Αυτές τις μέρες συζητείται στη Βουλή το λεγόμενο «Μίνι Ασφαλιστικό Νομοσχέδιο». Το νομοσχέδιο αποτελείται από τρία μέρη. Το πρώτο επιχειρεί τη μεταρρύθμιση της επαγγελματικής ασφάλισης, το δεύτερο περιέχει σειρά σημαντικών ρυθμίσεων κοινωνικοασφαλιστικού περιεχομένου και το τρίτο επιλύει ζητήματα που αφορούν τη ΔΥΠΑ.
Οι ρυθμίσεις του πρώτου μέρους, όπως η απασχόληση συνταξιούχων, έχουν συζητηθεί αναλυτικά στον δημόσιο διάλογο και γενικά έχουν τύχει θετικής αποδοχής. Αντίθετα, η μεταρρύθμιση της επαγγελματικής ασφάλισης ελάχιστα έχει συζητηθεί, ενδεχομένως και λόγω του τεχνικού χαρακτήρα του θέματος.
Η επαγγελματική ασφάλιση είναι προαιρετική συλλογική ασφάλιση και αποτελεί τμήμα του δεύτερου πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος. Η επαγγελματική ασφάλιση στη χώρα μας είναι πολύ λιγότερο αναπτυγμένη απ’ ό,τι στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Επιδίωξη του νομοσχεδίου είναι η ενίσχυση του θεσμού, ώστε μέσω της αυξημένης συνταξιοδοτικής αποταμίευσης να ενισχυθεί το εισόδημα των μελλοντικών συνταξιούχων. Επιπρόσθετα, τμήμα αυτών των αποταμιεύσεων αναμένεται να χρηματοδοτήσουν εγχώριες επενδύσεις, οδηγώντας σε υψηλότερους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης. Οι αλλαγές που επέρχονται αφορούν:
(α) Στη διευκόλυνση της σύστασης και της λειτουργίας Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) μέσω της δημιουργίας πρότυπου καταστατικού και της δυνατότητας ίδρυσης πολυεργοδοτικών ΤΕΑ, χωρίς να απαιτείται κλαδική συνάφεια μεταξύ των επιχειρήσεων, όπως ισχύει σήμερα – κάτι πολύ σημαντικό για μία χώρα με μεγάλο πλήθος πολύ μικρών επιχειρήσεων, όπως η Ελλάδα.
(β) Στην υιοθέτηση κανόνων χρηστής διακυβέρνησης και στην ανάθεση από 1/1/2025 της εποπτείας των ΤΕΑ στην Τράπεζα της Ελλάδος, της οποίας το κύρος και η τεχνογνωσία θα βοηθήσουν στην ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης των ασφαλισμένων στον θεσμό της επαγγελματικής ασφάλισης.
(γ) Στην εξάλειψη του «φορολογικού αρμπιτράζ» μεταξύ των προϊόντων της προαιρετικής συλλογικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης, μέσω της ομοιόμορφης φορολογικής αντιμετώπισής τους, με επιβράβευση της μακροχρόνιας συνταξιοδοτικής αποταμίευσης και κίνητρα για παροχή σύνταξης έναντι εφάπαξ παροχής.
Το τελευταίο έχει συναντήσει αντιδράσεις που δύσκολα μπορούν να δικαιολογηθούν. Με το τωρινό καθεστώς, είναι αφορολόγητες τόσο οι εισφορές των ΤΕΑ όσο και τα εφάπαξ που απονέμουν – κάτι που δεν απαντάται πουθενά αλλού διεθνώς – δημιουργώντας περιβάλλον νόμιμης φοροαποφυγής. Με την προτεινόμενη ρύθμιση εισάγεται χαμηλή φορολόγηση των προϊόντων των ΤΕΑ και των Ομαδικών Ασφαλιστηρίων Συνταξιοδοτικών Συμβολαίων. Για λιγότερα από 5 χρόνια εισφορών ο φορολογικός συντελεστής για εφάπαξ θα είναι 20%, για 6-10 χρόνια 15%, για 11-20 χρόνια 10% και για πάνω από 20 χρόνια 5%. Σε περίπτωση παροχής σύνταξης αντί εφάπαξ – κάτι το οποίο οδηγεί σε βελτίωση του εισοδήματος των ασφαλισμένων κατά τη διάρκεια του συνταξιοδοτικού τους βίου – οι συντελεστές μειώνονται στο μισό (10%, 7,5%, 5% και 2,5%, αντιστοίχως).
Προφανώς, η ρύθμιση αυτή έχει κόστος. Το κόστος της διαφοράς ανάμεσα στη η φορολογία των εισφορών αν αυτές είχαν φορολογηθεί ως εισόδημα και του φόρου που προκύπτει από τους παραπάνω συντελεστές, αλλά και τη χαμηλή φορολόγηση των αποδόσεων των επενδύσεων των ΤΕΑ και των ομαδικών συμβολαίων το επωμίζεται ο φορολογούμενος. Η αιτιολόγηση έχει να κάνει με την προσπάθεια ενίσχυσης της αποταμίευσης, η οποία βρίσκεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα στη χώρα μας.
Ο Πάνος Τσακλόγλου είναι υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης
