Πριν από δύο χρόνια, η Nine Moraal και τα δύο παιδιά της μετακόμισαν σε διαμέρισμα ενός υπνοδωματίου κοντά στην ολλανδική πόλη Ουτρέχτη. Αν και είχε μόνο διετές συμβόλαιο, περίμενε ότι θα μπορούσε να το επεκτείνει και να μείνει εκεί μέχρι να αποκτήσει πρόσβαση σε ένα από τα πολλά διαμερίσματα στην Ολλανδία με πλαφόν στο ενοίκιο.
Την περασμένη άνοιξη, ωστόσο, ο ιδιοκτήτης τής είπε ότι θα έπρεπε να φύγει τον Νοέμβριο, καθώς η ενοικίαση του διαμερίσματος δεν ήταν πλέον κερδοφόρα για τον ίδιο. Παρά τις “εντατικότατες προσπάθειες μέσω social media, τηλεφωνημάτων, επισκέψεων σε μεσίτες και γραφεία στέγασης”, η 33χρονη παιδαγωγός δεν έχει βρει σπίτι. “Το πρόβλημα δεν είναι το κόστος, αλλά η έλλειψη διαμερισμάτων”.
Η Moraal είναι μεταξύ του αυξανόμενου αριθμού Ολλανδών που δυσκολεύονται να βρουν ακίνητο προς ενοικίαση, αφού νέος νόμος που είχε σχεδιαστεί για να καταστήσει τα σπίτια πιο προσιτά κατέληξε να επιδεινώσει την έλλειψη στέγης.
Με στόχο την προστασία των ενοικιαστών χαμηλού εισοδήματος, η κυβέρνηση επέβαλε από τον Ιούλιο πλαφόν ενοικίων σε χιλιάδες σπίτια, εισάγοντας σύστημα αξιολόγησης ακινήτων με βάση παράγοντες όπως κατάσταση, μέγεθος και ενεργειακή απόδοση. Ο νόμος για προσιτά ενοίκια εισήγαγε πλαφόν σε 300.000 οικίες, απομακρύνοντάς τες από την ελεύθερη αγορά.
Η Ολλανδία έχει το υψηλότερο ποσοστό ενοικιαζόμενων κατοικιών στην Ευρώπη, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Περίπου το 1/4 από αυτές ανήκουν σε ιδιώτες ιδιοκτήτες, με τα υπόλοιπα να ανήκουν σε οικιστικούς συνεταιρισμούς. Πριν τεθεί σε ισχύ ο νέος νόμος, τα 4/5 των 3 εκατομμυρίων ενοικιαζόμενων ακινήτων της χώρας υπόκειντο σε ελέγχους και ο νόμος ανέβασε αυτό το ποσοστό στο 96%, σύμφωνα με το Υπουργείο Στέγασης. Το μέτρο περιορίζει τα ενοίκια σε περίπου 2,5 εκατομμύρια σπίτια στα 880 ευρώ/μήνα για νοικοκυριά που κερδίζουν λιγότερα από 52.671 ευρώ ετησίως. Τα υπόλοιπα ακίνητα που καλύπτονται από τον νόμο έχουν μέγιστο ενοίκιο 1.158 ευρώ/μήνα. Αν και εκεί δεν υπάρχουν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια, απευθύνονται σε οικογένειες με μέσους μισθούς.
Έλλειψη
Για να συμβαδίσει με την αύξηση του πληθυσμού, η Ολλανδία χρειάζεται περίπου 100.000 νέες κατοικίες ετησίως, ωστόσο την τελευταία δεκαετία χτίζονται κατά μέσο όρο περίπου 65.000. Το έλλειμμα έχει αυξήσει τις τιμές των εκτός πλαφόν διαμερισμάτων κατά 33% από το 2012. Με τα ακίνητά τους να προωθούνται στη ρυθμιζόμενη αγορά βάσει του νέου συστήματος, πολλοί ιδιοκτήτες επιλέγουν να τα πουλήσουν. “Η θλιβερή πραγματικότητα είναι ότι για όσους αναζητούν σπίτι τώρα έχει γίνει πιο δύσκολο από ποτέ να βρουν ένα ενοικιαζόμενο ακίνητο σε μια ήδη στενή αγορά”, λέει ο Michiel Vrijman, ο οποίος διευθύνει τις ολλανδικές δραστηριότητες της Heimstaden Bostad, σουηδικής εταιρείας που κατέχει 13.500 διαμερίσματα την Ολλανδία και βρίσκεται στη διαδικασία πώλησης περίπου του 20% τους.
