Table of Contents
Πολλά από τα γεγονότα, ή τους κινδύνους, που θα μπορούσαν να ανατρέψουν τις προβλέψεις για την οικονομία και τις αγορές το 2025 (όπως και οποιασδήποτε χρονιάς) είναι ουσιαστικά απρόβλεπτα – επεισόδια όπως η πανδημία και οι πόλεμοι.
Τι γίνεται όμως με τους πιο “συμβατικούς” μακροοικονομικούς κινδύνους, τις πιθανότητες εμφάνισής τους και τις πιθανές αιτίες και τις συνέπειές τους;
Πόσο μπορεί να χτυπηθεί το ΑΕΠ και πόση θα είναι η βουτιά στις μετοχές;
Και τι μπορεί να καταλήξει θετικό για την οικονομία και τις μετοχές;
Από έναν εμπορικό πόλεμο, την αύξηση του πληθωρισμού, μία νέα δημοσιονομική κρίση έως το σκάσιμο της φούσκας στην Wall Street, ένα νέο ενεργειακό σοκ και μία θετική έκπληξη από την ανάπτυξη, η Capital Economics εξετάζει όλα τα σενάρια-κλειδιά για τη νέα χρονιά.
Παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος
Οι προβλέψεις της Capital Economics υποθέτουν ότι η επερχόμενη κυβέρνηση Τραμπ θα επιβάλει σημαντικούς δασμούς στις εισαγωγές των ΗΠΑ, αλλά ότι τα αντίποινα από άλλες χώρες θα σχεδιαστούν έτσι ώστε να αποφευχθεί η κλιμάκωση των εντάσεων με την Ουάσιγκτον. Αυτό θα ήταν συνεπές με την εμπειρία κατά την πρώτη θητεία Τραμπ και θα σημαίνει ότι τοπαγκόσμιο εμπόριο θα αυξηθεί (αν και μέτρια) το επόμενο έτος.
“Αλλά μπορεί και να κάνουμε λάθος”, σημειώνει ο οίκος. Είναι πιθανό οι δασμοί του Τραμπ να υπερβούν τον καθολικό δασμό 10% και τον δασμό 60% στις εισαγωγές από την Κίνα που έχουν αποτιμηθεί στις εκτιμήσεις για το 2025. Και, το πιο σημαντικό, άλλες χώρες θα μπορούσαν να ανταποκριθούν με τρόπο που να απαιτεί περαιτέρω προστατευτικά μέτρα από τις ΗΠΑ. Η ΕΕ και η Κίνα θα μπορούσαν να απαντήσουν πιο επιθετικά στους δασμούς, για παράδειγμα στοχεύοντας αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας. Το να επιτρέψουν στα νομίσματά τους να αποδυναμωθούν έναντι του δολαρίου θα μπορούσε να ερμηνευθεί από την Ουάσιγκτον ως απόπειρες “αποφυγής” των δασμών και να χρησιμοποιηθεί ως βάση για την επιβολή πρόσθετων προστατευτικών μέτρων.
Αυτό θα μπορούσε να καταλήξει σε έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο που, ενώ θα μπορούσε να λάβει πολλές μορφές, στο ακραίο σημείο θα μπορούσε να χτυπήσει 2-3% από το παγκόσμιο ΑΕΠ.
Ο πληθωρισμός φουντώνει (ξανά)
Στο βασικό της σενάριο η Capital Economics υποθέτει ότι οιυψηλότεροι δασμοί θα ωθήσουν τον πληθωρισμό των ΗΠΑ στο 3% το επόμενο έτος. Αλλά αυτό ερμηνεύεται καλύτερα ως μια εφάπαξ προς τα πάνω μετατόπιση του επιπέδου των τιμών και ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει το 2026. Αυτό λογικά δεν θα προκαλέσει σημαντική ανησυχία στη Fed. Και οι πληθωριστικές πιέσεις σε άλλες μεγάλες προηγμένες οικονομίες θα συνεχίσουν να μετριάζονται το επόμενο έτος, βοηθούμενες από την ομαλοποίηση των αγορών εργασίας.
