Καθώς η Κίνα αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις – συμπεριλαμβανομένου καταρρέοντος τομέα ακινήτων, δυσμενών δημογραφικών στοιχείων και επιβράδυνσης της ανάπτυξης – οι αμφιβολίες για το μέλλον της μεγαλύτερης μηχανής ανάπτυξης στον κόσμο εντείνονται. Προσθέστε σε αυτό τη γεωπολιτική άνοδο της Κίνας, μαζί με την εμβάθυνση των εντάσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες, και η ανάγκη κατανόησης της πολιτικής οικονομίας της Κίνας γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ.
Πολλοί σύγχρονοι κινέζοι μελετητές κατηγορούν τη φθίνουσα περιουσία της Κίνας τον δέκατο ένατο και τον εικοστό αιώνα στη συντηρητική κομφουκιανή ιδεολογία, η οποία δεν είχε πνεύμα ανακάλυψης ή ώθηση για ανάληψη κινδύνων.
Η τροχιά οικονομικής και ανθρώπινης ανάπτυξης οποιασδήποτε χώρας καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από το αν οι ελίτ χρησιμοποιούν τη δύναμή τους για να δημιουργήσουν ή να αποσπάσουν αξία. Θα μπορούσε κανείς να απορρίψει τους «βαρόνους» της Αμερικής του δέκατου ένατου αιώνα ως ανήθικους, αλλά οι Ροκφέλερ, οι Βάντερμπιλτς, οι Κάρνεγκις και άλλοι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο να γίνουν οι ΗΠΑ η πιο ευημερούσα χώρα του κόσμου. Ομοίως, τα τεχνολογικά μονοπώλια που δημιουργήθηκαν από τους Μπιλ Γκέιτς και Μαρκ Ζάκερμπεργκ συνεχίζουν να αποτελούν παράδειγμα της αμερικανικής καινοτομίας.
Δυστυχώς, η εκτίμηση του Γιασένγκ Χουάνγκ του ΜΙΤ στο βιβλίο του «The Rise and Fall of the EAST: How Exams, Autocracy, Stability, and Technology Brought China Success, and Why They Might Lead to Its Decline» στερείται μιας λεπτής αξιολόγησης της σχέσης μεταξύ της αναζήτησης αξίας και της δημιουργίας αξίας. Θα μπορούσε να είχε σημειώσει ότι η «ποιότητα ελίτ» της Κίνας είναι πολύ υψηλότερη από αυτή άλλων χωρών με το ίδιο κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Είναι συγκρίσιμη με χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης με τριπλάσιο κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Κίνας.
Το γεγονός είναι ότι η βιώσιμη δημιουργία αξίας στήριξε τους διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης της Κίνας για δεκαετίες. Ωστόσο η αναπτυξιακή στρατηγική που ώθησε την άνοδο της Κίνας τις τελευταίες δεκαετίες έχει φτάσει σε μεγάλο βαθμό στα όριά της. Τώρα, η Κίνα πρέπει να αξιοποιήσει το καινοτόμο δυναμικό της και τις ελίτ υψηλής ποιότητας για να τονώσει το πνεύμα της και να ενισχύσει τους θεσμούς της, επιδιώκοντας παράλληλα μεγαλύτερη απελευθέρωση.
Ο,τι ακολουθήσει θα βασίζεται στο μοναδικό παραδοσιακό σύστημα αξιών της Κίνας, το οποίο έχει υποστηρίξει την ευημερία και την καινοτομία στο παρελθόν. Και θα αντικατοπτρίζει την αποφασιστικότητα – όχι την ακαμψία – που βρίσκεται στον πυρήνα της πολιτικής οικονομίας της Κίνας.
Ο Ζανγκ Γιουν είναι πρύτανης του School of Economics στο Fudan University και διευθυντής του China Center for Economic Studies, ομάδας σκέψης στη Σαγκάη.
Ο Τόμας Κάσας-Κλετ είναι επισκέπτης καθηγητής στο Fudan University