Οι υποστηρικτές του νόμου τονίζουν ότι είναι μια αναγκαία απάντηση σε πολλά χρόνια αυξανόμενων ενοικίων και αυξανόμενης ιδιωτικοποίησης της αγοράς κατοικίας. Ο στόχος ήταν να προστατευτούν οι πολίτες χαμηλότερου και μεσαίου εισοδήματος από αδίστακτους ιδιοκτήτες, οι οποίοι είχαν γίνει ληστρικοί, σύμφωνα με τον Hugo de Jonge, πρώην υπουργό Στέγασης.
Η νέα κυβέρνηση, στην εξουσία από τον Ιούλιο, δεν σχεδιάζει να αλλάξει τη νομοθεσία. “Είναι πολύ νωρίς”, δήλωσε ο πρωθυπουργός Dick Schoof στις 16 Αυγούστου. Ωστόσο σημείωσε ότι η κυβέρνησή του θα αξιολογήσει σύντομα τον νόμο και “αν χρειαστεί, θα τον αναπροσαρμόσει”.
Η ASR Nederland, η οποία κατέχει περίπου 15.000 διαμερίσματα σε όλη τη χώρα, έχει καλέσει την κυβέρνηση να επανεξετάσει το μέτρο. Σχεδόν ολόκληρο το χαρτοφυλάκιό της μεταφέρθηκε στο καθεστώς πλαφόν την 1η Ιουλίου, ωθώντας την να εγκαταλείψει τα σχέδια αγοράς περισσότερων ενοικιαζόμενων ακινήτων, σύμφωνα με τον CEO Jos Baeten. “Υπάρχουν άλλες κατηγορίες επενδύσεων που είναι πιο προσοδοφόρες”, τονίζει.
Διάταξη του νόμου απαγορεύει τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, αντ’ αυτών απαιτεί όλες οι συμβάσεις να είναι αορίστου χρόνου. Ορισμένοι στον κλάδο ισχυρίζονται ότι η αλλαγή θα οδηγήσει τους ιδιοκτήτες να δίνουν προτεραιότητα σε αλλοδαπούς, οι οποίοι είναι πιο πιθανό να φύγουν ύστερα από μερικά χρόνια, δίνοντας στους ιδιοκτήτες μεγαλύτερη ευελιξία. Ακόμη όμως και κάποιοι ξένοι ανησυχούν. Τον τελευταίο χρόνο, ο Shahmy Wahabdeen ενοικιάζει οικία στη Χάγη έναντι 1.400 ευρώ/μήνα. Μετά την έναρξη εφαρμογής των νέων κανόνων, ο ιδιοκτήτης του αποφάσισε να το πουλήσει, αφήνοντας τον Wahabdeen να προσπαθεί να βρει νέα στέγη για την τετραμελή οικογένειά του. “Αισθάνομαι εντελώς απελπισμένος και σκέφτομαι σοβαρά να στείλω την οικογένειά μου πίσω στην πατρίδα”, λέει ο 34χρονος μηχανικός λογισμικού από τη Σρι Λάνκα.
Συμπίεση
Για τους ιδιοκτήτες που ετοιμάζονται να πουλήσουν, η αγορά είναι καυτή. Η μέση τιμή πώλησης ενός σπιτιού στην Ολλανδία ήταν 468.000 ευρώ το β’ τρίμηνο, αυξημένη κατά 7,2% από το προηγούμενο τρίμηνο, σύμφωνα με τον όμιλο εμπορίου ακινήτων NVM, το μεγαλύτερο άλμα εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες. Οι τιμές αυτές, ωστόσο, θα αφήσουν τις περισσότερες οικογένειες μεσαίου εισοδήματος εκτός αγοράς, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών ακινήτων Calcasa. Οι αγοραστές σήμερα θα πρέπει να κερδίζουν τουλάχιστον 95.000 ευρώ ετησίως –υπερδιπλάσιο από το διάμεσο εισόδημα– για να αντέξουν οικονομικά το μέσο σπίτι.
Όσο τρομακτικές κι αν είναι οι προοπτικές για τους αγοραστές κατοικιών μεσαίου εισοδήματος, οι ενοικιαστές μεσαίου εισοδήματος θα πληγούν περισσότερο από τον νόμο, λέει ο Jasper de Groot, CEO του ιστότοπου ακινήτων Pararius. Ενώ τα άτομα με χαμηλότερα επίπεδα εισοδήματος θα επωφεληθούν από τα πλαφόν, εκείνα που βρίσκονται λίγο υψηλότερα στην οικονομική κλίμακα συμπιέζονται σε μια δραματικά μικρότερη ελεύθερη αγορά.
Απόδοση – επιμέλεια: Γιώργος Παυλόπουλος
BloombergOpinion
Πηγή: philenews.com