Όμως παραμένουν αρκετοί κίνδυνοι σε αυτό το σενάριο. Ο ένας σχετίζεται με τον πρώτο κίνδυνο: άλλες χώρες θα μπορούσαν να ανταποκριθούν σε μια αλλαγή προστατευτισμού στις ΗΠΑ αυξάνοντας επιθετικά τους δασμούς, ωθώντας τον πληθωρισμό υψηλότερα παγκοσμίως (αν και, αν υποτεθεί ότι αυτό είναι εφάπαξ, οι επιπτώσεις στον πληθωρισμό θα είναι και πάλι προσωρινές).
Ένας άλλος κίνδυνος είναι ότι τα μέτρα για τον περιορισμό της μετανάστευσης οδηγούν σε ελλείψεις εργατικού δυναμικού και πιέσεις στις τιμές σε τομείς που εξαρτώνται από την εργασία των μεταναστών. Η προκύπτουσα αύξηση του συνολικού πληθωρισμού μπορεί να μην είναι τεράστια – ίσως μερικά δέκατα της ποσοστιαίας μονάδας στις προηγμένες οικονομίες – αλλά θα μπορούσε να είναι αρκετή για να επιβραδύνει τον ρυθμό με τον οποίο οι κεντρικές τράπεζες χαλαρώνουν την πολιτική.
Τέλος, εάν τα σχέδια για αυστηροποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής στις προηγμένες οικονομίες απωθηθούν, το αποτέλεσμα θα ήταν (ακόμη) μεγαλύτερα δημοσιονομικά ελλείμματα από ό,τι προβλέπεται σήμερα – και υψηλότερα ποσοστά υποκείμενου πληθωρισμού.
Δημοσιονομικά λάθη
Αρκετές κυβερνήσεις θα έχουν δημοσιονομικές θέσεις το επόμενο έτος που θα δοκιμάσουν τα όρια της υπομονής της αγοράς ομολόγων. Ο οίκος υποθέτει ότι δεν θα προχωρήσουν πέρα από αυτό και δεν θα προκαλέσουν δημοσιονομικές κρίσεις. Αυτό μπορεί να αποδειχθεί λάθος, ωστόσο.
Η δημοσιονομική θέση της Γαλλίας είναι μια προφανής ανησυχία – ο σχηματισμός απλώς μιας κυβέρνησης ικανής να εγκρίνει έναν προϋπολογισμό φαίνεται πιθανό να είναι μια πρόκληση. Αλλά όταν πρόκειται για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα, οι αντιλήψεις έχουν σημασία όσο και η πολιτική.
Επομένως, πολλά θα εξαρτηθούν από το τι λένε οι κυβερνήσεις και όχι από το τι κάνουν. Εάν οι ηγέτες δώσουν την εντύπωση ότι η δέσμευσή τους για μακροπρόθεσμη δημοσιονομική πειθαρχία αποδυναμώνεται – ή ότι είναι αποφασισμένοι να επιβάλουν πρόσθετες φορολογικές περικοπές ή αυξήσεις δαπανών χρηματοδοτούμενων από το έλλειμμα – τότε η αντίδραση στις αγορές ομολόγων μπορεί να είναι γρήγορη και σοβαρή.
Ένας βασικός κίνδυνος από αυτή την άποψη είναι ότι ο Τραμπ θα προωθήσει πρόσθετες φορολογικές περικοπές που χρηματοδοτούνται μέσω υψηλότερου δανεισμού, ανεξάρτητα από τις ανησυχίες της αγοράς σχετικά με τη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική βιωσιμότητα. Αυτό θα απειλούσε μια απότομη άνοδο των αποδόσεων των ομολόγων και αντίστοιχη αυστηροποίηση των χρηματοοικονομικών συνθηκών. Αυτό θα μπορούσε να είναι βραχύβιο εάν η κυβέρνηση υποχωρήσει μπροστά στην πίεση της αγοράς. Αλλά εάν η κίνηση στις αγορές είναι σοβαρή, θα μπορούσε να αποκαλύψει κρυφές ευπάθειες στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Εάν μια δημοσιονομικά προκληθείσα κρίση κάνει κάτι στο χρηματοπιστωτικό σύστημα να “σπάσει”, τότε οι μακροοικονομικές συνέπειες θα είναι πολύ μεγαλύτερες.
