Table of Contents
Την πρόταση, εφόσον υπάρξει πολιτική απόφαση για νέα κοινή χρηματοδότηση, προκειμένου να καλύψει η ΕΕ νέες ανάγκες, όπως της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της άμυνας, να προβλεφθεί επίσης η χρήση μέρους των κονδυλίων αυτών για κοινά έργα πρότεινε ο επίτροπος Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι σε συνέντευξη που παραχώρησε στα «ΝΕΑ» και σε ολιγομελή ομάδα ανταποκριτών ευρωπαϊκών εντύπων στις Βρυξέλλες με αφορμή την ενδιάμεση αξιολόγηση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF), του κύριου εργαλείου του NextGenerationEU (NGEU). Οσον αφορά την Ελλάδα, είπε ότι είναι μία από τις χώρες με τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα εκταμίευση κονδυλίων και πρώτη όσον αφορά τον αναμενόμενο θετικό αντίκτυπο την οικονομία.
«Οταν έχεις κοινή χρηματοδότηση, κοινά ομόλογα που εκδίδονται από την Κομισιόν πρέπει να υπάρχουν μερικώς τουλάχιστον κοινά προγράμματα, όχι μόνο κοινοί στόχοι, κριτήρια και κανόνες, όπως συμβαίνει με το NGEU, αλλά θα μπορούσε κάποιο μέρος του συνολικού ποσού να προορίζεται για κοινά έργα και να μην κατανέμεται στα κράτη-μέλη, για να υποστηριχθεί, για παράδειγμα, η άμυνα» πρότεινε ο ιταλός επίτροπος, ο οποίος είναι, άλλωστε, όπως αυτοχαρακτηρίστηκε «ο ισχυρότερος υποστηρικτής της κοινής ευρωπαϊκής χρηματοδότησης». Ερωτηθείς για τον κίνδυνο σε περίπτωση που υπάρχει τέτοια εξέλιξη να μην επωφεληθούν τα μικρότερα κράτη από τη χρηματοδότηση κοινών έργων, απάντησε ότι «οι επενδύσεις στην κοινή άμυνα είναι προς το συμφέρον πολλών χωρών και προσδίδουν προστιθέμενη αξία».
Κοινά εργαλεία
Αν και χαρακτηρίζει «αδιανόητη» την παράταση του NGEU, καθώς κάτι τέτοιο θα απαιτούσε ομόφωνη επικύρωση από τα 27 κοινοβούλια για να γίνει άντληση κεφαλαίων από τις αγορές πέραν της «σκληρής προθεσμίας του 2026», εκτιμά ότι η πρακτική τής από κοινού χρηματοδότησης μπορεί να συνεχιστεί, εφόσον φυσικά υπάρξει πολιτική απόφαση. «Το NGEU έδειξε ότι είναι δυνατή και χρήσιμη η κοινή χρηματοδότηση. Δεν θα στόχευα σε μια σχεδόν αδύνατη παράταση του NGEU αλλά σε νέους στόχους. Η νέα Κομισιόν θα πρέπει να κατανοήσει τι είδους κοινοί στόχοι μπορεί να χρηματοδοτηθούν με κοινά εργαλεία ανεξάρτητα από το NGEU. Η Κομισιόν αντλεί ετησίως από τις αγορές περίπου 100-120 δισ. ευρώ και είναι κάτι που μπορεί να αφορά την κοινή άμυνα, εφόσον υπάρχει πολιτική απόφαση» είπε, αντανακλώντας και από την πλευρά του τη συζήτηση που κερδίζει έδαφος για την ανάγκη κοινής αμυντικής πολιτικής της ΕΕ.
Ευελιξία
Οσον αφορά το RRF, από το οποίο έχουν εκταμιευτεί μέχρι σήμερα 225 δισ. ευρώ προς τα κράτη-μέλη, κατά τον Π. Τζεντιλόνι η Κομισιόν θα επεξεργαστεί δυνατότητες περισσότερης ευελιξίας προκειμένου να διευκολυνθεί περαιτέρω η εφαρμογή του. «Θα δουλέψουμε για να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα της περισσότερης ευελιξίας εντός του υπάρχοντος νομικού πλαισίου, αλλά υπάρχουν όρια». Οπως είπε, εξετάζεται η απλοποίηση στην περιγραφή των στόχων και των οροσήμων, κυρίως για τις επενδύσεις, καθώς και οι προϋποθέσεις που απαιτούνται από τα κράτη-μέλη για να αποδεικνύουν ότι έγιναν οι επενδύσεις.
