Ηυιοθέτηση του θεσμού του συμβολαιογράφου στην Κύπρο ως λειτουργού προληπτικής δικαιοσύνης, όπως ισχύει στη Γερμανία αλλά και σ’ άλλες χώρες, θα μπορούσε να επιλύσει αρκετά προβλήματα που απασχολούν συνεχώς τη δικαιοσύνη. Ως δημόσιος λειτουργός επί πληρωμή, ο συμβολαιογράφος ελέγχει και διαφυλάσσει έγγραφες συμφωνίες που συνάπτονται μεταξύ δύο μερών, τα οποία με την υπογραφή τους δεσμεύονται ότι θα τηρήσουν τη νομική σχέση που δημιουργείται μεταξύ τους, ως επίσης και το νόμο. Με τη συμμετοχή του αποδέχεται τη δήλωση των μερών που γίνεται ενώπιον του για τη μεταξύ τους συμφωνία, όπως σύμβαση πώλησης ακινήτου, την οποία αφού αποδέχεται, καταρτίζει τη συμβολαιογραφική πράξη, η οποία έχει το κύρος δημοσίου εγγράφου.
Επίσης, διεκπεραιώνει τις εκ του νόμου προβλεπόμενες ενέργειες για την εκτέλεση της σύμβασης πώλησης, πχ. διατηρεί λογαριασμό μεσεγγύησης, προσκομίζει τα έγγραφα για εξάλειψη τυχόν υποθηκών και μεταγραφής της κυριότητας του ακινήτου ενώπιον του κτηματολογίου και προβαίνει στην καταβολή του τιμήματος.
Ο συμβολαιογράφος δεν αντιπροσωπεύει κανένα από τους αντισυμβαλλόμενους, ενεργεί ως ανεξάρτητος και αμερόληπτος σύμβουλος όλων των μερών στη δικαιοπραξία και τους ενημερώνει για τη νομική ισχύ της συμβολαιογραφικής πράξης. Μπορεί να αρνηθεί την κατάρτιση συμβολαιογραφικής πράξης όταν αυτή δεν συμβαδίζει με τα καθήκοντα του ή όταν του ζητείται να συμπράξει σε πράξη που είναι προδήλως παράνομη ή αθέμιτη και η άρνησή του θα πρέπει να είναι αιτιολογημένη, αφού υπόκειται σε προσφυγή.
Απόφαση Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Σχετική με τα ανωτέρω είναι η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ημερ.5.9.2024 στην υπόθεση C-109/23, αναφορικά με το δίκαιο της Ένωσης που αφορά περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν ως εκ της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 833/2014 όπως τροποποιήθηκε, ειδικότερα του άρθρου 5ιδ απαγορεύεται, μεταξύ άλλων, η άμεση ή έμμεση παροχή υπηρεσιών νομικών συμβουλών και συμβουλευτικών υπηρεσιών προς νομικό πρόσωπο, οντότητα ή φορέα που έχει την έδρα του στη Ρωσία.
Συγκεκριμένα, δημιουργήθηκε ένδικη διαφορά μεταξύ αγοραστών διαμερίσματος στο Βερολίνο, που ανήκει σε εταιρεία με έδρα τη Ρωσία και συμβολαιογράφου από τη Γερμανία, ο οποίος αρνήθηκε να καταρτίσει τη συμβολαιογραφική πράξη πώλησης του διαμερίσματος και να εκτελέσει τη σχετική σύμβαση.
Η αιτιολογία του ήταν ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η κατάρτιση της συμβολαιογραφικής αυτής πράξης να συνιστά παράβαση του άρθρου 5ιδ, το οποίο απαγορεύει την παροχή νομικών συμβουλών σε νομικά πρόσωπα που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία.
Προδικαστικά ερωτήματα
Οι αγοραστές ένεκα τούτου προσέφυγαν ενώπιον του πρωτοδικείου του Βερολίνου, το οποίο αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιον του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο της ΕΕ τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:
- παραβιάζει ο Γερμανός συμβολαιογράφος την απαγόρευση άμεσης ή έμμεσης παροχής νομικών συμβουλών σε νομικό πρόσωπο που έχει την έδρα του στη Ρωσία, σε περίπτωση που καταρτίζει συμβολαιογραφική πράξη μεταξύ του εν λόγω προσώπου ως πωλητή και ενός υπηκόου κράτους μέλους της ΕΕ;
- παραβιάζει διερμηνέας την απαγόρευση αυτή, προκειμένου να μεταφράσει το περιεχόμενο της διαδικασίας σύνταξης της συμβολαιογραφικής πράξης της πώλησης;
- παραβιάζει ο συμβολαιογράφος την απαγόρευση, αναλαμβάνοντας τη διενέργεια των εκ του νόμου προβλεπόμενων συμβολαιογραφικών πράξεων για την εκτέλεση της σύμβασης πώλησης;
Η απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ
Το Δικαστήριο της ΕΕ έκρινε ότι ο συμβολαιογράφος δεν ενεργεί με σκοπό την προαγωγή των ειδικών συμφερόντων κάποιου από τους δικαιοπρακτούντες, αλλά τηρεί ίσες αποστάσεις από αυτούς και τα συμφέροντα τους και ενεργεί με αμεροληψία και αποκλειστικά υπέρ του νόμου και της ασφάλειας δικαίου.
Επομένως, για την πώληση ακινήτου το οποίο ανήκει σε νομικό πρόσωπο με έδρα τη Ρωσία δεν εμπίπτει στην έννοια της παροχής «υπηρεσιών νομικών συμβουλών» του άρθρου 5ιδ και, ως εκ τούτου, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της προβλεπόμενης απαγόρευσης τέτοιων υπηρεσιών προς το εν λόγω νομικό πρόσωπο.
Καμιά διάταξη του κανονισμού δεν προβλέπει γενική απαγόρευση πραγματοποίησης συναλλαγής με νομικό πρόσωπο για τον λόγο και μόνο ότι το πρόσωπο αυτό είναι εγκατεστημένο στη Ρωσία ή απαγόρευση μεταβίβασης ακινήτων τα οποία βρίσκονται στο έδαφος της Ένωσης και ανήκουν σε ένα τέτοιο πρόσωπο.
Ούτε η κατάρτιση συμβολαιογραφικής πράξης για την πώληση ακινήτου, ούτε οι ενέργειες που πραγματοποιούνται προς εκτέλεση της, ούτε οι υπηρεσίες μετάφρασης της, εμπίπτουν στην απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών σε ένα τέτοιο νομικό πρόσωπο κατά το άρθρο 5ιδ του κανονισμού 833/2014.
* Δικηγόρος στη Λάρνακα
Πηγή: philenews.com