Η φούσκα στο χρηματιστήριο σκάει
Η άποψή της Capital Economics είναι ότι το 2025 θα είναι άλλη μια καλή χρονιά για τις αμερικανικές μετοχές, με τον S&P 500 να πλησιάζει τις 7.000 μονάδες. Αλλά αυτό βασίζεται στην ιδέα ότι – ενώ η τεχνητή νοημοσύνη θα αποφέρει τελικά σημαντικά μακροοικονομικά κέρδη – μια φούσκα συνεχίζει να φουσκώνει γύρω από τις μετοχές τεχνολογίας καθώς οι επενδυτές προσπαθούν να αποσπάσουν τα οφέλη της τεχνολογίας που προηγούνται της αποκρυστάλλωσης στην πραγματική οικονομία.
Ο οίκος εκτιμά ότι η φούσκα θα… φουσκώσει ακόμα περισσότερο, αλλά είναι πιθανό να σκάσει νωρίτερα από ό,τι περιμένει. Το σκάσιμο αυτής της φούσκας θα ήταν ένα… πρωτοσέλιδο γεγονός, αλλά οι μακροοικονομικές συνέπειες αυτού θα μπορούσαν να είναι πολύπεριορισμένες. Θα υπάρξει πλήγμα στις καταναλωτικές δαπάνες μέσω των επιπτώσεων στον πλούτου, αλλά αυτό είναι πιθανό να είναι σχετικά μικρό. Οι επιχειρηματικές επενδύσεις θα υποφέρουν, αλλά αυτό δεν ήταν ο βασικός μοχλός της οικονομικής ανάπτυξης των ΗΠΑ. Το ΑΕΠ μπορεί να μείνει στάσιμο για μερικά τρίμηνα, αλλά η ύφεση που πολλοί μπορεί να αναμένουν από αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση αναπόφευκτη. Όλα αυτά θα ήταν καλά νέα τους επενδυτές μετοχών. Αλλά αν η φούσκα στις μετοχές σκάσει το 2025, τότε σίγουρα θα είναι το story του 2025.
Ενεργειακή υπερπροσφορά
Η μεγαλύτερη προσοχή εστιάζεται στους καθοδικούς κινδύνους για την παγκόσμια προσφορά πετρελαίου: η πιθανότητα το Ισραήλ να χτυπήσει εγκαταστάσεις στο Ιράν, η προοπτική αυστηρότερων κυρώσεων των ΗΠΑ στο Ιράν και η απειλή περαιτέρω διακοπής των ναυτιλιακών οδών στη Μέση Ανατολή. Αλλά ο μεγαλύτερος κίνδυνος βρίσκεται αναμφισβήτητα στην αντίθετη κατεύθυνση: ότι θα υπάρξει σημαντική αύξηση της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου το επόμενο έτος.
Τα τελευταία αρκετά χρόνια ο OPEC+ περιόρισε την προσφορά για να προσπαθήσει να στηρίξει τις τιμές. Αλλά αυτή η στρατηγική δεν έφερε τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Το Brent υποχώρησε από περίπου 85 δολ. στο τέλος του πρώτου τριμήνου σε 73 δολ. σήμερα. Αυτό είναι πολύ χαμηλότερο από το επίπεδο που χρειάζονται τα βασικά μέλη του ΟΠΕΚ+ για να εξισορροπήσουν τους προϋπολογισμούς και τις θέσεις τρεχουσών λογαριασμών.
