Πρέπει να αντιμετωπιστούν επειγόντως οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση βασικών σιδηροδρομικών επενδύσεων και να υπάρξει βαθιά μεταρρύθμιση του κλάδου, δηλώνει στη συνέντευξή της στα «ΝΕΑ» η Ελίζα Φερέιρα, επίτροπος για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις. Η πορτογαλέζα επίτροπος, η οποία επισκέπτεται τη χώρα μας από σήμερα, μιλά επίσης για την πορεία απορρόφησης των κονδυλίων Συνοχής από την Ελλάδα, τη χρηματοδότηση για την αποκατάσταση των ζημιών μετά τις περσινές πλημμύρες και τα μέτρα για την αντιμετώπιση του brain drain.
Η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που υπέγραψε το «Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης 2021-2027». Ολα τα προγράμματα εγκρίθηκαν γρήγορα. Πώς αξιολογείτε τη χρήση των πόρων και σε ποιους τομείς πρέπει να σημειωθεί μεγαλύτερη πρόοδος;
Η Ελλάδα ήταν πράγματι το πρώτο κράτος-μέλος που υπέγραψε τη νέα Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης που παρέχει σχεδόν 21 δισ. ευρώ στήριξης στην ελληνική οικονομία την περίοδο 2021-2027. Ολα τα προγράμματα και αυτό της Δίκαιης Μετάβασης εγκρίθηκαν ομαλά το 2022. Από τότε έχουν επιτευχθεί πολλά. Μέχρι στιγμής έχουν συναφθεί συμφωνίες για περισσότερα από 1.000 έργα, ύψους περίπου 4,1 δισ. ευρώ, ενώ οι πληρωμές έχουν φθάσει στο 6,5% των συνολικών κονδυλίων, υψηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Οι ελληνικές Αρχές επιταχύνουν τώρα τις προσπάθειες ωρίμανσης και έναρξης εφαρμογής μιας νέας γενιάς έργων, ειδικά σε τομείς όπου η Ελλάδα δεν έχει ακόμη ευθυγραμμιστεί με το κεκτημένο της ΕΕ, όπως η διαχείριση των στερεών αποβλήτων και των λυμάτων. Κατά την επίσκεψή μου στη Δυτική Μακεδονία το 2021 διαπίστωσα την πραγματική έκταση της πράσινης μετάβασης στην περιοχή και θα έχω τώρα την ευκαιρία να κάνω το ίδιο στη Μεγαλόπολη κατά την επίσκεψή μου εκεί. Προς τον στόχο αυτόν η Πολιτική Συνοχής παρέχει στην Ελλάδα περίπου 1,6 δισ. ευρώ για επενδύσεις μέσω του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης και αφορούν τομείς υψηλής αξίας και έντασης θέσεων εργασίας. Αναμένω ότι χάρη σε μια βελτιωμένη συνεργασία μεταξύ των εθνικών και τοπικών φορέων, των συνδικαλιστικών οργανώσεων και της νεολαίας η εφαρμογή θα επιταχυνθεί και η πράσινη μετάβαση θα λειτουργήσει αποτελεσματικά προς όφελος όλων των πολιτών.