«Εχουμε ήδη κάνει πολλά προς μια ευέλικτη διαχείριση του προγράμματος, αντιμετωπίσαμε το ζήτημα της αύξησης του πληθωρισμού, προχωρήσαμε με τη μέθοδο των μερικών πληρωμών. Επίσης, δεχόμαστε ότι για προγράμματα και επενδύσεις, που έχουν αποφασιστεί εντός των προθεσμιών, εάν οι δαπάνες πραγματοποιούνται μέσω χρηματοπιστωτικών ενδιάμεσων οργανισμών, μπορούν να υπερβούν την προθεσμία (στις πληρωμές)». Ομως, όπως είπε «περισσότερη ευελιξία χρειάζεται αλλαγή κανονισμών, ενώ παράλληλα υπάρχουν αντίθετες φωνές, καθώς ορισμένα κράτη-μέλη είναι πιο επιφυλακτικά, ορισμένες επιτροπές στην Ευρωβουλή απαιτητικές και το Ελεγκτικό Συνέδριο απαιτεί περισσότερους ελέγχους».
Πρωτιά
Ειδικότερα για την Ελλάδα είπε ότι «είναι μια χώρα στην οποία έχει εκταμιευθεί μέχρι σήμερα ένα σημαντικό μέρος από το συνολικό ποσό των κεφαλαίων και ανέρχεται στο 41% του αναθεωρημένου σχεδίου. Αναμένουμε να υποβληθεί η τέταρτη αίτηση πληρωμής από την Ελλάδα τον Μάρτιο» είπε. Συγκεκριμένα με την 3η πληρωμή για επιχορηγήσεις και δάνεια, που εκταμιεύτηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2023, το συνολικό ποσό που έχει καταβληθεί στην Ελλάδα ανέρχεται σε 14,9 δισ. ευρώ.
Οσον αφορά την ανάπτυξη είπε ότι «αναμένεται ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανάπτυξης κατά 1,4% το 2026 πάνω από το σενάριο χωρίς το NGEU και πολύ υψηλότερη για την Ελλάδα, η οποία είναι πρώτη στη σχετική κατάταξη», αναφερόμενος σε μοντέλο προβλέψεων της Κομισιόν, σύμφωνα με το οποίο η ενίσχυση για την Ελλάδα μπορεί να φτάνει σχεδόν στο 4,5% από το NGEU, καταγράφοντας την υψηλότερη επίδοση στην ΕΕ. «Ομως, αποτελεί μοντελοποίηση και θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί» επεσήμανε. Αλλωστε, οι αρχικές προβλέψεις για τις επιδόσεις του RRF στην ευρωπαϊκή οικονομία δεν φαίνεται να έχουν επαληθευθεί πλήρως.
Αναθεώρηση
Ερωτηθείς σχετικά με την αναθεώρηση του ελληνικού σχεδίου RRF και το αν έχει επηρεάσει αρνητικά τους στόχους, ο Π. Τζεντιλόνι επεσήμανε σε γενικές γραμμές ότι «η γραμμή μας είναι να μην υπονομεύεται η φιλοδοξία των σχεδίων. Καταλαβαίνουμε ότι υπάρχει συρρίκνωση κάποιων έργων εξαιτίας του πληθωρισμού, εξαιτίας χρονικών περιορισμών και έχει γίνει στα σχέδια αρκετών κρατών-μελών, αλλά αν σημαντικά μέρη των προγραμμάτων εγκαταλείπονται πρέπει να αποζημιώνονται με αντίστοιχες μεταρρυθμίσεις σε άλλους τομείς, πρέπει να διατηρούνται οι οριζόντιοι στόχοι για 38% σε πράσινα έργα και 20% στην ψηφιοποίηση. Οι επείγουσες ανάγκες είναι κατανοητές, αλλά δεν μπορεί να χρησιμοποιούνται για να δικαιολογείται υπονόμευση της φιλοδοξίας». Οπως είπε, ορισμένα κράτη-μέλη «μετέφεραν έργα στα κονδύλια Συνοχής, άλλες χώρες σε εθνική χρηματοδότηση. Υπήρξε μεγάλη συζήτηση για αυτό και η Κομισιόν ζήτησε αποδείξεις».
Πάντως, όπως είπε, «αποθαρρύνουμε αναθεώρηση των πλάνων. Αναθεώρηση έγινε το 2023 εξαιτίας των νέων κεφαλαίων REPowerEU και της αναδιάταξης του κλειδιού κατανομής, αλλά μόνο έκτακτες καταστάσεις μπορεί να δικαιολογήσουν μία αναθεώρηση. Το κάναμε για την Ελλάδα μετά τις φυσικές καταστροφές, αλλά η θέση μας είναι ότι απομένουν δυόμισι χρόνια για την υλοποίηση και ένα εξάμηνο επιπλέον για τις πληρωμές». Οπότε παρότρυνε τα κράτη-μέλη «να επικεντρωθούν στην υλοποίηση των σχεδίων».