Αυτό εγείρει την πιθανότητα η Σαουδική Αραβία και άλλα μέλη με επιρροή του ΟΠΕΚ+ να μετακινηθούν από μια στρατηγική προσπάθειας στήριξης των τιμών σε μια στρατηγική κατάληψης μεριδίου αγοράς από παραγωγούς υψηλότερου κόστους. Με άλλα λόγια, το 2025 θα μπορούσε να είναι το έτος κατά το οποίο ο ΟΠΕΚ+ ανοίγει τις στρόφιγγες. Εάν συνέβαινε αυτό, οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να καταρρεύσουν. Ο αντίκτυπος στον υπόλοιπο κόσμο θα προέλθει από τις τιμές της ενέργειας και τον πληθωρισμό. Εάν οι τιμές του πετρελαίου έπεφταν στα 60 δολ., ο συνολικός πληθωρισμός θα μπορούσε να μειωθεί κατά 0,2% μονάδες. Εάν έπεφταν στα 40 δολ. – κάτι που ακούγεται ακραίο αλλά δεν είναι και απίθανο – τότε ο ονομαστικός πληθωρισμός μπορεί να μειωθεί κατά 0,4%. Αυτό θα έδινε στήριγμα στα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών, ιδιαίτερα σε μεγάλες χώρες εισαγωγής ενέργειας όπως αυτές στην Ευρώπη.
Θετική έκπληξη από την ανάπτυξη
Είναι φυσικό για τους οικονομολόγους να επικεντρώνονται στους καθοδικούς κινδύνους για την ανάπτυξη, αλλά το 2025 θα μπορούσε να είναι το έτος όπου η οικονομική ανάπτυξη εκπλήσσει θετικά . Ενώ οι δασμοί είναι πιθανό να ωθήσουν υψηλότερα τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ το επόμενο έτος, ο πληθωρισμός σε άλλες μεγάλες οικονομίες είναι πιθανό να επιστρέψει προς τους στόχους του 2%. Αυτό θα μειώσει την πίεση στα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών. Ταυτόχρονα, ο τραπεζικός δανεισμός – ο οποίος ήταν ιδιαίτερα αδύναμος αυτόν τον χρόνο – θα μπορούσε να ενισχυθεί λόγω των μειώσεων των επιτοκίων. Και, ενώ δεν αναμένονται σημαντικά μέτρα τόνωσης στην Κίνα, είναι πιθανό η νομισματική και δημοσιονομική στήριξη να είναι μεγαλύτερη από ό,τι αναμένεται, όπως τονίζει η Capital Economics.
Με τις περισσότερες οικονομίες να είναι κοντά στην πλήρη απασχόληση, μια θετική έκπληξη ανάπτυξης θα απαιτούσε βελτίωση στην πλευρά της προσφοράς των μεγάλων οικονομιών του κόσμου. Αυτό είναι εμφανώς δύσκολο να προβλεφθεί, αλλά δεν είναι αδύνατο να το φανταστεί κανείς. Στις προηγμένες οικονομίες, η ανάκαμψη της αύξησης της παραγωγικότητας που σημειώθηκε στις ΗΠΑ το πρώτο εξάμηνο του 2024 θα πρέπει να διατηρηθεί και να εξαπλωθεί σε άλλες αναπτυγμένες οικονομίες. Στην Κίνα, θα απαιτηθούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των αντίξοων ανέμων που επιβαρύνουν τη δυνητική ανάπτυξη.
Συνολικά, αυτό θα ωθήσει την πρόβλεψη της Capital Economics για την αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2025 από περίπου 3% σε πιο κοντά στο 4%. Αυτό θα απαιτούσε πολλά για να γίνει και φυσικά να μην υλοποιηθεί κανένας από τους αρνητικούς κινδύνους που προσδιορίστηκαν παραπάνω. Αλλά η πιθανότητα βελτιωμένων επιδόσεων το 2025 είναι ένα χρήσιμο αντίβαρο στην απαισιοδοξία που έχει εμφανιστεί σε ορισμένα μέτωπα τους τελευταίους μήνες.
Capital.gr
Πηγή: philenews.com
