Η έναρξη, χθες, της τρίτης και ίσως τελευταίας «γενικής πρόβας» για τη λειτουργία ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο πρέπει να θεωρηθεί θετική εξέλιξη, όποια άποψη κι αν έχει κάποιος για τις δυνατότητες του συγκεκριμένου μοντέλου αγοράς (Μοντέλο Στόχος, της ΕΕ) να οδηγήσει σε χαμηλότερες τιμές για όλους τους καταναλωτές.
Από την στιγμή που το κράτος έχει εδώ και περίπου μία δεκαετία αποφασίσει να εφαρμόσει το μοντέλο που εφαρμόζουν οι περισσότερες χώρες της ΕΕ (που έχουν όμως πολύ διαφορετικό προφίλ ηλεκτρικής αγοράς) είναι θετικό που κάνει ακόμα ένα βήμα για να υλοποιήσει μία απόφασή του που μένει επί μακρόν μετέωρη.
Θα ήταν ίσως πιο χρήσιμη μια απόφαση να επαναξιολογηθεί η κατάσταση, νοουμένου ότι απέτυχε η εμπρόθεσμη υλοποίηση άλλων άμεσα συνδεδεμένων αποφάσεων: Για παράδειγμα, θα «πάμε» σε μια ανταγωνιστική αγορά, που «βολεύει» τη χρέωση της φθηνής πράσινης κιλοβατώρας στην τιμή της ακριβής συμβατικής κιλοβατώρας, χωρίς να έχουμε πετύχει την εισαγωγή και αξιοποίηση φυσικού αερίου. Δηλαδή, χωρίς να έχουμε ρίξει την τιμή της ΑΗΚ (με φθηνότερο και πιο αποδοτικό καύσιμο και με λιγότερους ρύπους), πάνω στην οποία θα «κοτσάρουν» αρκετά συχνά τη δική τους τιμή (που δεν έχει καμία σχέση με το πραγματικό κόστος παραγωγής τους) οι παραγωγοί από φωτοβολταϊκά.
Επίσης, προχωρούμε στην ανταγωνιστική αγορά στη βάση του μοντέλου στόχος χωρίς να έχει επιτευχθεί η ηλεκτρική διασύνδεση, που ίσως να βοηθούσε στη μείωση των τιμών, μέσω εισαγωγών και αυξημένου ανταγωνισμού. Οι προηγούμενες ρυθιστικές αποφάσεις και οι δεσμεύσεις του κράτους κατέγραφαν ως έτος λειτουργίας της διασύνδεσης το 2026, αλλά πλέον το χρονοδιάγραμμα μετατέθηκε για το 2030. Και, μεταξύ μας, κανένας δεν πιστεύει πως θα λειτουργήσει εμπορικά η διασύνδεση το 2030.
Χωρίς φυσικό αέριο το 2025 ή και το 2026 και χωρίς ηλεκτρική διασύνδεση για τα επόμενα 5-6-7 χρόνια, η εφαρμογή του μοντέλου στόχος -που η ίδια η ΕΕ έχει ήδη αποφασίσει να τροποποιήσει- είναι μια παρακινδυνευμένη επιλογή για τη μικρή και απομονωμένη αγορά της Κύπρου. Η οποία είναι πιο πιθανό να συνεχίσει να είναι έρμαιο των ολιγοπωλίων του πράσινου ιδιωτικού τομέα παρά να δει τις τιμές να μειώνονται για τη μεγάλη μάζα των οικιακών καταναλωτών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Θα ήταν χρήσιμο να ακούγαμε ή να διαβάζαμε τις θέσεις της σημερινής Κυβέρνησης -ειδικότερα του αρμόδιου υπουργείου- της ΡΑΕΚ και του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου για την ανταγωνιστική αγορά, όπως προωθείται σήμερα. Θα θέλαμε να γνωρίζουμε αν οι προαναφερθείσες Αρχές πιστεύουν πραγματικά ότι η ανταγωνιστική αγορά -αν πετύχει η τρίτη δοκιμή και τεθεί σε εφαρμογή το δεύτερο εξάμηνο του 2025- θα δώσει τη λύση για φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια.
Και θα ήταν ακόμα πιο χρήσιμο αν γινόταν δημοσιοποίηση κάποιας πρόσφατης μελέτης για τον τρόπο που μπορεί να εφαρμοστεί στην Κύπρο το μοντέλο στόχος, ώστε να εξυπηρετήσει την ανάγκη για φθηνότερο ηλεκτρισμό. Για το καλώδιο Κύπρος – Κρήτη κάναμε μελέτη δέουσας επιμέλειας (και έπεσαν κάποιοι από τα σύννεφα), έστω με μεγάλη καθυστέρηση. Για αυτή την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού γιατί όχι μια μελέτη από ειδικούς;
Αυτό που βλέπουμε και ακούμε γύρω μας δεν είναι η αισιοδοξία ή η πεποίθηση των αρμοδίων Αρχών ότι η επιτυχία της ανταγωνιστικής αγοράς είναι δεδομένη, αλλά η ανησυχία πολλών τεχνοκρατών ότι, με τη μεγάλη αλλαγή που προωθείται, οι οικιακοί καταναλωτές και οι μικρές επιχειρήσεις δεν πρόκειται να έχουν όφελος, τουλάχιστο βραχυπρόθεσμα ή και μεσοπρόθεσμα.
Αν σωστά αντιλαμβανόμαστε πως ούτε η Κυβέρνηση, ούτε η ΡΑΕΚ, ούτε ο ΔΣΜΚ μπορούν να βεβαιώσουν -πόσο μάλλον με μία μελέτη ειδικών- ότι το αμφιλεγόμενο στην ΕΕ μοντέλο στόχος θα λυτρώσει τη χώρα από την ακριβή ενέργεια, τότε θα πρέπει κάποιος να εξηγήσει στην κοινή γνώμη γιατί δεν συζητούνται έστω κάποιες τροποποιήσεις, ώστε η φθηνή ιδιωτική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ να διοχετεύεται στο δίκτυο για όλους τους καταναλωτές, χωρίς τα σημερινά υπερκέρδη της στρεβλής μεταβατικής ρύθμισης των τελευταίων 6-7 χρόνων. Τα οποία είναι πιθανό να διατηρηθούν αλώβητα και στο νέο καθεστώς που προωθείται.
Πηγή: philenews.com
