Για να μπορέσουμε να εκτιμήσουμε σωστά πώς θα εξελιχθεί από οικονομικής πλευράς το 2024, πρέπει να εκτιμήσουμε προηγουμένως τι δεν πήγε καλά με τις προβλέψεις του 2023. Η κρίσιμη αιτία πολλών λανθασμένων εκτιμήσεων, βασίζονταν στην υπόθεση ότι οι πλεονάζουσες αποταμιεύσεις που είχαν συσσωρευτεί κατά τη διάρκεια των αναγκαστικά χαμηλών δαπανών της πανδημίας, θα είχαν εξαντληθεί μέχρι τώρα. Αυτό δεν συνέβη. Σχεδόν σε όλες τις χώρες που αποφεύχθηκε η ύφεση καταγράφηκε μεγάλη ανθεκτικότητα. Οι πολίτες τους δεν χρειάστηκε να φάνε από τα έτοιμα, παρά τις πληθωριστικές πιέσεις.
Στην Ελλάδα που για την ώρα κινούμαστε στο «ανοδικό μας συννεφάκι» δεν υπήρξε ούτως ή άλλως ανησυχία. Η οικονομία βρίσκεται σε ανοδική τροχιά αντίδρασης, έναντι των χαμένων προηγούμενων ετών. Ακόμα και η αντιπολιτευτική εκτίμηση ότι «οι Ελληνες τρώνε από τα έτοιμα», τους τελευταίους μήνες του 2023, δεν πρόκειται για τίποτε άλλο για μεταφορά των συγκεκριμένων χρημάτων από τους λογαριασμούς καταθέσεων που έδιναν σχεδόν μηδενικό επιτόκιο, σε λογαριασμούς αμοιβαίων και άλλων επενδυτικών προϊόντων που προσφέρουν αποδόσεις αντίστοιχες των επιτοκίων χορηγήσεων. Πολλά δε χρήματα επενδύονται, από αυτές τις συσσωρευμένες καταθέσεις, ακόμα και τώρα στις πρώτες μέρες του 2024 στο Χρηματιστήριο Αθηνών, που κάνει επί της ουσίας τα πρώτα του σοβαρά ανοδικά βήματα ύστερα από χρόνια καχεξίας. Για όσους κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν, όλο αυτό είναι προϊόν μιας συνειδητής απόφασης των τραπεζών, που διαθέτοντας κεφάλαια και καταθέσεις πολύ περισσότερα από αυτά που χρειάζονται, στρέφουν τους καταθέτες πελάτες τους σε προϊόντα που τους δημιουργούν κερδοφορία, μέσω των προμηθειών.
Το ερώτημα είναι αν ο κίνδυνος που δεν έγινε πραγματικότητα το 2023, απειλεί και την τρέχουσα χρονιά. Για την ώρα, διεθνώς, οι πιθανότητες μιας βίαιης στροφής προς την ύφεση, είναι λιγότερες από ό,τι πριν από 12 μήνες. Οι περισσότεροι ποντάρουν στην «ήπια προσγείωση». Το γεγονός ότι οι ΗΠΑ απέφυγαν την ύφεση και ήδη προγραμματίζουν τη χαλάρωση της νομισματικής τους (μείωση επιτοκίων) πολιτικής, δείχνει ότι είναι περισσότερες οι πιθανότητες να αποφευχθεί εντελώς η ύφεση. Ακόμα περισσότερο ισχύει το καλό σενάριο για την Ελλάδα. Λάβετε υπόψη ότι συρρικνωμένη ελληνική οικονομία (προτελευταία στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην ΕΕ) βρίσκεται για μια σειρά λόγους σε καλύτερο μομέντουμ από τις περισσότερες δυτικές οικονομίες. Κυρίως εκδηλώνεται την τελευταία διετία και θα συνεχιστεί και το 2024, όλη αυτή η «καταπιεσμένη» για περίπου μια δεκαετία οικονομική δραστηριότητα. Το παλιό «ελατήριο» που έλεγαν οι οικονομολόγοι, το οποίο ενισχυμένο από τα κοινοτικά κονδύλια και τις καταθέσεις της πανδημίας, δείχνει να αντεπεξέρχεται ακόμα και στο πληθωριστικό περιβάλλον και τα αυξημένα επιτόκια.
Τι μπορεί να μην πάει καλά; Να θεωρήσουμε ότι τα κάναμε όλα καλά και να σταματήσουν οι εκσυγχρονιστικές προσπάθειες ή να παρασυρθούμε σε εσωστρέφεια από τον λαϊκισμό και να σπαταλήσουμε δυνάμεις σε συμπεριφορές που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία πριν από 14 χρόνια. Αν γίνει η δουλειά όπως πρέπει να γίνει, δηλαδή μαζί με τηναξιοποίηση των κονδυλίων γίνουνπράξη και οι μεταρρυθμίσεις, τότε η φετινή χρονιά μπορεί να χτίσει ένα κατά πολύ καλύτερο 2025, όταν τα επιτόκια θα μειώνονται και οι οικονομίες θα χαλαρώνουν…
