Τα πολλά και σύνθετα περιβαλλοντικά ζητήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα, όπως η κλιματική αλλαγή, η απώλεια της βιοποικιλότητας, η μείωση και σε κάποιες περιπτώσεις η εξάντληση των πόρων και η ρύπανση, απαιτούν τη λήψη μέτρων.
Για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναλάβει πολλές πρωτοβουλίες, που επιβάλλουν αρκετές υποχρεώσεις, κυρίως στις επιχειρήσεις.
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία θέτει φιλόδοξους στόχους για τη μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία μέχρι το 2050, επιβάλλοντας σημαντικές αλλαγές στις επιχειρηματικές πρακτικές και τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των βιομηχανιών. Αυτό περιλαμβάνει τη μείωση των εκπομπών άνθρακα, την αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και την ανάπτυξη κυκλικών οικονομικών μοντέλων που θα ελαχιστοποιούν τα απόβλητα και θα μεγιστοποιούν την επαναχρησιμοποίηση των πόρων.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Κανονισμός για την Αποψίλωση των Δασών (EUDR), ο οποίος απαιτεί από τις επιχειρήσεις να διασφαλίζουν ότι τα προϊόντα που εισάγουν ή εξάγουν στην ΕΕ δεν συμβάλλουν στην καταστροφή των δασών και στη μείωση της βιοποικιλότητας.
Σύμφωνα με τον Κανονισμό, οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν υλικά με βάση το ξύλο θα πρέπει να αποδείξουν ότι οι προμήθειες τους δεν προέρχονται από αποψιλωμένα εδάφη ή περιοχές όπου έχουν σημειωθεί παραβιάσεις των σχετικών νομοθεσιών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι κατηγορίες των προϊόντων στα οποία θα εφαρμοστεί ο Κανονισμός είναι οι ακόλουθες:
∙ Ξύλο και προϊόντα ξύλου, όπως τα έπιπλα και το χαρτί,
∙ Σόγια που χρησιμοποιείται ευρέως σε ζωοτροφές και επεξεργασμένα τρόφιμα,
∙ Φοινικέλαιο που βρίσκεται σε τρόφιμα, καλλυντικά και προϊόντα καθαρισμού,
∙ Βοοειδή και Κτηνοτροφικά προϊόντα (κρέας και δέρμα),
∙ Kαουτσούκ (υποδηματοποιία και κατασκευαστική βιομηχανία)
∙ Καφές και κακάο.
Ο Κανονισμός αναφέρει, επίσης, ότι σε ένα χρόνο από την εφαρμογή του η Επιτροπή θα υποβάλει εκτίμηση των επιπτώσεων, συνοδευόμενη από νομοθετική πρόταση για επέκταση του πεδίου εφαρμογής και πιθανή επέκταση του καταλόγου με τα επηρεαζόμενα προϊόντα.
Ο Κανονισμός εισάγει πολύ αυστηρές απαιτήσεις ιχνηλασιμότητας για τα επηρεαζόμενα και συνδεδεμένα προϊόντα. Κάθε εμπλεκόμενος στην αλυσίδα εφοδιασμού θα πρέπει να αποδείξει ότι τα προϊόντα που διαχειρίζεται συμμορφώνονται με τη νομοθεσία και δεν συνδέονται με την αποψίλωση.
Σε περίπτωση αποτυχίας στην τεκμηρίωση, ολόκληρο το φορτίο μπορεί να θεωρηθεί μη συμμορφούμενο και να αντιμετωπίσει πρόβλημα εισαγωγής σε έδαφος ΕΕ ή/και κυρώσεις για μη συμμόρφωση που μπορεί να περιλαμβάνουν πρόστιμα μέχρι 4% του συνολικού ετήσιου κύκλου εργασιών στην Ε.Ε. του μη συμμορφούμενου παραγωγού -εισαγωγέα.
Πιο συγκεκριμένα, από την ημερομηνία εφαρμογής, μια επιχείρηση που διαθέτει σχετικά προϊόντα στην αγορά θα πρέπει πρώτα να ανεβάσει μια δήλωση δέουσας επιμέλειας (due diligence statement) στην αρμόδια εθνική αρχή μέσω ενός ειδικού συστήματος πληροφοριών που θα δημιουργηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με την υποβολή μιας τέτοιας δήλωσης, οι εταιρείες αναλαμβάνουν την ευθύνη για τη συμμόρφωση του προϊόντος με τον Κανονισμό.
Ο Κανονισμός θέτει διαφορετικές υποχρεώσεις ανάλογα με το μέγεθος των επιχειρήσεων και διαθέτει διαφορετικές κατηγορίες επηρεαζόμενων. Από τις 30 Δεκεμβρίου 2024, οι μεγάλες επιχειρήσεις θα πρέπει να έχουν εφαρμόσει όλες τις υποχρεώσεις συμμόρφωσης, όπως η διεξαγωγή δέουσας επιμέλειας και η υποβολή δηλώσεων στην αρμόδια εθνική αρχή. Για τις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ο κανονισμός προβλέπει παράταση στην εφαρμογή του, δίνοντάς τους περισσότερο χρόνο να προσαρμοστούν. Έτσι, οι μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα πρέπει να συμμορφωθούν με τις υποχρεώσεις του κανονισμού από τις 30 Ιουνίου 2025.
Σημειώνουμε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη τα σχόλια που έλαβε από τους διεθνείς εταίρους σχετικά με την πορεία των προετοιμασιών για την εφαρμογή του Κανονισμού, προτείνει να δοθεί επιπλέον χρόνος για να προετοιμαστούν οι επιχειρήσεις. Εάν εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αυτή η παράταση, ο Κανονισμός θα εφαρμοστεί στις 30 Δεκεμβρίου 2025 για μεγάλες επιχειρήσεις και στις 30 Ιουνίου 2026 για μικρομεσαίες και μικρές επιχειρήσεις. Αυτή η σταδιακή εφαρμογή επιτρέπει στις μικρότερες επιχειρήσεις να προετοιμαστούν καλύτερα και να εφαρμόσουν τα συστήματα δέουσας επιμέλειας που απαιτούνται για τη συμμόρφωση με τον κανονισμό EUDR.
Το ΚΕΒΕ, ως φορέας εκπροσώπησης των επιχειρήσεων και μέσα από τη συμμετοχή του στο Enterprise Europe Network Κύπρου ως Συντονιστής, έχει μια σημαντική αποστολή: να βοηθήσει τις ΜμΕ να πλοηγηθούν στις νομοθεσίες και τις πολιτικές της ΕΕ, να ενημερωθούν καθώς και να συμμορφωθούν σωστά και έγκαιρα.
Επομένως, διατηρεί επικοινωνία με τις αρμόδιες αρχές για να διασφαλίζει ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα αποκτήσουν εγκαίρως τις απαραίτητες πληροφορίες και προειδοποιήσεις. Αυτό συμβάλλει στη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και στην ικανότητά τους να ανταγωνίζονται σε μια αγορά που εστιάζει ολοένα και περισσότερο στην περιβαλλοντική υπευθυνότητα.
* Διευθυντής Βιομηχανικής Ανάπτυξης Καινοτομίας και Περιβάλλοντος, ΚΕΒΕ
Πηγή: philenews.com
