Η συναλλαγματική ως έγγραφο ανήκει στη κατηγορία των αξιογράφων και αποτελεί μέσον εξασφάλισης πίστωσης και εξυπηρέτησης των συναλλαγών. Για την εγκυρότητα της η μόνη υπογραφή που απαιτείται είναι αυτή του εντολέα. Αν δεν υπάρχει σ’ αυτήν η υπογραφή του εκδότη, τότε το έγγραφο δεν μπορεί να είναι συναλλαγματική, ούτε και δημιουργεί ευθύνη στο πρόσωπο που τυχόν την υπόγραψε ως εγγυητής.
Η υπογραφή του εκδότη είναι ουσιώδης για την εγκυρότητα συναλλαγματικής και χωρίς αυτή δεν μπορεί να εγερθεί αγωγή κατά του αποδέκτη ή εκδότη της. Επίσης, αν διατάζει όπως γίνει οποιαδήποτε πράξη επιπρόσθετα προς την πληρωμή χρημάτων ή δεν πληροί τους όρους που αναφέρονται στον ορισμό της, δεν αποτελεί συναλλαγματική.
Μαχητό τεκμήριο υπέρ του κατόχου
Ο κάτοχος συναλλαγματικής θεωρείται εκ πρώτης όψεως ότι έδωσε αξιόλογη αντιπαροχή γι’ αυτή. Δημιουργείται επομένως από τον νόμο μαχητό τεκμήριο υπέρ του κάτοχου της συναλλαγματικής ότι έδωσε αντιπαροχή για την έκδοση της, η κατάρριψη του οποίου βαραίνει αυτόν που επικαλείται την έλλειψη αντιπαροχής.
Κάθε μέρος του οποίου η υπογραφή εμφανίζεται στη συναλλαγματική θεωρείται εκ πρώτης όψεως ότι έχει καταστεί μέρος αυτής για αξία. Αλλά αν σε αγωγή για συναλλαγματική γίνεται δεκτό ή αποδεικνύεται ότι η αποδοχή, έκδοση ή μεταγενέστερη μεταβίβαση της επηρεάζεται από δόλο, εξαναγκασμό, βία, φόβο ή παρανομία, το βάρος απόδειξης μετατίθεται, εκτός αν και μέχρις ότου ο κάτοχος αποδείξει ότι, εν συνεχεία του ισχυριζόμενου δόλου ή παρανομίας, έχει δοθεί καλή τη πίστει αξία στη συναλλαγματική.
Η συναλλαγματική εξοφλείται από ή εκ μέρους του πληρωτή ή αποδέκτη με πληρωμή η οποία γίνεται κατά ή μετά τη λήξη της προς τον κάτοχο.
Η συναλλαγματική δεν είναι άκυρη λόγω του ότι αυτή δεν είναι χρονολογημένη, ή δεν καθορίζει την αξία που δόθηκε, ή ότι έχει δοθεί οποιαδήποτε αξία για αυτή, ή δεν καθορίζει τον τόπο στον οποίο εκδόθηκε ή στον τόπο όπου πρέπει να πληρωθεί. Ο αποδέκτης πρέπει να κατονομάζεται ή να δηλώνεται σε συναλλαγματική με εύλογη βεβαιότητα, όπως το ίδιο και ο δικαιούχος όταν δεν είναι πληρωτέα στον κομιστή.
Όταν η συναλλαγματική περιέχει λέξεις που απαγορεύουν τη μεταβίβαση της, τότε αυτή δεν είναι μεταβιβάσιμη και είναι έγκυρη μεταξύ των μερών αυτής. Μια συναλλαγματική μπορεί να είναι πληρωτέα είτε σε διαταγή είτε στον κομιστή δηλαδή τον κάτοχο της είτε εν όψει. Κάτοχος σημαίνει το δικαιούχο ή το πρόσωπο υπέρ του οποίου γίνεται η οπισθογράφηση της συναλλαγματικής το οποίο την έχει στην κατοχή του, ή τον κομιστή της.
Απόφαση Ανώτατου Δικαστηρίου
Το Ανώτατο Δικαστήριο στην απόφαση που εξέδωσε στην Π.Ε.261/2015, ημερ.26.07.2024, εξέτασε την ορθότητα της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου που απέρριψε την απαίτηση της εφεσείουσας με την οποία αξίωνε το ποσό των €60.000 δυνάμει συναλλαγματικής. Ο εφεσίβλητος στην υπεράσπιση του επικαλέστηκε βασικά ότι η συναλλαγματική υπογράφτηκε από αυτόν συνεπεία εξαναγκασμού ή απάτης ή με πρόκληση φόβου και απειλής υπό της εφεσείουσας και χωρίς αυτός να λάβει οποιοδήποτε αντάλλαγμα.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι η έκδοση της συναλλαγματικής από μέρους του εφεσίβλητου, όπως και η κατοχή της από τον εφεσείοντα, δεν είχε αμφισβητηθεί. Εξετάζοντας το ζήτημα της αντιπαροχής το οποίο είχε αμφισβητηθεί δεν αποδέχθηκε τη θέση του εφεσίβλητου ότι η συναλλαγματική υπογράφτηκε συνεπεία εξαναγκασμού ή άσκησης βίας ή απάτης. Απέρριψε όμως την αγωγή, κρίνοντας ότι ο εφεσίβλητος με την αγορά διαμερίσματος από την εφεσείουσα κατέβαλε προς αυτήν συγκεκριμένα ποσά και ότι με την πληρωμή τους απέσεισε το βάρος που είχε για την κατάρριψη του μαχητού τεκμηρίου της ύπαρξης αντιπαροχής.
Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε λανθασμένη την πρωτόδικη απόφαση, εφόσον η εκδοχή του για τις περιστάσεις υπογραφής της επίδικης συναλλαγματικής δεν έγινε αποδεκτή από το πρωτόδικο Δικαστήριο και απορρίφθηκε. Από την άλλη, η πληρωμή από τον εφεσίβλητο συγκεκριμένων ποσών, τα οποία μάλιστα καταβλήθηκαν πριν από την έκδοση της επίδικης συναλλαγματικής, ο εφεσίβλητος δεν είχε αποσείσει το βάρος που επωμιζόταν για την κατάρριψη του μαχητού τεκμηρίου της ύπαρξης αντιπαροχής.
Ούτε υπήρξε ποτέ η εκδοχή του ότι δεν όφειλε οτιδήποτε στην εφεσείουσα γιατί η επίδικη συναλλαγματική είχε εξοφληθεί στη βάση συγκεκριμένων πληρωμών που να έγιναν μεταγενέστερα της έκδοσης της. Ενόψει της μη ανατροπής του μαχητού τεκμηρίου υπέρ του κατόχου της συναλλαγματικής, ακύρωσε την πρωτόδικη απόφαση και εξέδωσε απόφαση εναντίον του εφεσίβλητου για το ποσό της, πλέον νόμιμο τόκο και έξοδα.
* Δικηγόρος στη Λάρνακα
Πηγή: philenews.com
