Το 2024 αποτέλεσε μια χρονιά σημαντικών εξελίξεων για εφαρμογή της ενεργειακής στρατηγικής της Κύπρου, με την πράσινη μετάβαση και την προσαρμογή στις απαιτήσεις της κλιματικής αλλαγής να βρίσκονται στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Η χώρα μας, σε πλήρη ευθυγράμμιση με τους ευρωπαϊκούς στόχους για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 και υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, κλήθηκε να υλοποιήσει δράσεις που ενισχύουν τη βιωσιμότητα, την ενεργειακή ασφάλεια και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Ανάμεσα στις κυριότερες προκλήσεις του 2024 ξεχώρισαν ο εκσυγχρονισμός του ηλεκτρικού δικτύου, με έμφαση στην εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, η προώθηση της αποθήκευσης ενέργειας μέσω συστημάτων που συνδυάζουν Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) για υποστήριξη μεγαλύτερης διείσδυσης ΑΠΕ αλλά και διασφάλιση της σταθερότητας του δικτύου, η ηλεκτρική διασύνδεση της χώρας μας με γειτονικά ενεργειακά δίκτυα, καθώς και η μετάβαση στην Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού (ΑΑΗ). Όσον αφορά αυτό το ζήτημα, η μετάβαση σε μια πλήρως ΑΑΗ σημείωσε σημαντική πρόοδο το 2024, με την πλήρη λειτουργία της να προγραμματίζεται για τον Ιούλιο του 2025. Η ανταγωνιστική αγορά αναμένεται να προσφέρει νέες δυνατότητες για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, μειώνοντας το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας.
Κατά το 2024, ιδιαίτερη σημασία αποδόθηκε στην ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου μέσω του «Great Sea Interconnector», ένα κομβικό έργο που χαρακτηρίζεται από αρκετούς ως καθοριστικός παράγοντας για τη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Το έργο προωθείται από τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) της Ελλάδας. Το 2024 ξεκίνησε η κατασκευή του καλωδίου, ενώ διενεργήθηκαν έρευνες βυθού, προετοιμάζοντας το έδαφος για την πόντισή του, που προβλέπεται να αρχίσει το 2026 και να ολοκληρωθεί το 2029. Το έργο αναμένεται να συμβάλει καθοριστικά στη διασφάλιση της ενεργειακής αυτάρκειας και στη μείωση του κόστους ηλεκτρισμού.
Η ΟΕΒ, αναγνωρίζοντας τη στρατηγική σημασία της διασύνδεσης, φιλοξένησε στα γραφεία της τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο του ΑΔΜΗΕ, κ. Μανούσο Μανουσάκη, όπου παρουσιάστηκαν οι τεχνικές, οικονομικές και άλλες πτυχές του συγκεκριμένου έργου. Στη συνέχεια, η ΟΕΒ απέστειλε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ένα εμπεριστατωμένο υπόμνημα θέσεων, στο οποίο αναγνωρίζεται η σημαντικότητα υλοποίησης του έργου και οι θετικές επιπτώσεις τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τα νοικοκυριά. Η επιτυχία ωστόσο αυτού του έργου εξαρτάται από την εφαρμογή δικλίδων ασφαλείας, οι οποίες θα προστατεύουν τις υπάρχουσες επενδύσεις και θα δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για την προσέλκυση νέων επενδύσεων, στην τοπική παραγωγή πράσινης και συμβατικής ενέργειας.
Φυσικό αέριο και ΕΣΕΚ
Μια ακόμη σημαντική πρόκληση παραμένει η έλευση του φυσικού αερίου, το οποίο αποτελεί κρίσιμο πυλώνα για την ενεργειακή στρατηγική της Κύπρου, καθώς ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια και μειώνει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και κατ’ επέκταση το κόστος ηλεκτρισμού.
Παρόλο που η πορεία υλοποίησης του τερματικού εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στο Βασιλικό σημειώνει αρκετές καθυστερήσεις, το πλοίο FSRU «Προμηθέας» ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2024 το μεγάλο ταξίδι του προς την Κύπρο από τη Σανγκάη. Εντούτοις, η πλήρης πιστοποίησή του ως πλωτής μονάδας αποθήκευσης και επαναεριοποίησης προϋποθέτει τη σύνδεσή του με τερματικό άλλης χώρας, έως ότου ολοκληρωθούν οι εργασίες στο τερματικό Βασιλικού. Η ολοκλήρωση του τερματικού στο Βασιλικό εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί έως το τέλος του 2025, με στόχο τη διοχέτευση φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή στις αρχές του 2026, σύμφωνα με το βέλτιστο σενάριο.
Παράλληλα, η επικαιροποίηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) με σκοπό την επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων για το 2030, η ετοιμασία του Ρυθμιστικού Πλαισίου για την προώθηση και διευκόλυνση της ανάπτυξης Ενεργειακών Κοινοτήτων Πολιτών και Κοινοτήτων Ανανεώσιμης Ενέργειας, η κατάρτιση του πλαισίου χωροθέτησης και αδειοδότησης συστημάτων ΑΠΕ (Εντολή 1 του 2024), καθώς και οι διαβουλεύσεις για την εφαρμογή πράσινης φορολογικής πολιτικής και μακροπρόθεσμης στρατηγικής ανακαίνισης κτηρίων, αναδείχθηκαν ως καθοριστικής σημασίας ενέργειες για την πορεία της Κύπρου προς την πράσινη μετάβαση.
Οι προκλήσεις του 2025
Το 2025 αναμένεται να φέρει νέες προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες, με την περαιτέρω ενίσχυση των επενδύσεων σε ΑΠΕ, την ολοκλήρωση κρίσιμων ενεργειακών έργων και τη διαμόρφωση πολιτικών που θα υποστηρίξουν την πράσινη μετάβαση της χώρας. Οι δράσεις αυτές στοχεύουν θεμελιωδώς στην εξασφάλιση του χαμηλότερου δυνατού κόστους ενέργειας.
Με συνέπεια και υπευθυνότητα, η ΟΕΒ εργάζεται για την επιτάχυνση της μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας, την ενίσχυση της ενεργειακής αυτονομίας και τη στήριξη της επιχειρηματικής κοινότητας προς τη βιώσιμη ανάπτυξη.
*Ανώτερος Λειτουργός, Τμήμα Ενέργειας και Περιβάλλοντος (ΟΕΒ)
Πηγή: philenews.com
