) όπως η ίδια ανακοίνωσε για Εμπορικά Φωτοβολταϊκά Πάρκα ισχύος: 2,800 MW, πέραν των 1,000 MW που υπάρχουν ήδη; Πού πας, ρε Καραμήτρο;
Αλλά προφανώς η λύση δεν είναι «δώστε και άλλες αλόγιστες επιδοτήσεις για την αποθήκευση». Και προς Θεού, πολλή προσοχή στην οικιακή αποθήκευση. Διότι και εκείνη κρύβει παγίδες. Θα σας φανερώσω δύο: Πέραν του ότι είναι ακόμη οικονομικά απρόσιτη τεχνολογία, η ωφέλιμη διάρκεια ζωής με ικανοποιητικη απόδοση των μπαταριών είναι συνδεδεμένη με αυστηρούς λειτουργικούς περιορισμούς και συστηματική συντήρηση τους. Επίσης, η μη συστηματική συντήρηση τους -και ας μην ξεχνάμε την κουλτουρα μας- δημιουργεί άλλα ρίσκα, που σχετίζονται με την πυρασφάλεια…
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, για το αδιέξοδο που φτάσαμε και τους νέους κινδύνους δεν μπορώ παρά να δανειστώ 6-7 νόμους από το σημαδιακό για μένα βιβλίο The Fifth Discipline, που βρίσκω πως έχουν εφαρμογή εδώ:
Today’s problems come from yesterday’s “solutions.”
The easy way out usually leads back in.
The cure can be worse than the disease.
Cause and effect are not closely related in time and space.
Small changes can produce big results…but the areas of highest leverage are often the least obvious.
Ποιες θα ήταν οι λύσεις;
Η δήλωση του Προέδρου Εταιρειών ΑΠΕ ότι ο διαχειριστής όφειλε να μην αποκόπτει ενέργεια που παράγεται και καταναλώνεται εκείνη την ώρα επί τόπου στο υποστατικό είναι ορθή. Αυτό είναι και το επιδιωκόμενο. Γεωγραφικός και χρονικός ταυτοχρονισμός της παραγωγής και της κατανάλωσης. Θα πρέπει να βρεθεί λύση σε αυτό…
Δεύτερον. Ναι στην αποθήκευση και στην περαιτέρω ευελιξία του συστήματος, αλλά όση και όπως πρέπει, δηλαδή με τρόπο και ρυθμίσεις ώστε να μην επωμίζονται το κόστος όλοι, ενώ το βασικό όφελος μια χούφτα, έχοντας ως σημαία την πράσινη μετάβαση.
Τέλος, να βάλουμε στην εξίσωση φράσεις όπως ενεργειακή απόδοση, εξοικονόμηση ενέργειας, ηλιοπροστασία, μετατόπιση ζήτησης (peak shaving), μικροπαραγωγή, διαχείριση της ζήτησης και άλλα… τα οποία θα βοηθήσουν τόσο σε θέματα επάρκειας, όσο και σε θέματα αποκοπών οικιακών συστημάτων net metering, ζητήματα που συζητούνται εντόνως τις τελευταίες εβδομάδες.
* Μηχανολόγος Μηχανικός
Dipl Eng, MBA
* Oι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές.
Πηγή: philenews.com
