H λατινική έκφραση «pari passu» συναντάται σαν ορολογία στα νομικά, οικονομικά και άλλους τομείς και σημαίνει την ίση, κατ’ αναλογία, μεταχείριση ή επί ίσοις όροις, χωρίς να υπάρχει προτεραιότητα.
Στην περίπτωση λήψης δανείων από δύο ή περισσότερα πιστωτικά ιδρύματα, τα οποία εξασφαλίζονται με την παραχώρηση δύο ή περισσότερων υποθηκών, το ποσό των οποίων διαφέρει, η κατάταξη τους διασφαλίζεται pari passu. Με τον τρόπο αυτό, οι υποθήκες μεταξύ τους έχουν την ίδια προτεραιότητα και η μια δεν υπερισχύει της άλλης, αλλά η εξασφάλιση τους εξαρτάται από το ποσό που η κάθε μια διασφαλίζει. Στη συνέχεια, αν προκύψει εκποίηση των υποθηκών, ο κάθε πιστωτής θα εισπράξει από το προϊόν της εκποίησης το ποσό που αναλογεί στην εξασφάλιση του και αν υπάρξει υπόλοιπο θα καταβληθεί στον οφειλέτη.
Ανάλογη ρύθμιση παρατηρείται και στις πτωχευτικές διαδικασίες μεταξύ μη εξασφαλισμένων πιστωτών, οι οποίοι λαμβάνουν μέρισμα pari passu, δηλαδή κατ’ αναλογία του ποσού της απαίτησης τους.
Τίτλοι ή μετοχές σε δημόσια ή ιδιωτική εταιρεία έχουν τα ίδια δικαιώματα πληρωμής μερισμάτων, όπως το ίδιο και η έκδοση των νέων μετοχών που κατατάσσονται pari passu. Ακόμη και στην περίπτωση κληρονομικής διαδοχής, ο διαθέτης μπορεί να κληροδοτήσει την περιουσία του pari passu μεταξύ των κληρονόμων του, αντί κατά ρίζες.
Διανομή υπό εκκαθάριση εταιρείας
Όταν δημιουργείται επιβάρυνση επί των περιουσιακών στοιχείων εταιρείας και αυτή τίθεται υπό εκκαθάριση, ο όρος pari passu χρησιμοποιείται για τη διανομή τους μεταξύ των πιστωτών που είναι δικαιούχοι της επιβάρυνσης κατ’ αναλογία της εξασφάλισης όταν τα περιουσιακά στοιχεία ή τα έσοδα από τη ρευστοποίηση τους δεν αρκούν για εξόφληση αυτών.
Συνεπώς,
αν μια τράπεζα παραχωρήσει δάνειο σε εταιρεία 100k ενώ μια άλλη 300k, μετά την πώληση των περιουσιακών στοιχείων που είναι επιβαρυμένα, αν αυτά δεν επαρκούν, τότε θα διανεμηθούν μεταξύ των δύο πιστωτών κατ’ αναλογία 1 προς 3. Σκοπός της ρήτρας είναι η εξασφάλιση των πιστωτών για κατανομή των περιουσιακών στοιχείων ομοιόμορφα μεταξύ τους σε περίπτωση αφερεγγυότητας.
Στην πράξη παρατηρείται ότι ο πιστωτής που παραχωρεί δανεισμό επιδιώκει την εξασφάλιση προτεραιότητας έναντι τρίτων μη εξασφαλισμένων πιστωτών με την υπογραφή σχετικών εγγράφων που περιέχουν ανάλογη ρήτρα, καθώς και με την εγγραφή της εξασφάλισης, όπως η κυμαινόμενη επιβάρυνση ή η υποθήκη. Με τον τρόπο αυτό οι μη εξασφαλισμένοι πιστωτές παραμένουν εκτεθειμένοι καθόσον προτεραιότητα για πληρωμή στην περίπτωση αφερεγγυότητας έχουν τα έξοδα της εκκαθάρισης, ακολουθούν οι εξασφαλισμένοι πιστωτές και μετά έρχεται η σειρά των μη εξασφαλισμένων πιστωτών.
Πτώχευση
Ο όρος κατ’ αναλογία (pari passu) χρησιμοποιείται στη νομοθεσία, όπως στον περί Πτώχευσης Νόμο και ειδικά στην περίπτωση της μεταχείρισης μη εξασφαλισμένου πιστωτή, άρθρο 37Β (6), το οποίο αναφέρει ότι το ποσό της διαφοράς μεταξύ της αξίας της περιουσίας η οποία υπόκειται σε εξασφάλιση και του ποσού του οφειλόμενου χρέους, κατατάσσεται ως μη εξασφαλισμένο χρέος για σκοπούς της πτώχευσης και ο σχετικός πιστωτής λαμβάνει πληρωμές ως τέτοιος κατ’ αναλογία με άλλους μη εξασφαλισμένους πιστωτές. Ανάλογη πρόνοια συναντάται στον περί Εταιρειών Νόμο, άρθρο 202ΚΖ, παράγραφος 10 (α), (β), που αναφέρεται σε διατάξεις για εγγυήσεις και εκτίμηση της περιουσίας που υπόκειται σε εξασφάλιση.
Έκδοση ομολόγων
Στην περίπτωση κρατών και δημόσιων εταιρειών που λαμβάνουν δανεισμό μέσω της έκδοσης ομολόγων, αυτά όπως και τα αναλογούντα κέρδη-coupons, θεωρούνται άμεσες, άνευ όρων και μη εξασφαλισμένες υποχρεώσεις του εκδότη και κατατάσσονται pari passu, χωρίς προτεραιότητα μεταξύ τους μαζί με όλες τις υπόλοιπες εκκρεμούσες μη εξασφαλισμένες υποχρεώσεις, παρούσες και μέλλουσες. Εκτός από τη λήψη δανεισμού μέσω έκδοσης ομολόγων, κράτη και δημόσιες εταιρείες μπορούν και λαμβάνουν παράλληλα δάνεια από οργανισμούς ή κοινοπραξίες τραπεζών ή επενδυτικά ταμεία με την υπογραφή σχετικών δανειακών συμβάσεων.
Για προστασία των εξασφαλίσεων αυτών των οργανισμών, παρατηρείται συχνά η εισαγωγή σχετικής ρήτρας με την οποία ο δανειολήπτης αναλαμβάνει, ανάλογα με την περίπτωση, να μην λάβει δανεισμό από άλλο πιστωτή τέτοιο που να θέτει την εξασφάλιση του συγκεκριμένου δανειστή υποδεέστερη οποιασδήποτε παρούσας ή μελλοντικής εξασφάλισης. Τέτοια ρήτρα δεν αποτελεί εξασφάλιση με την αυστηρή έννοια του όρου, αλλά ανάληψη συμβατικής υποχρέωσης από το δανειολήπτη που προστατεύει αποτελεσματικά το δανειστή.
Ο δανειολήπτης εμποδίζεται από του να επιβαρύνει τα περιουσιακά του στοιχεία για την εξασφάλιση οποιωνδήποτε άλλων δανείων που ενδέχεται να επηρεάσουν δυσμενώς το δανειστή, διασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο την ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων, παρόντων και μελλοντικών, προς εξόφληση ή ικανοποίηση του χρέους.
* Δικηγόρος στη Λάρνακα
Πηγή: philenews.com