Το Δημογραφικό αποτελεί μείζον πρόβλημα σε όλες σχεδόν τις χώρες της ΕΕ. Ειδικότερα στην Ελλάδα, εκτός από το χαμηλό ποσοστό γεννήσεων, το brain drain εντείνει το πρόβλημα. Υπάρχουν μέτρα για την αντιμετώπισή του;
Πραγματοποιούνται σημαντικοί δημογραφικοί μετασχηματισμοί στις κοινωνίες και τις οικονομίες μας. Εάν δεν αντιμετωπιστούν θα προκληθούν νέες και αυξανόμενες εδαφικές ανισότητες όσον αφορά το μέγεθος και τις δεξιότητες του εργατικού δυναμικού. Η Επιτροπή αποφάσισε να εντείνει τις προσπάθειές της ενάντια σε αυτήν την τάση με τη στρατηγική για την αξιοποίηση ταλέντων στις περιφέρειες της Ευρώπης. Η Πολιτική Συνοχής υποστηρίζει την Ελλάδα στον μετριασμό των μεγάλων δημογραφικών προκλήσεων του brain drain και της ερήμωσης του πληθυσμού μέσω μεγάλων επενδύσεων στην κοινωνική υποδομή, την ένταξη, την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση. Την περίοδο 2014-2020 περισσότερα από 1,5 δισ. ευρώ έχουν επενδυθεί μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και του Ευρωπαϊκού Περιφερειακού Ταμείου στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, ενώ άλλα 1,4 δισ. ευρώ έχουν υποστηρίξει παρεμβάσεις ενίσχυσης κοινωνικής ένταξης στις ελληνικές περιφέρειες. Την περίοδο 2021-2027 τα προγράμματα της Πολιτικής Συνοχής διαθέτουν περισσότερα από 7,9 δισ. ευρώ για τη στήριξη της Ελλάδας και των περιφερειών της ώστε να επιτύχουν υψηλά επίπεδα απασχόλησης, δίκαιη κοινωνική προστασία και ένα εξειδικευμένο και ανθεκτικό εργατικό δυναμικό. Επιπλέον, περίπου 1,4 δισ. ευρώ θα επενδυθούν σε ολοκληρωμένες αναπτυξιακές στρατηγικές στην Ελλάδα. Αυτές οι τοπικές επενδύσεις μπορούν να προσελκύσουν νέες οικονομικές δραστηριότητες, να βελτιώσουν την πρόσβαση σε υποδομές, υπηρεσίες και πολιτιστικές πτυχές και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής, προσελκύοντας και διατηρώντας έτσι ταλέντα σε αστικές και αγροτικές περιοχές.
Πριν από έναν χρόνο είπατε για το ελληνικό σιδηροδρομικό σύστημα ότι «θα προσφέρουμε την ευρωπαϊκή τεχνική βοήθεια σε όλες τις πτυχές της επανεκκίνησης: ασφάλεια, αξιοπιστία και ανταγωνιστικότητα». Ανησυχείτε για τον τρόπο λειτουργίας του και ποιες είναι οι προτάσεις σας δεδομένου ότι υπήρξε συνεχής ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και για τα συστήματα τηλεχειρισμού και σηματοδότησης, τα οποία αν λειτουργούσαν μπορεί να μην είχε συμβεί το τραγικό δυστύχημα;
Η ασφάλεια του σιδηροδρομικού δικτύου είναι βασική για την επιτυχή ανάπτυξη και λειτουργία του. Οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση βασικών σιδηροδρομικών επενδύσεων και η ανάγκη για βελτιωμένη οργάνωση του σιδηροδρομικού τομέα έχουν επισημανθεί από την Επιτροπή και στις πρόσφατες εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων (ERA) ως επείγοντα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Οι καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία περιέπλεξαν ακόμη περισσότερο τη λειτουργία ενός αξιόπιστου και ανταγωνιστικού σιδηροδρομικού δικτύου στην Ελλάδα. Σε αυτό το στάδιο δεν υπάρχει εύκολη λύση χωρίς μια βαθιά μεταρρύθμιση του κλάδου και νέα ιεράρχηση των επενδύσεων. Μετά το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη και την απόφαση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας να απαγγείλει κατηγορίες για εγκλήματα που σχετίζονται με την εκτέλεση συμβάσεων για τα συστήματα τηλεχειρισμού και σηματοδότησης, οι ελληνικές Αρχές αποφάσισαν να μη δηλώσουν στην Επιτροπή για χρηματοδότηση, δαπάνες που αφορούν σιδηροδρομικά έργα. Επιπλέον, τα κονδύλια από προηγούμενες προγραμματικές περιόδους που διατέθηκαν για την αναβάθμιση των συστημάτων σηματοδότησης και τηλεχειρισμού έχουν ανακτηθεί καθώς τα συστήματα αυτά δεν ολοκληρώθηκαν ούτε λειτούργησαν. Πάντως, έπειτα από αίτημα της Ελλάδας, η Επιτροπή κινητοποίησε αμέσως τους απαραίτητους πόρους για να βοηθήσει στη δημιουργία και ανάθεση ενός αξιόπιστου Συστήματος Διαχείρισης Σιδηροδρομικής Κυκλοφορίας σύμφωνα με τα υψηλά πρότυπα της ΕΕ.
